به بهانه تکمیل مترو شهر را نفروشید

رحیم خستو استاد دانشگاه و دارای مدرک دکترای علوم سیاسی است. وی رئیس کمیسیون هنر و ارتباطات شورای اسلامی شهر کرج و سخنگوی شوراست. خستو سعی می کند در مباحث اجتماعی و فرهنگی و مباحث مدیریت شهری منصفانه موضع بگیرد و گرایشات سیاسی بر موضع گیری اش سایه نیندازد.مدیریت شهری کرج در سال های گذشته همواره حاشیه های داغی را به همراه داشته است. از انتخاب شهردار و انتصابات اقوام شورا در بخش های مختلف شهرداری گرفته تا سرنوشت پروژه های کلان بر زمین مانده و موضع گیری های شاذ سیاسی.در ادامه دیدگاه های خستو را در رابطه با برخی مسائل مدیریت شهری از نظر می گذرانیم:
_مردم در این دور از انتخابات شوراهای کلانشهر‌ها به صورت لیستی رای دادند. شما ترکیب لیست تدبیر و امید را برای مدیریت کلانشهر کرج ترکیب خوب و متوازنی می دانید؟ ارزیابی شما از ترکیب شورای شهر کرج چیست؟
خستو: اگر این سؤال شما واکاوی شود می تواند جریان اصولگرا و اصلاح طلب را نقد کند. مزیت لیستی رای دادن این است که یک جریانی که پیروز انتخابات می شود و بر مسند اداره امور قرار می گیرد نمی تواند از نتایج عملکرد خود شانه خالی کند و مردم می دانند از چه جریان و افرادی باید مطالبات خود را بخواهند اما اگر افراد بر اساس لیست انتخاب نشوند افراد بر اساس توان مندی های سیاسی و اقتصادی خودشان وارد صحنه انتخابات می شوند و عده ای یک شبه ادعای اصول گرایی و اصلاح طلبی پیدا می کنند و بعد از رای آوردن هم مشخص نیست مردم نتایج عملکرد را باید از چه جریانی مطالبه کنند.هم اصولگراها و هم اصلاح طلب ها از مدعیان جریان یکی دو روزه که یک باره ظاهر شده و خود را اصلاح طلب و اصولگرا معرفی می کنند آسیب دیده اند.
رای دادن به لیست یک گام در جهت توسعه سیاسی بود
کسانی که در کل کشور به سوی لیست رفتند، یک گام در جهت توسعه سیاسی و اجتماعی برداشتند و مردم بزرگی و درک و درایت خود را نشان دادند که به لیست رأی دادند. ما می توانیم لیست اصلاحات را نقد کنیم اما از کنش های جمعی نباید انتقاد کنیم.برای لیست کرج کل هزینه ای که برای یک لیست ۱۳ نفره صورت گرفت ۱۸ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان بود که از نظر بنده بخش زیادی از آن هم اضافه بود و نباید هزینه می شد؛ ببینید چه قدر کار جمعی کردن هزینه ها را کاهش می دهد.حالا اینکه این سرمایه ها چگونه توانستند آهنگی هارمونیک بنوازند بحث دیگری را می طلبد. البته بررسی دقیق شوراها از ابتدای فعالیتشان در کشور نشان می دهد که عموما انتظارات را برآورده نکرده اند.
_در بحث لیست بندی هم آسیب هایی دیده می شود. آیا هر کسی می تواند وارد لیست شود؟ آیا جریانات سیاسی برای قرار گرفتن در لیست از کاندیداها پول های کلان نمی گیرند؟
خستو: این اشکال در بستن لیست سراسر کشور به وجود آمد و هم در مجلس و هم شورا نیز خود را نشان داد که البته همه این نقدها فقط به جریان اصلاح طلب بر نمی گردد و اصول گراها هم با این چالش مواجه هستند. باید مراقبت کرد یک کار تیمی و یک کنش جمعی به این شکل آسیب نبیند.
_ با توجه به اینکه البرز، جوان ترین استان کشور محسوب می شود، مهم ترین اولویت این استان هویت سازی برای آن است. شورای شهر و شهرداری چه اقدامی در این راستا انجام داده اند؟
خستو: آیا وقتی تصمیماتی برای استان شدن این شهر گرفته شد، مقدمات و امکانات آن نیز فراهم شد یا خیر؟ قطعا نشد و تنها یک نام تحویل مردم کرج داده شد و به اقتضای این نام امکانات آن فراهم نشد.
کرج در گذشته بر خلاف بسیاری از شهرهای کشور مانند تبریز، تهران، ارومیه، اصفهان، رشت و همدان که دارای مرکزیت بوده و این موضوع باعث زایش هویت در آن ها می شد، از مناطق پراکنده ای تشکیل شده بود. پراکندگی خاصی در این شهر وجود دارد. یک هستی شناسی مشخصی در این شهر حاکم نیست که بر اساس آن المان ها شکل گیرد. یک هویت شهری زمانی به وجود می آید که انسان های بزرگ، گروه های اجتماعی، مذهبی، هنری و کانون ها با یکدیگر جمع شوند و سرمایه هایی به وجود بیاید لذا افرادی که در کرج چنین نقشی را بر عهده داشته اند فارغ از نگاه های سیاسی همواره مورد احترام من بوده اند.
در حوزه ظرفیت سازی فرهنگی ما بزرگداشت شخصیت های فرهنگی برجسته استان را جزو برنامه هایمان داشته ایم. بهادادن به هنرمندان و حمایت از آنان و همچنین احیای خانه هنرمندان از جمله اولویت های شورا بوده است.
بناهای تاریخی همه جای ایران در پارک ایران کوچک کرج ساخته می شود
در این راستا پارکی به نام ایران کوچک با مساحت هفت هکتار روبروی پارک تنیس در حال ساخت است که تلاش می کنیم تا شهریور ماه به بهره برداری برسد. در این فضا تعدادی از بناهای تاریخی خاص ایران بازسازی شده است. اماکنی مانند نخستین مسجد ایران، آب انبار، خانه های گیلانی، بازار سعد السلطنه و اماکن دیگر ایران در این پارک شبیه سازی شده اند در حالی که هزینه آن به ۲۰ میلیارد تومان نیز نمی رسد.زندگی امروزی در اثر نظم جهانی به اندازه ای یکسان شده است که هرچیزی که متفاوت باشد نگاه ها را به سمت خودش جلب می کند. دنیا به سمت تمایز می رود، مردم به جاهایی سفر می کنند که چیزی متفاوت داشته باشد. این فضا می تواند ایران کوچک نام گیرد زیرا تبلوری از رنگارنگ بودن اقوام ایرانی در آن به چشم می خورد.با توجه به اینکه اوقات فراغت جزو پرهزینه ترین مخارج خانواده هاست این نوع امکانات می تواند سرمایه گذار و گردشگر جذب کند.
_ مدیران غیر بومی چقدر در مشکلات فرهنگی اجتماعی این استان نقش داشته اند؟
خستو: دلیل برخی از این مشکلات این بود که مدیران و مسؤولان آن، کرج را به عنوان گذرگاه دیدند و می دانستند پس از پایان دوره مدیریت خود دیگر در کرج ماندگار نیستند؛ در حالی که اگر مسؤولی بداند پس از اتمام مأموریت خود چشم در چشم مردم خواهد بود و در معرض قضاوت آن ها قرار می گیرد با این رویکرد به مردم خدمت می کند که دوران مدیریت فرصت الهی است که نصیب وی شده تا دین خود را به شهر ادا کند نه اینکه میز را فرصتی برای استفاده شخصی بداند. تا زمانی که مدیران استان تصور کنند مدیریت گذرا دارند، این مدیریت دو روزه جز رزومه سازی برای افراد برای مردم سودی نخواهد داشت.
_ به نظر می رسد شهرداری ساز و کار منظم و مشخصی برای ارتباط با رسانه ها ندارد و روشی برای توزیع منطقی آگهی ها اعمال نمی شود. نظر شما در این رابطه چیست؟
خستو: شاید همین دغدغه ها بود که کمیسیون ارتباطات شکل گرفت. نقش رسانه در حوزه ارتباطات بر هیچ کس پوشیده نیست و واضح است که ورود به مسائل آن کمی دشوار است. در البرز رسانه های بسیاری روی کاغذ مطرح می شوند اما در مقام عمل تعداد کمی به صورت جدی فعالیت می کنند.از دی ماه که شکایات از توزیع ناعادلانه آگهی ها جدی تر شد پیگیری هایی در شهرداری صورت گرفت که در نتیجه آن مشخص شد روابط عمومی در توزیع آگهی مزایده و مناقصه نقش چندانی نداشته بلکه امور پیمان ها نقش اصلی در آگهی ها و مناقصات را ایفا می کرده است و حجم مبالغ پرداختی در آن قسمت از واحد روابط عمومی نیز بیشتر بود و وقتی این موضوع مشخص شد خود شهردار هم تعجب کرد.نشریاتی هم که با شهرداری همکاری داشتند پرداختی آن ها خیلی دیر و با مشکل انجام می گرفت که موجب می شد اصحاب رسانه گاها تا ماه ها به دنبال مطالبات خود از شهرداری باشند. با پیشنهاد مدیرکل روابط عمومی و مدیر امور مالی راهکاری ارائه شد تا با تعریف یک کارگزار تمام سندهای مالی مربوط به همکاری شهرداری با مطبوعات در سیستم ثبت شود.برای مدیریت امور تبلیغات هم بنا بر این است که با تعریف کردن یک پرتال، مطبوعات و سایت های خبری استان درجه بندی شوند و تبلیغات و آگهی های شهرداری بر مبنای یک اصول منطقی توزیع شود. البته صحبت از برابری نیست که یک مبلغ بین همه به طور یکسان تقسیم شود اما عدالت باید رعایت شود یعنی رسانه ای که میزان مخاطب بالاتر و ظرفیت بیشتری دارد باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.مدیران ما روی رسانه کار نکردند و درد اهالی رسانه را نمی دانند و فکر می کنند با ابزار رسانه می توانند رقیب خود را از میدان خارج کنند اما هر کسی به این بازی وارد شده خودش آسیب دیده است.
رسانه ها بهترین ابزار برای آموزش عمومی هستند
موضوعاتی هستند که شهرداری برای آموزش و انتشار آن ها در جامعه هزینه های زیادی صرف کرده و برنامه هایی برگزار می کند. در حالی که می تواند فرایند آموزش عمومی را به رسانه ها بسپارد و نتیجه بهتری بگیرد. به عنوان مثال فرض کنید شهرداری طی یک همکاری مباحث حقوق شهروندی یا سواد رسانه ای را از طریق رسانه ها به مردم آموزش دهد. به راحتی می توان از رسانه ها برای تبیین این اصول کمک گرفت و برنامه ای پرهزینه ای هم برگزار نکرد.
_ شما در رابطه با قطار شهری کرج موضع متفاوتی با دیگر اعضای شورا داشتید و متنی از جانب شما در پاسخ به سوال شهروندان از وضعیت مترو منتشر شد که نشان می داد شما به این پروژه نقدهایی دارید. مخالفت شما با این پروژه چه دلایلی دارد؟
خستو: مترو یک وسیله حمل و نقل عمومی سالم و مطلوب است. بنده در مورد ماهیت مترو که خوب یا بد است صحبت نمی کنم زیرا بدیهی است که خوب است.اگر قرادادها و توافق نامه های اولیه را مشاهده کنید می بینید که قرار بود قطار شهری با ۸۰۰ میلیارد تومان اعتبار و در حدود ۱۷ کیلومتر به بهره برداری برسد و مورد استفاده مردم قرار گیرد. منابع مالی آن هم به نوعی توسط سرمایه گذار خارجی باید تامین می شد. اکنون پس از گذشت حدود ۱۳ سال از آن روز و صرف هزینه ای بالغ بر یک هزار میلیارد تومان همچنان از قطار شهری کرج خبری نیست.حدودا آذر ماه بود که به عنوان عضو شورا از رئیس سازمان قطار شهری در مورد طول مسیر مترو و هزینه و منابع مالی آن سوال کردم تا بدانیم در چه بازه زمانی چقدر بودجه باید به پروژه تزریق شود.اواخر دی ماه در پاسخ مکتوبی که برای شورا ارسال شد مطرح شده بود برای ۱۶ کیلومتر حدود سه هزار میلیارد تومان اعتبار البته با دلار چهار هزار تومانی و یورو ۴ هزار و ۸۰۰ تومانی اختصاص یابد تا پروژه در یک بازه زمانی پنج یا ۶ سال به بهره برداری برسد.زمان بودجه نویسی مشاهده شد طرح مذکور با محاسبه مالی حدود یک هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان از ۱۶ کیلومتر به هفت کیلومتر تقلیل یافته است. لایحه آن به تصویب اعضای شورا رسید و برای طرحی که قرار است در بهترین شرایط پنج سال بعد به بهره برداری برسد با رای اعضای شورا تعدادی قطار خریداری کردند و در حال حاضر هم قطارها استفاده نمی شود و اجاره ماهانه ای بابت نگهداری آن ها پرداخت می شود!
به بهانه تکمیل مترو همه شهر را نفروشید!
شهرداری ۱۰۰ میلیارد تومان وام جهت تأمین اعتبار قطار شهری دریافت کرده است که در حال حاضر سالانه ۲۵ میلیارد سود آن را پرداخت می کنیم زیرا با توجه به شرایط کشور سرمایه گذار و منابع مالی خارجی برای طرح فراهم نشده است. دولت هم بیش از مبلغی که در شهرهای دیگر برای مترو کمک کرده برای کرج تامین کرده است و نمی توان انتظار بیشتری داشت. حالا باید مشخص شود یک هزار میلیارد تومانی که خرج شده چقدر حقوق پرسنل داده شده است؟ چقدر ساختمان ساخته شده و چقدر از این مبلغ صرف پروژه شده است؟ محاسبه این عدد و رقم کار دشواری نیست. دو تا سه هزار میلیارد تومان هزینه کمی نیست. سوال واضح من از آقایان این است که مدافعان ادامه این پروژه بگویند منابع مالی آن را از کجا تامین خواهند کرد؟ من به شما عرض میکنم. روش دوستان تهاتر و کسب درآمد برای شهرداری است. اگر همه شهر را بچرخیم یک هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان زمین برای تهاتر ندارد. نمی توانیم به بهانه تامین هزینه مترو همه شهر را بفروشیم و شهر را از اصول و قواره خارج و صدها مرکز تجاری و شخصی ناموزون و غیر اصولی ایجاد کنیم.
اتفاقات زیست محیطی حلقه دره فاجعه است
من حق ندارم به خاطر ژست انتخاباتی قول آمدن مترو را بدهم. با این هزینه می توان در مناطق محروم شهر پارک، فرهنگسرا و زمین ورزشی ساخت و یا تاکسی ها را بهسازی کرد و اتوبوس اضافه کرد تا شهروندان از شرایط نامطلوب فعلی عبور کنند. من مشکلی با مترو ندارم اما معتقدم هزینه های میلیاردی که به پیمانکاران پرداخت شده کم نیست. پسماندهای شهر جان مردم را تهدید می کند. اتفاقات زیست محیطی حلقه دره فاجعه است. این منطقه یک شهر را می بلعد و اتفاقات ناگوار زیست محیطی در آنجا رخ می دهد که با هزینه ۵۰ میلیارد تومانی می توان در آن منطقه سرمایه گذاری کرد و این سرمایه گذاری چند ۱۰ میلیاردی شرایط اقلیمی آنجا را تکان می دهد. گاهی لازم است برخی پروژه ها در جایی متوقف شود تا در فرصت دیگری بهتر از قبل انجام شود. شاید در چند سال آینده اوضاع کشور تغییر کند و پروژه مترو کرج به وسیله سرمایه گذار خارجی به شکل بهتری ادامه پیدا کند.
شورای قبل اقتصاد را بهتر می فهمید
شورای قبل اقتصاد را کمی بهتر می فهمید. سوال من این است که چرا بیوتی انجام نمی دهید؟ مشارکت نمی گیرید؟ چرا طرح را واگذار نمی کنید؟ آیا این مبالغ که برای مترو تخصیص داده می شود نمی تواند چهره شهر را عوض کند و امکانات بسیاری فراهم کند و مشکلات اجتماعی شهر را سروسامان دهد؟ نباید بخشی از ماجرا را پنهان کنیم و فقط رویاها را نشان دهیم. من نمی دانم نمایندگان مردم حق دارند برای مردم اینگونه تصمیم بگیرند؟ اگر این رقم صرف حمل و نقل عمومی ارزان تر، پسماند، فضای سبز، بهداشت، ورزش و سلامت مردم شود آینده بهتری در انتظار آن ها خواهد بود. در آینده سرمایه گذار می آید و مترو هم ساخته می شود.در آمد شهرداری کرج در سال گذشته یک هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان بوده و از این رقم ۶۵۰ میلیارد تومان هزینه جاری و حقوق عوامل شهرداری است در حالی که برای مترو سه هزار میلیارد تومان با ارز دولتی اعتبار نیاز است.آیا من مدیر حاضر هستم برای قطار شهری حقوقم کم شود؟ بنده که عضو شورای شهر هستم قبول می کنم حق جلسه نگیرم و برای قطار شهری اعتبار تامین شود؟ اگر مسؤولان قولی می دهند از جیب خودشان قول بدهند نه از جیب مردم.
_در شهرداری برخی انتصاب های حاشیه دار انجام می شود و تلقی جامعه این است که اعضای شورای شهر به نفع نزدیکان و اقوام خود در انتصاب ها دخالت می کنند. این امر را قبول دارید؟
خستو: من در موضع تأئید یا نفی نیستم اما این موضوع واقعیت غیر قابل انکاری است که نمی توان آن را نادیده گرفت و کاری هم نمی شود انجام داد و این واقعیت قدرت است.گاهی مشورت در بکارگیری نیرویی انجام می شود و گاهی نیز پیشنهاد بکارگیری نیرویی از سوی کسی داده می شود اما مشکل جایی است که برای این امر شروطی قید شود که هیچ مماشاتی نباید کرد و سیستم های نظارتی باید کار خود را درست انجام دهند. ظاهرا یک امر بدیهی تلقی می شود که البته من این امر بدیهی را نمی پسندم و عذاب آور است.
منبع:فارس