شاید این اعداد ما را تکان دهد

سیلاب اخیر، خشکسالی های چند ساله و زلزله هایی از نوع زلزله کرمانشاه در کشور و… هر دفعه به ما یادآوری می کند که زندگی با فاجعه و بلایای طبیعی جزیی از اقلیم و جغرافیای ماست. بنابراین بنظر می رسد می بایست تا زود دیر نشده خود را با پیش شرط ها و الزامات این نوع بلایا برای کاهش مخاطرات ناشی از آن ها سازگار کرد. اما متاسفانه رویه برخورد با این بلایا و مواجهه با آن ها در طی سال های گذشته، هر دفعه به ما این نکته را یادآوری می کند؛ “باید منتظر ماند و تقدیر را به نظاره نشست”!
تو گویی نه مردم و نه سیاستگذاران هنوز این حوادث را یا جدی نگرفته اند و یا اینکه برنامه و کنشی برای کاهش لطمات آن ندارند. پنداری که بطور ناخواسته مردم و سیاستمداران با طبیعی جلوه دان فاجعه و انفعال در قبال آن(بویژه در پیش و پسا بحران)، در حال حساسیت زدایی از آن هستند. این در حالی است که به قول هانا آرنت، فاجعه وقتی است که شرّ به امری پیش پا افتاده بدل شود. با اینحال شاید این نکات و اعداد بتواند شوکی به ما وارد کند و ما را مجبور به بازاندیشی در فجایعی چون سیل و خشکسالی و… بکند:
سالانه بطور متوسط ۲۵ میلیون نفر(کمی بیش از نزدیک به یک چهارم جمعیت ایران) بر اثر حوادث طبیعی ناگهانی بی خانمان می شوند(IDMC,2018)
۹۰ درصد از بلایای طبیعی مرتبط با آب هستند. بین سال های ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۵، سیل که حدود ۴۳ درصد از کل اسناد مربوط به بلایای طبیعی جهان را به خود اختصاص داده، باعث کشته شدن ۱۵۷۰۰۰ نفر، خسارتی نزدیک به ۶۶۲ میلیارد دلار(یک و نیم برابر GDP ایران) و متاثر کردن زندگی ریش از ۲.۳ میلیارد نفر در سراسر جهان شده است(UNISDR,2015)
خشکسالی نیز در طی همین سال ها(۱۹۹۵-۲۰۱۵)، حدود ۵ درصد از کل اسناد مربوط به بلایای طبیعی را به خود اختصاص داده است. خشکسالی ۱.۱ میلیارد نفر از مردم جهان را متاثر کرده و باعث کشته شدن ۲۲۰۰۰ نفر(نزدیک به کل کشته های زلزله بم در سال ۸۲) و خسارت مالی ۱۰۰ میلیارد دلاری شده است(UNISDR,2015)
برای ۶۸.۵ میلیون نفر که بدلیل عدم دسترسی به آب سالم از خانه و کاشانه خود در سراسر جهان دل کنده اند، زندگی پرمشقت و سختی وجود دارد(UNCHR,2017)
پیش بینی می شود در سال ۲۰۳۰ بدلیل شدت کمبود آب، ۷۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان از محل کنونی زندگی خود مجبور به مهاجرت شوند(Global Water Institute, 2014)
از سال ۱۹۰۰ تاکنون بیش از ۱۱ میلیون نفر(کمی بیش از جمعیت امارات متحده عربی) ناشی از خشکسالی و پیامدهای آن، جان خود را از دست داده و زندگی بیش از ۲ میلیارد نفر از این امر متاثر شده است(FAO)
پیش بینی می شود تا سال ۲۰۵۰ جمعیت بسیار زیادی که در مناطق مستعد سیل زندگی می کنند بدلیل؛ تغییر اقلیم، جنگل زدایی، بالا آمدن سطح آب دریاها و… متاثر شوند‌. این جمعیت آسیب پذیر در مناطق مستعد سیل ۲ میلیارد نفر(تقریبا یک سوم جمعیت فعلی جهان) تخمین زده می شوند‌ .
به طور کلی پیش بینی می شود بدلیل بلایای مرتبط با آب و هوا، سالانه ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیارد دلار خسارت به اقتصاد جهان وارد شود(UNISDR, 2015)
آسیا از جمله نقاطی است که بیشترین آسیب پذیری را نسبت به بلایای طبیعی مرتبط با آب دارد، به طوری که بیش از ۴۵ درصد از خسارات و بیشتر از ۹۰ درصد از آسیب پذیری سطح زندگی مردم جهان ناشی از این نوع بلایا، در آسیا قرار دارد(UNESCO,2009)