«تیکی‌تاکا»ی دستگاه‌های دولتی با «مالیات بر خانه‌های خالی»

تعلل در اجرای مالیات بر خانه‌های خالی

اظهارات مقامات دولتی و نمایندگان مجلس نشان می‌دهد که به خوبی از وضعیت قیمت‌ها در بازار مسکن و اجاره بها خبر دارند و رئیس‌جمهور برای بهبود وضعیت دستوراتی را به کابینه داده است و نمایندگان نیز طرح‌هایی را در همین راستا تهیه کرده‌اند.

یکی از طرح‌هایی که اگر از سال ۹۵ اجرا می‌شد، شاید وضعیت کنونی بازار مسکن و اجاره بها آشفته نبود، طرح مالیات بر خانه‌های خالی بود و به نظر می‌رسد در مقام عمل مقاومت جدی در برابر ورود طرح‌های مالیاتی به بخش زمین و ساختمان و شفاف‌سازی مالکیت‌ها در این بخش است.

 

از مالیات بر خانه‌های خالی چه خبر؟

با وجود آنکه دولت رسماً سامانه اخذ مالیات از خانه‌های خالی را به سازمان امور مالیاتی تحویل داده‌است، نمایندگان مجلس می‌گویند که این سامانه در دو ماه اخیر بین سازمان امور مالیاتی و وزارت راه و شهرسازی پاسکاری می‌شود. اخذ مالیات از خانه‌های خالی به عنوان یکی از ابزار‌های ایجاد تعادل و آرامش در بازار مسکن، کماکان در کش و قوس قرار دارد.

پیش‌نیاز دریافت مالیات از خانه‌های خالی، سامانه املاک و اسکان است که اواخر بهمن‌سال‌۱۳۹۸ بود که وزارت راه و شهرسازی در یک مراسم، این سامانه را رونمایی کرد. پس از آن در اواخر اردیبهشت‌ماه کمیسیون اقتصادی دولت طی مصوبه‌ای، بهره‌برداری از این سامانه را به سازمان امور مالیاتی داد.

البته ۲۶‌خرداد‌ماه هادی خانی، معاون سازمان امور مالیاتی گفت که اطلاعات سامانه املاک در اختیار این سازمان قرار نگرفته است. همان روز با ابلاغ جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور سامانه تشخیص خانه‌های خالی رسماً تحویل سازمان امور مالیاتی شد.

محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی نیز در هفته‌های اخیر چند بار اعلام کرده که اولین برگ‌های مالیاتی در تابستان امسال تحویل مالکان واحد‌های خالی از سکنه خواهد شد، هر چند سازمان امور مالیاتی هنوز زمان دقیقی برای این موضوع اعلام نکرده است.

فرار دولت از مالیات‌گیری!
حالا نمایندگان مجلس مدعی هستند که این سامانه میان وزارت راه و شهرسازی و سازمان امور مالیاتی پاسکاری می‌شود.

محمدرضا رضایی‌کوچی رئیس کمیسیون عمران مجلس با انتقاد از تعلل وزارت راه و شهرسازی و سازمان امور مالیاتی در عدم راه‌اندازی سامانه املاک و اسکان گفت: متأسفانه در دو ماه اخیر شاهد هستیم که سامانه مذکور میان وزارت راه و سازمان مالیاتی پاسکاری می‌شود و تنها مردم از این تعلل دچار آسیب می‌شوند.

وزارت راه و شهرسازی در چهار‌سال اخیر وعده راه‌اندازی و اجرای سامانه املاک و اسکان را مطرح کرده، اما متأسفانه از آن زمان تاکنون این مسئله محقق نشده است.

یکی از دلایل بروز تنش در بازار مسکن و عدم توان دولت برای مدیریت بازار، فقدان پایگاه اطلاعاتی دقیق است، از این رو راه‌اندازی سامانه املاک و اسکان می‌تواند به جمع آوری اطلاعات بازار مسکن از جمله خانه‌های خالی کمک کند.

تا زمانی که سامانه املاک و اسکان راه‌اندازی نشود، نمی‌توان به صورت دقیق و برنامه‌ریزی شده نسبت به مدیریت بازار مسکن اقدام کرد، از این رو دولت باید تمام همت خود را برای راه‌اندازی سامانه به کار گیرد.

 

روزنامه «خراسان» نیز نگاهی به جزئیات مالیات بر خانه‌های خالی انداخته است که مهم‌ترین بخش‌های آن در ادامه می‌آید.

چقدر خانه خالی داریم؟

طبق گفته سرپرست معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی تعداد خانه های خالی کشور بیش از ۶/۲ میلیون است.

از آمار خانه‌های خالی در سایر کشورها چه خبر؟

سه برابر آمار جهانی در ایران خانه خالی داریم.

رقم دریافتی سازمان مالیاتی از مالکان خانه‌های خالی چه مقدار است؟

خانه‌های خالی در سال اول معاف از مالیات هستند. در سال دوم معادل ۵۰ درصد از ارزش اجاره سالانه ملک و در سال سوم به اندازه کل ارزش اجاره سالانه ملک مالیات وصول خواهد شد.

نکات مهم مالیات خانه‌های خالی طبق توضیحات معاون سازمان امور مالیاتی

۱- اگر هر واحد مسکونی بیش از یک سال خالی از سکنه و بلا استفاده بماند، به عنوان خانه خالی، مشمول مالیات موضوع ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات های مستقیم می‌شود.
۲- درباره «ارزش اجاری ملک»، اگر اجاره ملک ماهی ۵ میلیون تومان باشد، این ۵ میلیون طی سال معادل ۶۰ میلیون تومان می شود و مالیات بر اساس این مبلغ اعمال می‌شود. سال اول معاف از مالیات است؛ در سال دوم ۵۰ درصد ارزش اجاره سالانه ملک و در سال سوم ۱۰۰ درصد آن به عنوان مالیات اخذ می‌شود و در سال چهارم و بعد از آن ۱٫۵ برابر رقم ارزش اجاره سالانه ملک به عنوان مالیات دریافت می‌شود.
۳- طبق قانون افرادی که از سال ۹۵ خانه‌شان خالی بوده است، مشمول مالیات با نرخ ۱٫۵ برابر ارزش اجاره هستند.
۴- ارزش اجاره ملک آن چیزی است که بر اساس مکان ملک در بازار مسکن در حال حاضر وجود دارد بدیهی است که نرخ آن ملک در شهرهای کوچک و بزرگ و حتی محله‌ها متفاوت است.
۵- هر خانه‌ای که بر اساس سامانه املاک و مستغلات، خالی تشخیص داده شود، مشمول مالیات است و فرقی بین سنددار بودن یا نبودن آن وجود ندارد.

فرار مالیاتی به کمک برخی مشاوران املاک

گفته می‌شود پس از قطعی شدن دریافت مالیات از خانه‌های خالی، عده‌ای به فکر فرار مالیاتی از آن افتاده‌اند. این افراد تلاش می‌کنند با متقاعد کردن برخی از مشاوران املاک قراردادهای اجاره صوری تنظیم کنند تا این قراردادها در سامانه املاک و مستغلات نیز به ثبت برسد.

اما صحبت محمود علیزاده، معاون سازمان مالیاتی مبنی بر اینکه «برای شناسایی خانه های خالی به این سامانه اکتفا نخواهد شد و سازمان مالیاتی به صورت میدانی نیز اقدامات لازم را انجام خواهد داد» ممکن است تلاش این افراد را ناکام بگذارد.

علاوه بر این که خسروی رئیس اتحادیه مشاوران املاک نیز برای مقابله با چنین تخلفاتی گفته است: برای هر دفتر مشاور املاک مشخص است که چه تعداد قرارداد می‌تواند منعقد کند؛ اگر زیاد نوشته باشد، او را به اداره آگاهی معرفی می‌کنیم کما این که تا کنون اسامی تعدادی از مشاوران املاک را به پلیس آگاهی ارائه کرده‌ایم.

طرح مالیات خانه‌های خالی بر بازار مسکن اثرگذار است؟

کارشناسان اقتصادی نظرات موافق و مخالفی درباره این موضوع دارند. عده‌ای از کارشناسان معتقدند، مالیات بر خانه‌های خالی می تواند سرمایه‌گذاری در بازار مسکن را کم، عرضه را زیاد و قیمت‌ها را کاهش دهد.

برای توضیح بیشتر باید گفت، طبق برخی گزارش‌ها تنها در شهر تهران افرادی وجود دارند که بالغ بر ۲۰۰۰ خانه دارند. این افراد با هدف سرمایه‌گذاری خانه‌ها را خریداری کرده‌اند و پس از چند سال با قیمت بالایی به فروش می‌رسانند. یکی از راه‌های موثری که می‌تواند از قدرت این افراد در تاثیرگذاری بر گران شدن مسکن بکاهد، وضع مالیات بر خانه‌های خالی است.

از ایراداتی که به وضع قانون مالیات بر خانه‌های خالی وارد می‌شود این است که ۲۰ درصد از خانه‌های خالی در تهران هستند و برخی از آن ها، ملک‌هایی لوکس در شمال تهران هستند که حتی در صورت آزاد شدن این واحدها تاثیر چندانی در بالابردن عرضه نخواهند داشت.

ایراد دیگر درباره درصد پایین مالیات بر خانه‌های خالی است که گفته می‌شود در مقایسه با کشورهای خارجی رقم پایینی است. زیرا مالیات بر خانه‌های خالی برای یک خانه یک میلیاردی در طول یک سال تنها ۱۰ میلیون تومان است. البته با احتساب دو میلیون و ۶۰۰ واحد خالی می‌توان در آمدی بالغ بر ۱۰ هزار میلیارد تومان را پیش بینی کرد که با آن نیازهای ضروری بسیاری تامین خواهد شد.

روزنامه جوان