آلودگی هوا و ارتباط آن با اصول شهرسازی

مهم‌ترین عامل در تجمع آلاینده‌ها در مناطق شهری، علاوه بر عوامل بالادستی و کلان، میزان حضور خودرو، نوع و کیفیت خودروها، کیفیت سوخت آنها، کیفیت سوخت گرمایش منازل و… ، در حوزه شهرسازی با قابلیت تنفس شهر در ارتباط است. یعنی شهر این قابلیت را داشته باشد که هوای سالم را وارد ارگان‌های خود نموده و هوای آلوده را از خود خارج سازد. قابلیت تنفس شهر متاثر از عوامل بسیاری در حوزه برنامه‌ریزی و مدیریت شهری، تا معماری و شهرسازی و… است. از جمله مکان‌یابی کاربری‌ها، میزان تراکم، نسبت توده به فضای خالی، جهت‌گیری تنگه‌های شهری نسبت به باد غالب و مطلوب، نسبت ارتفاع به عرض تنگه‌ها و … . بنابراین دلایل تجمع آلاینده‌ها در محیط‌های شهری را قبل از فقر پوشش گیاهی در این عوامل باید جستجو کرد. دلایلی که در یک نگاه خوش‌بینانه با علم به موضوع از طرف متخصصین امر فدای عوامل کلان و بالادستی شده و یا در یک نگاه بدبینانه می‌توان گفت اصلا علم و اهتمامی به این موضوع در بین متولیان امر وجود نداشته است.

و اما در خصوص پوشش گیاهی و درختان: حضور درختان در تنگه‌های شهری به دلیل اثرات آیرودینامیکی آنها، به دلیل ممانعت از تهویه هوای تنگه‌های شهری، سبب افزایش تجمع آلاینده‌ها نیز می‌گردد. هرچند این تاثیر در گونه‌های مختلف با هندسه تاج و تراکم برگ متفاوت و در داخل تنگه‌های با هندسه مختلف می تواند تفاوت چشمگیری باهم نیز داشته باشد.