سلسله یادداشت های شهرسازی و حقوق/ قسمت اول

برزن نیوز: شهرسازی از ابتدای اشتغال به تحصیل در این رشته در مقطع کارشناسی، برای نگارنده موضوعی گنگ، نا مشخص و چند پهلو می نمود و این تصویر ذهنی و ادراک عملی در طول زمان با گذر دوره تحصیلی، ورود به مقطع کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری و سپس، برخورد عملی با موضوعات کاری در حیطه شرکت مهندسین مشاور، همچنان پابرجا بوده و با گسترش دامنه، بازتولید هم شده است. اصل و اساس این ابهام را معنا، کاربرد و تاثیر خطوط و رنگ هایی تشکیل می دهد که شهرساز بر نقشه ها و املاک و اراضی می نگارد و این سوال که ماحصل این مطالعات مطول، جلسات کارشناسی متعدد، اصلاحات بی پایان و رفت و برگشت های پینگ پنگی طرح شهرسازی که ختم به مجلدات سنگین و نقشه های کاربری و معابر و غیره می شود به چه کار می آید و در عالم واقع، چه تاثیری می گذارد؟

اصلا و اساسا همین وضع موجود و پیشنهادی که نقل محافل شهرسازانه است خودش به تنهایی و در عین سادگی و وضوح، ابهام برانگیز است چه رسد به ضوابط پیشنهادی، رنگ های کاربری ها، سرانه، تراکم های ساختمانی و جمعیتی، سطح اشغال، جمعیت و دیگر مفاهیمی که شاکله طرح های شهرسازی بر آنها استوار است؛ به اینها اضافه کنید نهادها و سازمان هایی همچون وزارت راه و شهرسازی، شورایعالی شهرسازی و معماری، کمیسیون ماده ۵، استانداری، شهرداری، سازمان میراث فرهنگی و… را که هر کدام بنا بر وظایف و اختیارات و حتی گاهی خارج از صلاحیت خود، در فرآیند شکل گیری شهرها و تهیه و تصویب طرح های توسعه شهری و منطقه ای تاثیرگذارند و گاهی چنان در هم تنیده و مبهم اند که سر در آوردن از این هزارتو به هیچ وجه کار ساده ای نمی نماید.

ماهیت میان رشته ای بودن این رشته نیز خود بر پیچیدگی ها افزوده و سرک کشیدن به جامعه شناسی، اقتصاد، آمار، هنر، تاریخ، محیط زیست، حقوق و غیره، بیش از اینکه روشنایی بر ناپیداهای تعریف و کاربرد شهرسازی بیفکند، لزوم نگرش به پدیده پویای شهر را از پنجره علوم مذکور، مطرح ساخته و شهرسازی را بیش از پیش، غامض و مفهومی همه چیز و هیچ چیز می نماید.

از این رو از ابتدای تحصیل و در طول این سال های مختصر اشتغال، همواره نیاز به تکمله ای که بتواند ابهامات شهرسازی را زدوده و این مفهوم را که گویی در میدان تعریف، چغر و بد بدن است به وضوح و شفافیت نزدیک سازد برای نگارنده مطرح بوده است.

قانون، سر رشته ای بود که همیشه، شهرسازی را برایم به واقعیت نزدیک میکرد اما خود، جهانی بس شگرف و ناشناخته بود که تمسک به آن همواره در حد مطالعه سطحی قوانین، آیین نامه ها و مصوبات مراجع مختلف بوده و جرات و جسارت قرابت بیشتر به آن را در خود نمی یافتم.

برخورد با موضوعات و سوالات متعدد در پروژه های شهرسازی و تعامل با استاد پیشکسوت این عرصه، جناب آقای مهندس سهراب مشهودی و دیگر همکاران محترم مجموعه مهندسین مشاور پارسوماش پایدار و سپس آشنایی با جمعی از وکلای حرفه ای دادگستری بالاخص، آقایان دکتر غلامرضا کامیار و دکتر امید محمدی که از فعالان و نظریه پردازان به نام و برجسته در زمینه قوانین و مقررات شهرسازی هستند، جسارت ورود به عرصه دانش حقوق را در نگارنده ایجاد و عزم جزم فراگیری این تخصص دشوار را با هدف ترکیب دو جهان متقارب و هم جنس شهرسازی و حقوق و زدودن هاله های ابهام از پایه اصلی دانشگاهی و شغلی یعنی شهرسازی از منظرگاه حقوق را در نگارنده ایجاد کرد.

حال که در ابتدای راه طولانی و دشوار آموختن تخصص حقوق هستم، سعی دارم همپای طی طریق در عالم حقوقی، به بررسی محتوای شهرسازی از دیدگاه حقوقی و قانونی پرداخته و گامی هرچند کوچک و مقدماتی در عرصه تبیین و آموزش عنوان اختلاطی و کلی حقوق شهرسازی به همکاران و دانشجویان شهرسازی بردارم. به این منظور، پایگاه خبری برزن نیوز، به عنوان رسانه مستقل و فعال در عرصه شهرسازی کشور، تریبون گویای محتوای مذکور حقوق شهرسازی بوده و امید است بدینوسیله، جایگاه رسانه های تخصصی مستقل نیز در محافل حرفه ای شهرسازی، گشوده و تثبیت گردد.

بدین منظور، ساختاری جهت ارائه مطالب، مدون گردیده که طی برنامه ای مشخص و در قالب سلسله یادداشت هایی، به تدریج مطالب به مخاطبان محترم و علاقمند ارائه خواهد گردید. امید است این تلاش، مورد توجه حرفه مندان و فعالان شهرسازی و دیگر رشته ها و تخصص های مرتبط در عرصه های متنوع بخش خصوصی، دولتی و دانشگاهی قرار گرفته و مفید و موثر واقع گردد.