شیوه معیوب مدیریت حیوانات شهری

فرزاد علیزاده دبیر اجرائی ستاد مردمی دفاع از حقوق حیوانات ایران از عملکرد شهرداری در تدوین دستور العمل نظارت بر عملکرد مراکز نگهداری و کنترل جمعیت سگ های بدون صاحب انتقاد کرد.

در متن این یادداشت آمده است:

«مدیر کل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران در حالی از نهایی شدن تدوین دستور العمل نظارت بر عملکرد مراکز نگهداری و کنترل جمعیت سگ های بدون صاحب خبر می‌دهد که در آخرین جلسه‌ای که ایشان مدعی هستند طرح نظارتی نهائی شده است نمایندگان تشکل‌ها در اعتراض به روند غیر کارشناسی جلسه آن را ترک کرده بودند.

با وجود اینکه در آخرین جلسه  تشکل‌ها و حامیان حقوق حیوانات با اداره کل محیط زیست شهرداری تهران به این نتیجه رسیده بودیم که این جلسات راه به جایی نمی‌برد و شهرداری تهران تشکل‌ها را بازی داده است و قصدش خرید زمان و فروکش کردن احساسات مردمی بوده است، اما بازهم به دعوت مدیر کل این اداره، در جلسه روز دوشنبه ۱۵ مهر ۹۸ شرکت کردیم و متاسفانه همان دور باطل جلسات قبلی اتفاق افتاد.

در این جلسه هم پس از برگزاری ۳ جلسه، افراد جدیدی از ادارات و سازمان‌های مختلف حضور پیدا کردند و هرکدام با ارائه نظرات جدید و مخالف روند تصمیمات اخذ شده در جلسات قبلی روند جلسه را از پرداختن به امور کارشناسی منحرف کردند، و چیزی جز صحبت‌های به شدت منفعت طلبانه مطرح نشد.

سمدا از همان ابتدای ورود به این موضوع اعلام کرده بود که به هیچ عنوان در کار اجرایی دخالتی نخواهد کرد و فقط به عنوان ناظر خود را دارای جایگاه می‌داند، اما امروز مشخص شد نمایندگان سازمان‌های مختلف دولتی و نیمه دولتی (بخوانید خصولتی)! فقط به دنبال منافع سازمان‌های مطبوع خود هستند و کمترین چیزی که برایشان اهمیت دارد موضوع مدیریت صحیح و رفتار صحیح با حیوانات شهری است.

 در حالیکه  مدیر کل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران به ضرورت همکاری دستگاه‌های اجرایی، مانند دامپزشکی و سازمان محیط زیست اشاره می‌کنند، سازمان حفاظت محیط زیست که تاکنون هیچ حق و حقوقی برای سگ‌های بدون سرپرست قائل نبوده و نیست و اصلا  آنها را جزو حیات وحش یا محیط زیست شهری حساب نمی‌کند، یکباره سر و کله‌اش پیدا شده و با اظهارات سراپا غیر کارشناسی بدون در نظر گرفتن رفتارشناسی و زندگی اجتماعی سگ‌های بلاصاحب، با موضوع رهاسازی در محل صید مخالفت می‌کند، در حالی که براساس رفتارشناسی حیوانات که طی تحقیقات علمی اثبات شده است این کار بزرگترین اشتباه و دور باطل است چون دیری نخواهد گذشت که قلمرو خالی شده از سگ‌های صید شده توسط سگهای قلمروی مجاور اشغال می‌شود.

وانگهی براساس مطالعات علمی و زولوژی پروسه  زنده‌گیری و انتقال سگ‌های صید شده به نقاهت‌گاه جهت عقیم سازی و رهاسازی، پروسه‌ای است پلکانی که به‌صورت یکباره انجام نمی‌شود. دلیل این روش آن است که کلونی سگ‌‌‌‌‌ها‌‌‌‌‌‌‌ مانند بسیاری از حیوانات شامل قلمرو و یک سگ آلفا است که سلسله مراتب کلونی را سامان می‌دهد.

در عین حال سازمان دامپزشکی که تاکنون کمترین نظارتی بر روند پروژه‌های مدیریت حیوانات شهری نداشته و در این خصوص در مظان کم کاری قرار دارد، بدون توجه به کانون‌های ورودی مثل کارگاه‌های ساختمانی‌، محل دپوی زباله‌ها و واردات قاچاق حیوانات غیر بومی و کلونی سگ‌های بلاصاحب با عقیم‌سازی سگ‌های گله و ملزم کردن صاحبان شخصی حیوانات به عدم توله کشی مخالفت می‌کند.

شرکت ساماندهی مشاغل به دستورالعمل سال ۱۳۸۷ وزارت کشور استناد می‌کند، دستورالعملی که در آن نه از رهاسازی و نه از عقیم سازی صحبتی نشده است، و این روند نظارت را کلا زیر سوال می‌برد.  مدیرکل اداره محیط زیست شهرداری نیز پاسخ دهد حال که در دستورالعمل ابلاغی سال ۸۷ نه به رهاسازی اشاره شده و نه به عقیم سازی سگ های صید شده، پس اداره کل محیط زیست برچه چیزی قرار است نظارت کند؟ روند کشتار؟ جلوگیری از انتشار اسناد سگ کشی؟

حال چرا اداره کل محیط زیست شهرداری تهران به اعتراض نمایندگان سمدا اشاره‌ای نمی‌کند؟ در حالی که از روز اول قرار بود تشکل‌ها به عنوان یک بازوی نظارتی و عامل چهارم بر پروژه نظارت کنند، که این مورد نیز در دستورالعمل نظارتی از قلم افتاده است! در نهایت به‌نظر می‌رسد اداره کل محیط زیست شهرداری تهران فقط به دنبال آن است که از حضور نمایندگان حامیان و تشکل‌ها به جلساتش مشروعیت ببخشد و تمایل ندارد وارد بحث های کارشناسی در این حوزه شود.

مدیر این اداره کل درحالی از تکثر آرا و حضور تعداد زیاد سمن‌ها خبر می‌دهد که از همان جلسات اول قرار بر این شد که طی جلساتی که تشکل‌ها و حامیان باهم برگزار می‌کنند چند نفر نماینده از جانب خود معرفی کنند که این موضوع در تاریخ ۱۵شهریور اتفاق افتاد و صورتجلسه آن نیز برای اداره کل محیط زیست شهرداری تهران ارسال شد. ضمن اینکه سمدا هیچ گاه ادعا نکرد که نماینده تمامی حامیان و تمامی تشکل‌های مردم نهاد است.

در آخرین جلسه‌ای که انصاری معتقد است دستورالعمل نظارتی نهایی شده است، نمایندگان ستاد سمدا وقتی مقابل اظهار نظرها و توجیهات غیر تخصصی و غیرکارشناسی نمایندگان سازمانهای دولتی رفرنس‌های بین المللی و نمونه‌های کشورهای موفق در این زمینه و دستورالعمل OIE (سازمان جهانی بهداشت حیوانات) را ارائه دادند که متاسفانه مورد قبول قرار نگرفت ، مشخص شد که ظاهرا قرار است روند مدیریت حیوانات شهری به همان شیوه معیوب ادامه پیدا کند. که البته این شیوه حتما برای بعضی جریان‌ها درآمد زاست و عده‌ای هستند که از بدبختی و بی زبانی این حیوانات سودهای هنگفت می‌برند در نتیجه حاضر نیستند از منافعشان دست بکشند.

البته فقدان دانش کافی و عدم تمایل به بهره‌گیری از اطلاعات تجربیات ارزشمند کشورهای دیگر از سوی حضرات، آدم را به یاد حکایت معروف «نقش مار» می‌اندازد.مدیر کل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران در مصاحبه‌ای اظهار داشته است: یکی از مشکلات ما در برگزاری ۴ جلسه کارگروه این بود که تعداد سمن‌های حامی حقوق حیوانات زیاد است و از آنجایی که قرار بود یک دستورالعمل نهایی شود، تکثر آراء باعث می‌شد تا این کار زمان‌بر و سخت باشد.

آنچه در این اظهارات ایشان مایه حیرت و تاسف است، اینکه وی ظاهرا علاقه وافری به تصمیم گیری‌های مینیمالیستی دارند و چندان به خرد جمعی و هم اندیشی اعتقادی ندارند. بر خلاف ایشان که تکثر آرا را امری منفی می‌داند‌، در کشورهای پیشرفته برای تصمیم گیری و تدوین یک استراتژی در مورد حیوانات شهری دست کم از نظرات تعداد کثیری کارشناس و متخصص بهره می‌برند و سنجیدگی و جامعیت یک طرح را هرگز فدای سرعت عمل و عمل گرایی نمی‌کنند. همچنین ایشان ظاهرا از ساختار و کارکرد اجتماعی یک کمپین یا ستاد بی اطلاع‌اند چرا که کمیت تعداد سمن‌ها را که زیاد برشمرده‌اند به عنوان مانعی برای نهایی کردن دستورالعمل معرفی می‌کنند. خب باید پرسید اصولا کمپین برای چه وجود دارد؟ تا کی قرار است از طریق سنگلاخ آزمون و خطا کارها را پیش ببریم؟

در نهایت از آنجا که نمایندگان سمدا بعد از گذشت ۴ جلسه، به لحاظ دانش و تخصص و تجربیاتشان از جانب حاضرین جلسه زیر سوال رفتند و مواخذه شدند و ملاک اهلیتشان عضویت در شبکه ملی محیط زیست قلمداد شد، و اینکه حتی اداره کل محیط زیست شهرداری تهران که تفاوت ماهوی و ساختاری ستاد(کمپین) و سازمان‌های مردم نهاد را نمی‌داند و علیرغم اینکه سمدا تمامی تشکل‌های محیط زیستی رسمی (دارای مجوز وزارت کشور) هم بسته با خود را به این اداره کل معرفی کرده است و بازهم مورد شبهه افکنی و شایعات قرار می‌گیرد، تصمیم گرفتیم به نشانه اعتراض جلسه را ترک کنیم.

اگر اداره کل محیط زیست تصمیم دارد به جلسات غیر کارشناسی‌اش با نمایندگان شبکه محیط زیستی و ستاد هم افزایی تشکل های مردم نهاد ادامه دهد و نام آن را نشست با ان جی او ها بگذارد، ستاد مردمی دفاع از حقوق حیوانات به نمایندگی از تعدادی از تشکل های حقوق حیوانات و محیط زیست و بیش از ۱۵۰۰ نفر از وکلا، حقوق دانان، کارشناسان مستقل، پژوهشگران، و مردم شریف ایران در این ماجرا نقشی نداشته و در این نمایش شرکت نخواهد کرد.

در عین حال اگر جریاناتی سعی دارند ستاد مردمی دفاع از حقوق حیوانات ایران را از پیگیری مطالبات مردمی منصرف و دلسرد کنند این ستاد موکدا اعلام می‌دارد سمدا نه تنها از این امر منصرف نمی‌شود بلکه این‌بار از مجراهای قانونی مطالبات خود را دنبال می‌کند.»

فارس