المانهای بی هویت، هدر رفت بیت المال

فلسفه ساخت المان های شهری چیست؟ هویت در شهرها چگونه به منصه ظهور می رسد؟ آیا نه اینکه المان ها باید با خود پیامی به دنبال داشته باشند و گویای فرهنگ و هویت باشند؟ بارها در گزارش های مختلف از عدم نظارت درست دستگاه های مسوول بر روند اجرای پروژه های مختلف در شهر بندرعباس گفته ایم. اما اینبار چرایی اجرای برخی پروژه ها ذهنم را درگیر کرده است.اگر نیاز سنجی ها کارشناسانه صورت گرفته است و دلیل منطقی برای صرف بیت المال جهت اجرای برخی المان های شهری وجود دارد، چرا حداقل در طرح و اجرا و نگه داری از پروژه ها برنامه ریزی نمی شود؟گاهی به این فکر می کنم همتی در این شهر نیست که واقعا اعتبارات به درستی و به جا خرج شود و مسوولین گاهی فقط به فکر مطرح کردن خود هستند و شعارها تمامی ندارد.می دانیم که کمتر شهری در دنیا پیدا می شود که مانند بندرعباس چنان نوار ساحلی طولانی داشته باشد و حتی بیاییم این نکته را هم در نظر نگیریم که بندرعباس دروازه اقتصادی کشور است و درآمدی مثال زدنی برای این مرزو بوم تولید می کند.

به این نکته هم اشاره ی چندانی نمی کنم که این شهر حتی از ساده ترین امکانات در برخی محلات نیز برخوردار نیست، ولی واقعا چرا در زیبا سازی مناظر شهری، که در زیبایی روانی و بصری عابرین تاثیری شگرف و ماندگار دارد، تلاشی نمی شود؟چرا مرتب بیت‌المال در این شهر هدر می رود؟ مثلا ساخت المان های توپ در بر بلوار اصلی شهر و در کنار هتلی ۵ ستاره با خود چه مفهومی به دنبال دارد؟حال به اجرای ضعیف و نگه داری نامناسب این طرح هم باز اشاره ای نمی کنیم و یا المان های پنج انگشتی که اخیرا در زیر برخی درختان شهر اجرا شده است که چه تصویر نازیبا و حتی دلهره آوری را ایجاد کرده است!!!! واقعا اگر احساس نیاز می شود چرا طراحی های المان ها به مسابقه گذاشته نمی شود؟و از افراد صاحب فکر و تجربه در این زمینه ها استفاده نمی شود؟ مگر کم هستند اساتید و یا شرکت هایی که بتوانند ایده هایی برای المان های شهری ارائه کنند که علی رغم اینکه جلوه بصری زیبایی داشته باشند گویای هویت این خطه باشند؟! واقعا چه کسانی ایده این طرح ها را ارائه می کنند و این طرح ها از چه فیلتری رد می شود تا به اجرا برسد؟ و چه کسانی برنده مناقصه های برگزار نشده اجرای این طرح ها هستند؟ چه کسانی با چه دانش تخصصی مطلوبیت طرح ها را تایید می نمایند؟و یا حتی از همه مهمتر ناظران بر اجرا چه کسانی هستند و با چه معلوماتی حکم پایان کار را امضا و کیفیت اجرای پروژه ها را تایید می کنند؟ آیا شهرداری بندرعباس در بین وظایف خود سرفصلی برای نظارت و نگه داری بر پروژه های اجرا شده تعریف کرده است؟!اخیرا در رونمایی از نماد «فرشتگان سلامت» که مقابل بیمارستان شهید محمدی واقع در بلوار جمهوری اسلامی بندرعباس اجرا شده است، گفته شده: این طرح علاوه بر زیبایی بصری، در آینده یادآور دورانی از تاریخ بندرعباس خواهد بود.

حال این سوال مطرح می شود که این طرح چه زیبایی بصری ای با خود به همراه دارد؟ مگر نه اینکه تمام این خدمات برای رضای حال شهروندان است؟!پس کاش حداقل بعد از اجرای همین یک طرح نظر سنجی از شهروندان صورت می گرفت که تا شهرداری بداند بابت اجرای این طرح که بسیار هم از اجرای آن ابراز خرسندی کرده است، چه نمره ای از شهروندان دریافت می کند؟ تا بتواند برای هزینه کرد بیت المال بهتر برنامه ریزی نماید.بعید می دانم کسی با اجرای المان های شهری مخالفتی داشته باشد، اما آنچه که موجب انتقادها می شود و نارضایتی با خود به همراه دارد، قطعا طراحی ها، مفهوم طرح ها، مکان یابی ها،کیفیت اجرا و نگه داری و البته هزینه های سرسام آوری است که صرف این المان ها می شود.از هر منظر که به این مساله نگاه شود بازهم به ضعف بزرگ سیستم که همان عدم وجود مدیریت یکپارچه شهری است می رسیم و این مساله بر هیچ یک از مسوولین پوشیده نیست ولی نمی دانم که در بین تمام این نشست هایی که صورت می گیرد چرا تاکنون همچین مساله مهمی در دستور کار قرار نگرفته است؟ تا زمانیکه قرار است هر مدیر به صورت سلیقه ای عمل کند و پروژه و برنامه های مدیران قبلی را دنبال و تکمیل نکند، نتیجه ای جز این هرج و مرج ها حاصل نمی شود.با تمام این تفاسیر باز هم سوال اینجاست که جایگاه کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر در روند طراحی تا اجرای المان های شهری کجاست؟رئیس چهار سال اخیر کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر بندرعباس در مصاحبه اختصاصی به خبرنگار دریا گفت: در گذشته بسیاری از پروژه ها با نگاه معاون خدمات شهری و سازمان سیما،منظر و فضای سبز شهری تهیه و ساخت می شد.

احمد عامری سیاهوئی از برخی از المان های اجرا شده در سطح شهر انتقاد کرد و به المان محله شمیلی ها اشاره نمود و افزود: قلباً با تصویر کشیدن فرهنگ هرمزگان بدین شکل، موافق نیستم و معتقدم که می شد اینگونه طرح ها را در اولویت های بعدی قرار داد چراکه مسائل مهمتر از این هم وجود دارد.وی به المان توپ های اجرا شده در جلوی هتل هرمز اشاره کرد و افزود: گذاشتن توپ جلوی هتل هرمز هیچگونه سنخیت فرهنگی ندارد، آن هم با این اجرای ضعیف!!عامری در ادامه به المان بندرعباس اشاره نمود و تصریح کرد: برای اجرای این طرح هزینه گزافی بر شهرداری تحمیل شد چه بسا که خود این المان نمادی زیبا، جذاب، قابل تحسین و با ارزشی است که البته اکنون هزینه نگه داری آن نیز بسیار سنگین تر از هزینه اجرای آن می باشد.رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر بندرعباس گفت: زمانی که احساس شد نگاه فرادستی در اینگونه امور وجود ندارد و نگاه درون مجموعه حکم فرماست و هزینه برخی المان ها بسیار بالاست و سنخیت فرهنگی با این شهر را هم ندارد، لازم دانستیم که برای المان هایی که اولویت دار هستند برنامه ریزی شود که با نظر کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر پیش برود و بعد از آن هم عمدتا طرح ها به کمیسیون ارائه می شود ولی باز ممکن است طرح هایی باشد که بنده خبر نداشته باشم.

وی اذعان نمود: ساخت یک المان مهدویت در برنامه است که هزینه ساخت آن را شهروندان می دهند. خرید این المان فقط حدود ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومان هزینه می برد که شهرداری زیرساخت هایش را مانند گود برداری و فنداسیون و یا هزینه میزبانی مهندسینی که برای نصب می آیند برعهده دارد.عامری در ادامه گفت: سازمان سیما،منظر و فضای سبز شهری قول مساعد داده است که زیرساخت های المان مهدویت را در میدان قائم فراهم نماید. رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر بندرعباس در جواب خبرنگار دریا نسبت به چرایی عدم برگزاری مسابقات برای طراحی المان ها، اظهار کرد: بنده نسبت به فراخوان مسابقات اعتقاد دارم.که این امر منجر می شود که در نتیجه طرحی که زیباتر، ظریفتر و کم هزینه تر است؛ انتخاب شود.عامری تاکید کرد: تاکنون فراخوانی برای مسابقات ندیدم اما گفته شده کارگروهی وجود دارد که ظرافت ها را در نظر می گیرد و لازم می دانم زین پس برای همین مساله کمیسیونی تشکیل شود که نقد و نظر و پیشنهادات ارائه شود که خروجی بهتری داشته باشد .وی در خصوص نماد « فرشتگان سلامت» افزود: هدف شهرداری منطقه دو از اجرای این طرح، قدردانی از پزشکان و پرستاران خدمتگزار در این شرایط کرونایی بوده است و البته این طرح قبل از اجرا به تایید کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر بندرعباس رسیده بود و این کمیسیون کاملا مطلع بوده است.عامری ادامه داد: برای ساخت و اجرای این المان هزینه چندانی صرف نشده است که بخواهیم نسبت به این مسأله سخت بگیریم.

مصطفی خادم، رئیس سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری شهرداری بندرعباس درمصاحبه اختصاصی با خبرنگار دریا گفت: یکی از وظایف سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری سامان بخشی به المان ها و تبلیغات محیطی است.وی افزود: فضای سبز شهری و مبلمان شهری در تکمیل یکدیگر به زیبایی بصری کمک می کنند و بهتر است که طی برنامه کلی در طراحی دیده شوند.خادم ادامه داد: در راستای اجرای المان ها و تبلیغات محیطی در حوزه سیما ومنظر شهری کارگروهی به ریاست شهردار و قائم مقامی معاونت خدمات شهری شهرداری و به دبیری سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری و عضویت شهرداری های مناطق و نمایندگانی از حوزه ترافیک و عمران و رفع تخلفات؛ وجود دارد که در این کارگروه در حوزه سامان بخشی المان ها به نتایج خیلی خوبی هم دست یافتیم.رئیس سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری شهرداری بندرعباس تصریح کرد: در این کارگروه المان هایی از نظر فرهنگی، اجتماعی، اقلیمی و البته مالی مورد بررسی قرار می گیرد.پیشنهادات و المان های مختلفی از سمت نهادهای مختلف ارائه می شود که در صورت تائید و تصویب از این کارگروه به سمت مرجع بالادستی در حوزه شهرداری که همان کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر است؛ ارائه می شود.وی افزود: پیشنهادات از هر واحدی ممکن است ارائه شود به عنوان مثال پیشنهادی در راستای شهر دوستدار کودک به دست مان می رسد که مورد بحث و بررسی قرار می گیرید.

طرح های مختلفی در جلسات کارگروه ارائه می شود که گاهی برخی از آنها مورد تایید قرار نمی گیرید و یا در جهت تکمیل و اصلاح بازگشت داده می شوند.رئیس سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری شهرداری بندرعباس در خصوص نقطه یابی برای اجرایالمان ها گفت: به عنوان مثال سعی شده است برای طراحی المان های میدان انقلاب یا میدان قائم بر اساس نام گذاری یا داستانی که دارند، نمادی طراحی شود که همخوانی داشته باشد و یا مثلا در نوار ساحلی المان هایی که با دریا سنخیت دارند، اجرا شده است.خادم اذعان نمود: ایده آل این است که المان هایی طراحی شود که هم به لحاظ محتوایی و هم به لحاظ فرم با شرایط اقلیمی، فرهنگی، اجتماعی و مالی همخوانی داشته باشد.وی افزود: اگرچه تجربه خوبی از همکاری با هنرمندان محلی داریم،اما یکی از دلایلی که تاکنون فراخوان چندانی برای طراحی المان ها داده نشده، مبحث مالی است چراکه در شهر های دیگر با هزینه کمتری می توانیم به نتیجه برسیم.به همین دلیل می بایست از جنبه مالی طوری برنامه ریزی نماییم که زیر سوال نرویم.

البته بسیار مشتاقیم که دوستانی که هنرمند هستند به یاری ما بیایند. در حوزه های المان سازی تنگناهای مالی باعث شده که نتوانیم گردهمایی در نظر بگیریم البته در نظر داریم با بهتر شدن شرایط کرونایی فراخوانی انجام شود. در سال ۹۶ جشنواره جهله در پارک سورو برگزار شد که بازخورد خوبی هم داشتیم.رئیس سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری شهرداری بندرعباس اضافه کرد: در حال حاضر که با همکاری اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی در پی فراخوانی برای نقاشی های دیواری در سطح شهر هستیم.وی در دفاع از المان پنج انگشتی که درخت را احاطه کردند، گفت: المان های دست بازخورد خوبی داشته است و البته المان سلامت نظرات مثبت ومنفی مختلفی داشته است.وی همچنین با اشاره که به اینکه به المان های توپ اجرا شده مخالف بوده است افزود: دلیل ترمیم نشدن این المان این است که در صدد جمع آوری آن هستیم.خادم گفت: عده ای از متخصصین بر این عقیده هستند که المان ها نباید توضیح پیوسته داشته باشند خود المان گویا باشد به نحوی که آن حس و حال و مفهوم با فرم ارائه شود و به متن نیازی نباشد که در این صورت خوانایی خود را ازدست می دهد.

رئیس سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری شهرداری بندرعباس در توضیح مفهوم المان دست گفت: این نماد، حمایت طبیعت از درختان را نشان می دهد که به دنبال اهمیت دادن به خود درختان است و نشانگر آن است که مادر طبیعت نگران درختان شهر می باشد. با اجرای این طرح به دنبال آن بودیم که به شهروندان یاد آوری نماییم که به درختان زنده اهمیت بدهیم و بیشتر به چشم مردم بیایند چراکه درختان در این شهر مهجور واقع شده اند و مورد لطف و عنایت شهروندان به آن صورت که باید و شاید نیستند.وی افزود: به دنبال ایجاد جنبش و پویشی برای درخت کاری در شهر بندرعباس هستیم و اگر هر شهروند یک اصله درخت درب منزلش بکارد،شهر بندرعباس وضعیت خیلی بهتری پیدا می کند.خادم عنوان کرد: اصولا ارائه کننده طرح خودش هم پیمانکار اجرا است و اگر نتواند خودش انجام دهد باید برآورد ارائه دهد و بر اساس برآورد ارائه شده مناقصه برگزار می شود.وی تاکید کرد: در خصوص المانها اجرا و طراحی و نگه داری و نظارت نهایی با شهرداری است.

منبع: دریانیوز