پایگاه خبری تحلیلی برزن نیوز نخستین پایگاه تخصصی مطالعات میان رشته ای (برنامه ریزی شهری – منطقه ای)
خبرنگار برزن نیوز در گفتگویی با علی اکبر هوشمند رئیس هیات مدیره انجمن صنفی شرکت های صنعت آب و فاضلاب به بررسی مسئله پرداخت
برزن نیوز:مسئله آب یکی از مسائل جدی ایران است به نظر شما ما وارد مرحله بحران آبی شده ایم؟
هوشمند: این یک مسئله جدی است باتوجه به حوزه کاری و اطلاعات شخصی خودم اینکه ما منابع آبی مان بحرانی است و بیشترین استفاده از آبهای تجدید پذیر در دنیا را داریم ما بالای۸۰ درصد از آب های تجدید پذیر را هر سال استفاده می کنیم در حالی که توصیه می شود این عدد زیر ۴۰ درصد باشد. بنابراین طبیعی است اگر در وضعیت بحرانی هم نبودیم به سمت آن رفته ایم.
ما در گذشته منابع آبی مان را خوب مدیریت می کردیم ما همیشه کشور خشکسالی بوده ایم در مناطق کویری از طریق قنات ها آب را مدیریت می کردیم. امروزه ما مدیریت را رها کرده ایم و عملا به خواسته های ذینفعان تن داده ایم چاه های غیر مجاز، چاه های بیش از ظرفیت مناطق،نوع کشاورزی ما و محصولات آب بر که مناسب اقلیم ما نیستند،صنایعی که در مکان های نامناسب مکان یابی شده اند همه اینها نشانه عدم توجه به طرح آمایش سرزمین است. طرح آمایش سرزمین به ما می گوید کجا مرکز جمعیتی دارید کجا صنایع مستقر بشوند و چه مکان هایی مناسب چه صنایعی هستند در حالی که ما با فشار های گروه های سیاسی به سمت دولت ها و تسلیم دولت ها ما در جاهایی که لازم نیست و درست نیست ما صنایع نابه جایی احداث میکنیم و بالانس آبی ما دجار مسئله شده و چاره کار تنها برگشتن به یک مدیریت سختگرانه آبی است تا شاید بشود این وضعیت را بهبود بخشید. این هم نه فقط به روش های سازه ای همچون انتقال آب به جاهای مختلف بلکه با تلاش بر کنترل و مدیریت مصرف آب اگر اصرار بر داشتن برخی محصولات کشاورزی داریم از کشت های فراسرزمینی استفاده کنیم.
برزن نیوز: چه مدت زمانی برای برون رفت از وضعیت بحران آبی لازم است؟
هوشمند: بحث محیط زیست و آب اصلا کوتاه مدت نیست باید بپذیریم زمان بر و طولانی مدت است هم صبوری می خواهد و هم هوشیاری و هم قوانین سفت و سخت محدود کننده برای تمامی افراد از مصرف کنندگان تا سیاستگزاران
بزن نیوز: فرسودگی شبکه انتقال آب و میزان هدر رفت آب در شکه های انتقال و توزیع چه نقشی در وضعیت آبی دارد ؟ و میزان پرت آب چقدر است؟
جواب این سوال را وزارت نیرو بهتر می داند و این آمارهایی نیستند که به راحتی در دسترس باشند. بازسازی شبکه ها ضروری است اما بسیار پر هزینه است و نیاز به جذب سرمایه گزاری است که احتمالا ما نتوانیم در داخل این سرمایه را جذب کنیم و نیازمند به جذب سرمایه گزاری خارجی برای بازسازی شبکه انتقال آب باشیم. پرت آب ما زیاد است و خروجی سد ها با ورودی شهر ها که مقایسه کنیم متوجه میزان پرت می شویم و همچنین ورودی شهر ها و خوج آب که همانطور که گفتم امار دقیقی در دسترس نیست و البته هر شهر هم میزان فرسودگی و هدر رفت آب متفاوتی دارد.
برزن نیوز: در تکنولوژی های نوین تبدیل آبهای غیرقابل به آبهای قابل استفاده ما در چه وضعیتی هستیم؟
هوشمند: تکنولوژی استفاده از آب غیرآشامیدنی به عنوان مثال آب دریا در ایران هست ما اکنوت از آن استفاده می کنیم و آب خلیج فارس را برای شهرهای جنوب و فلات مرکزی ایران قابل استفاده می کنیم. اما مسئله گران بودن فرایند است در واقع مسئله اصلی غیر اقتصادی بودن کالایی به نام آب است.ما آب را به عنوان محصولی می بینیم که حتی المقدور باید مجانی در اختیار مردم قرار بدهیم یا با کمترین قیمت و این اشکال ایجاد میکند. اگر آب با قیمت مناسب خودش عرضه شود طبیعتا جذب سرمایه گذاری در صنعت آب به راحتی صورت می گیرد.
برزن نیوز:از نظر شما اولین قدم برای برون رفت از وضعیت بحران آبی چیست؟
هوشمند:
در دولت گذشته طرحی را وزیر نیرو مطرح کرد که تا یه سقف مصرف آب رایگان باشد این چنین انتظارات را کلا عوض می کند و نگاه سرمایه ای و کالایی را از آب می گیرد. آب کالایی است که در صنعت و کشاورزی ارزش ایجاد می کند و اگر این ذهنیت کالا بودن آب ایجاد نشود ما وارد مسیر درست نمی شویم.الان بزرگترین پروژه های بخش آب ما که زمین می مانند به دلیل اینکه سرمایه گذاری دچار مسئله می شود چون قیمت آبی که الان می گیریم چندین برابر کمتر است از پولی که در یک پروژه برای تولید همان مقدار آب باید بگزاریم پس سرمایه گذار به دلیل اقتصادی نبودن آب تمایلی به سرمایه گذاری در صنعت آب ندارد.اگر در پروسه تولید آب از سد سازی تا انتقال به تصفیه خانه ها و بعد تصفیه و مجدد انتقال به مردم فقط قسمت تصفیه خانه را در نظر بگیریم قیمت آب ده ها برابر قیمت فروش آن است. و این نشان می دهد ما هیچوقت نمی توانیم به تصفیه خانه به عنوان پروزه قابل سرمایه گذاری نگاه کنیم و توجیه موجه اقتصادی ندارد و همیشه باید سوپسید بدهیم. پس قدم اول شروع تغییر در مسئله آب تغییر ذهنیت عمومی نسبت به آب به کالای دارای ارزش اقتصادی است.
تهیه و تنظیم: یسرا مرادی
