پایگاه خبری تحلیلی برزن نیوز نخستین پایگاه تخصصی مطالعات میان رشته ای (برنامه ریزی شهری – منطقه ای)
آنهایی که به اسپانیا سفر می‌کنند اکثرا ذهنشان به سوی شهری مثل بارسلون است و علاقه دارند این شهر و نوع ساخت آن را از نزدیک ببینند، آنهایی که به ترکیه می‌روند بی شک استانبول و دیدن آن را از دست نمی‌دهند، در جمهوری چک شهر پراگ، در فرانسه شهر پاریس، در اتریش وین و… همگی نماد ملی سرزمین‌هایشان هستند. در ایران هم اصفهان هر ازچند گاهی که رونق به گردشگری باز می‌گردد همین اتفاق نصفه و نیمه رخ می‌دهد. این یعنی این شهرها نشانه اصلی فرهنگی کشورشان هستند؛ اما اگر همین موضوع در اقتصاد باشد داستان چیز دیگری خواهد بود. کارشناسان اقتصادی دنیا می‌گویند اگر به رونق فکر می‌کنید، اگر توسعه شهر برایتان مهم است و اگر اقتصاد شهری قوی می‌خواهید، باید به فکر شهرهای کوچک باشید. در شهرهای بزرگ اقتصاد شهر سریع شکوفا نمی شود و قدرت اقتصادی آنها نیز خیلی مدیریت نخواهد شد. این کارشناسان از سوی دیگر معتقد هستند که در یک بازار در حال رشد و توسعه سهام‌ها با یکدیگر افزایش پیدا می‌کنند و اگر جزر و مدی هم رخ دهد همه قایق‌ها بلند خواهند شد؛ اما اگر بازاری بیش از حد بزرگ باشد و رشد توسعه در آن کند صورت بگیرد مثل شهرهای بزرگ بازار راکد شده و سهام‌های سودآور کمتر و کمتر می‌شوند؛ چراکه داشتن اقتصاد و بازاری سالم نیازمند چیزی بیشتر از چند شرکت غول‌آسای موفق همچون گوگل، آمازون و اپل است. باید طیف وسیعی از کسب‌وکارهای شکوفا هم وجود داشته باشند که راه را برای آینده‌ای متنوع هموار کنند. همین الگو در شهرهای یک کشور هم رخ می‌دهد. در کشوری که اقتصاد و سیاست سالم داشته باشد، تقریبا همیشه تعداد قابل توجهی شهرِ شکوفا وجود دارد، شهرهایی با رهبری در صنایع مختلف، با صحنه‌های فرهنگی مجزا و همبستگی اجتماعی. اما وقتی کشوری رو به افول می‌رود، معمولا تعداد شهرهای سالم کاهش می‌یابد؛ حتی اگر یک شهر درجه یک رونق داشته باشد، باز هم وقتی شهرهای درجه دو و سه وارد دوران رکود شدند، نشانه‌ای بد است.در دوران اوج صنعت آمریکا، شهرهای مختلف در حال شکوفایی بودند، از بوستون تا بالتیمور در کرانه شرقی دریا تا مناطق مرکزیِ بزرگ آمریکای شمالی. در ایالت اهایو، می‌توان به کلیولند در شمال، سینسیناتی در جنوب و تولدو، آکرون، کلمبوس و دیتن اشاره کرد. در اوایل قرن بیستم، هریک از این شهرها میزبان کسب‌وکارهای پویا با دامنه‌ای ملی یا جهانی بود. همین امر درباره شهرهای واقع در ایالت‌های صنعتی غیرساحلی، از دیترویت و ایندیاناپلیس تا لوئیویل و سنت‌لوئیس تا میلواکی و کانزاس‌سیتی هم صدق می‌کرد. در سال‌های پس از جنگ، شهرهای واقع در کمربند آفتاب از جکسون ویل تا هیوستن و فینیکس هم رونق یافتند؛ اما به مرور زمان که رشد کشورها و امپراطوری‌ها توقف می‌یابد، انرژی فرهنگی و اقتصادی در شهـــــرهای کمتر و کمتری متمرکز می‌شود؛ به‌طوری‌که سرانجام فقط چند یا حتی یک شهر شکوفا باقی می‌ماند. همین الگو در بسیاری از کشورهای صنعتی غرب هم درحال رخ‌دادن است؛ مثلا در فرانسه و بریتانیا مقدار زیادی از پویایی فرهنگی، اقتصادی و سیاسی جذب پاریس و لندن شده است؛ درحـــالی‌که شهــــــرهای کوچک‌تر رو به تحلیل و افول می‌روند. بخش بزرگی از رأی‌های برگزیت از رأی‌دهندگان ناراضی در شهرهای کمربند زنگار میدلندز و شمال به صندوق ریخته شد؛ در حالی‌که لندن رأی به ماندن داد.به موازات آنکه در آمریکای شمالی و اروپا، پویایی به این شکل در شهرهای کمتر و کمتری متمرکز می‌شود، در سمت مقابل، یعنی در چین و آسیای جنوبی، مراکز شهری بسیار کارآفرینانه‌ای در حال ظهور هستند. گرچه غرب توجه زیادی به ظهور کلان‌شهرهای چین همچون پکن و شانگهای و منطقه گوانگ‌ژو، دنگ‌گوان، شنژن و هنگ‌کنگ نشان داده است، شهرهایی که امروزه به اندازه بسیاری از شهرهای غربی ثروتمند و تکنولوژیک هستند، اما شاید شگفت‌انگیزتر از آن، ظهور شهرها و مناطق به اصطلاح درجه دو و سه باشد.شهرهای درجه دوم چین همچون ووهان، شنیانگ، نانجینگ، هاربین، چنگ‌دو، چونگ‌چین و شیان همگی بیش از پنج میلیون نفر در مناطق شهری خود دارند و میزبان بخش‌های تخصصی پررونق، دانشگاه‌های به‌سرعت‌روبه‌پیشرفت و صحنه‌های فرهنگی جذاب هستند. شهرهای درجه سوم مانند پوتیان (در استان فوجیان)، سوچیان و لیانیونگانگ (در استان جیانگسو) و چینگ‌دائو و یانتای (در استان شاندونگ) هم همگی انتظار می‌رود طی چندسال آینده شاهد رشد حداقل ۳۰درصدی تولید ناخالص داخلی خود باشند. دولت چین کمر همت بسته تا تدابیری تشویقی برای بهبود اوضاع این شهرها فراهم کند.همین امر درباره هند هم صدق می‌کند. شاخص شهرهای جهانی دانشگاه لافبورو تنها به دوشهر جنوب آسیا وضعیت «آلفا» داده است: بمبئی و دهلی نو. اما چهار شهر «بتا» هم در کنار آنها هستند. شهرهایی نظیر بنگلور، چنای، حیدرآباد و نیز پونه، سورات پاتنا و لکهنو همگی صحنه‌های فرهنگی پررونق و کارخانه‌های صنعتی تخصصی در سطح جهانی دارند. آنچه دانش‌پژوه هندی، کانکانتی چاندراشکار اسمیتا، آن را شهرنشینی کارآفرینانه هند می‌نامد، به پیشرفت پیوسته هند در جایگاه یکی از قدرت‌های بزرگ اقتصادی و سیاسی قرن بیست‌و‌یکم ارجاع دارد.به‌طور خلاصه، پویایی شهری مقیاسی برای انرژی‌های حیاتی یک منطقه یا کشور است. یک کشور سالم برای اینکه به‌طور کامل استوار باشد، به چیزی بیشتر از تعداد انگشت‌شماری شهرهای پررونق نیاز دارد. کشورهایی که بیشترین تعداد شهرهای سالم را توسعه و تعادل می‌دهند برندگان صحنه روزگار خواهند بود. شرق درحال سالم‌ترشدن است و همواره نقاط شهری جدیدی را به شبکه همگانی شهرهای متصل می‌افزاید و این درحالی است که غرب درحال از دست دادن این نقاط است.
اصفهان زیبا
