ساناز سعیدی در نشستی با عنوان «شهر فشرده، پهن دشتی» که در محل غرفه مرکز پژوهشهای شورای اسلامی شهر مشهد در نمایشگاه بینالمللی برگزار شد، در خصوص الگوهای رشد شهری اظهار کرد: از اواسط قرن بیستم در کشورهای آمریکا به واسطه رشد و توسعه بزرگراهی و تسلط به اتومبیل شخصی، موضوع شهر پراکنده مطرح شد. از مهمترین مدافعین الگوی شهر فشرده کمیسیون جامع اروپاست که سال ۱۹۹۰ مقالهای تحت عنوان مقاله سبز در مورد محیطهای شهری مطرح کرد. دیدگاه کلی مقاله این بود که شهر مثل منبعی است که با محدودیت ارزشی مواجه است و باید بادقت از آنها استفاده شود.
عضو هیئت علمی گروه شهرسازی دانشگاه آزاد مشهد خاطرنشان کرد: در آمریکا موافقین شهر پراکنده بیشتر از مخالفین آن است زیرا در کشورهای ایالات متحده با وفور زمین مواجهیم و از طرفی با جنبشی تحت عنوان حومه نشینی همراه هستیم که تفاوت بین حومه و مرکز شهر را نشان میدهد. در کشورهای اروپایی، حومه شهر محل سکونت اقشار فرودست جامعه و محل پایین بودن کیفیت زندگی است درحالی که در کشورهای آمریکایی حومه شهر محل سکونت اقشار مرفهتر است.
سعیدی درخصوص مزایا و معایب شهرهای متراکم و پراکنده تصریح کرد: مهمترین مزیت شهر فشرده، الگوی مصرف انرژی است. در شهر پراکنده به واسطه فاصله محل کار با محل سکونت و محل فراغت در مصرف انرژی تجدیدناپذیر تاثیرگذار است. همچنین در تولید سفرهای درون شهری، ترافیک و آلودگی زیست محیطی. مزیت شهر پراکنده این است که میتواند مسکن ارزان قیمت برای تمام اقشار فراهم کند. قیمت مسکن در مرکز شهر نسبت به مناطق پیرامونی بیشتر است. هرچه رشد شهر افقیتر باشد قیمت زمین هم متناسب با آن پایین تر میآید.
وی افزود: در شهر فشرده اختلاط کاربریها را داریم اما از آن طرف دیگر شاید نتوانیم فضاهای دنج و خلوت داشته باشیم. متراکم شدن شهرها باعث میشود آسایش و آرامش شهری در برخی موارد به خطر بیفتد، اما در مقابل میتوانیم اختلاط اجتماعی را داشته باشیم. همزمان با فضاهای شهری متراکمی که شکل میگیرد محل بهتری برای تعاملات اجتماعی و… فراهم میشود.
عضو هیئت علمی گروه شهرسازی دانشگاه آزاد مشهد تصریح کرد: به طور کلی چیزی که الان در کشورهای اروپایی در تقابل بین شهر فشرده و شهر هوشمند مطرح میشود، الگوی رشد هوشمند شهری است که البته با شهر هوشمند یا شهر الکترونیک متفاوت است. الگوی رشد هوشمند میگوید باید از محدودههای شهری صیانت شود و قرار نیست شهرها با رشد جمعیت بزرگتر شوند، بلکه یک جایی باید جلوی این رشد گرفته شود و بهجای آن استفاده کارآمدتر از پتانسیلهای درونی داشته باشیم که در این زمینه موضوع اراضی صنعتی متروکه که بزرگ هستند و در مراکز شهر قرار دارند و… مطرح میشوند.
براتی خاطرنشان کرد: الگوی رشد هوشمند شهری توسعه بزرگراهی را نقض میکند و میگوید باید شهرهای ما پیادهمدار باشند، الگوی توسعه حملونقل محور داشته باشیم و… .الگوی رشد هوشمند شهری چیزی بین شهر فشرده و متراکم است و معایب آنها را ندارد. ریشه این الگو از کشور آمریکاست.انجمن حفاظت محیط زیست آمریکا به همراه دیگر نهادهای دولتی، شبکهای تحت عنوان شبکه رشد هوشمند شهری در سال ۲۰۰۵ تاسیس کردند که هدفش صیانت از اصولی است که برای رشد هوشمند شهری تعریف شده است.