پایگاه خبری تحلیلی برزن نیوز نخستین پایگاه تخصصی مطالعات میان رشته ای (برنامه ریزی شهری – منطقه ای)
به گزارش برزن نیوز و نقل از روابط عمومی وزارت میراث فرهنگی؛ آقای محمد عرب گفت: «پس از معرفی و بازدید‌های کارشناسان مختلف و تأییدیه‌های اولیه، بررسی نهایی بنای تاریخی کاروانسرای سرایان، روز پنج‌شنبه ۱۵ مهر توسط ارزیاب یونسکو به منظور ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو انجام شد و ان‌شاءالله این بنا به‌عنوان نخستین اثر شهرستان سرایان در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت خواهد رسید.»
وی افزود: «در بازدید ارزیاب یونسکو، آقای محمدحسن طالبیان مشاور وزیر، آقای سیدهادی احمدی روئینی مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی وزارت و جمعی از کارشناسان وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان، معاون سیاسی فرمانداری، معاون میراث فرهنگی استان، معاون شهردار سرایان، شورای اسلامی شهر سرایان و تعدادی از کارشناسان اداره‌کل استان و جمعی از مردم و مسئولان محلی حضور داشتند.»
آقای عرب گفت: «مرمت کاروانسرای سرایان از سال ۱۳۸۵ آغاز شد و مرحله اول این طرح سال ۱۳۸۹ به بهره‌برداری رسید که در این مرحله بنا تقریباً مرمت شد و در ادامه از سال ۱۳۹۰ تکمیل مرحله اول موزه (اعلان حریق، سیستم پایش تصویری، سیستم روشنایی و نورپردازی و …) و راه‌اندازی مرحله دوم موزه انجام شد. همچنین ساختمان اداری میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان سرایان جابه‌جا و نصف بنا تبدیل به اقامتگاه بوم‌گردی شد و غرفه‌های بیرونی در اختیار صنعت‌گران صنایع‌دستی قرار گرفت.»
او افزود: «کف‌سازی و جداره سازی معبر روبروی کاروانسرا، محوطه‌سازی پشت‌بام آب‌انبار، مرمت فضای داخلی غرفه‌های بازار میثم، مرمت کامل حمام، مرمت نمای بازار میثم و… در طول این سال‌ها انجام شد و جمع‌آوری میدان کوثر، محوطه‌سازی روبروی بازار و حمام، شروع محوطه‌سازی و احداث بوستان محله‌ای در محوطه روبروی کاروانسرا از محل اعتبارات ستاد بازآفرینی شهری و با مشارکت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، شهرداری و راه و شهرسازی در حال اجرا است.»
مسؤول میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان سرایان ادامه داد: «تجمیع کارگاه‌های آهنگری و زنگوله‌سازی در محل بازارچه و افزایش از ۲ کارگاه به ۹ کارگاه و راه‌اندازی کارگاه خراطی و تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی و ترغیب مالکان به احیاء بازار (هرچند کامل محقق نشد، ولی ادامه‌دار خواهد بود)، از دیگر فعالیت‌های انجام شده است.»
آقای عرب گفت: «احیاء هنر‌های بومی و سنتی با مستندنگاری و ثبت در فهرست میراث معنوی کشور (از جمله آهنگری سنتی و زنگوله‌سازی، خراطی، مراسم آب‌گیری آب‌انبارها، مراسم روز برات در شهر سرایان، هنر چادر شب‌بافی، کفش چرمی و چکن‌دوزی) و همچنین ثبت ۶ اثر و جاذبه طبیعی در فهرست میراث ملی و ۴۹ اثر تاریخی و ۲۰ اثر در شرف ثبت ملی و… در کنار جاذبه‌های گردشگری متنوع نظیر کویر زیبای سه قلعه یا بهشت منجمان و کویرنوردان و منطقه نمونه گردشگری مصعبی، کریمو، غاز زیبای بتون، روستا‌های ییلاقی و … همگی ظرفیت‌ها و پتانسیل‌هایی هستند که پازل گردشگری شهرستان را تکمیل کرده‌اند و ثبت جهانی کاروانسرا نقطه عطف گردشگری در شهرستان سرایان خواهد بود.»
او افزود: «مجموعه تاریخی شهر سرایان، مجموعه تاریخی شهر سه قلعه، آب‌انبار‌های شهر آیسک، کویر زیبای سه‌قلعه بهشت منجمان و کویرنوردان، آب‌انبار‌های شهر سرایان، غار بتون، مجموعه آبشار‌های دره‌کلگی و دوتگی واقع در منطقه سبزرود، منطقه گردشگری کریمو و مصعبی و روستا‌های ییلاقی شمال شهرستان، کال زو و منطقه گردشگری زابر، برخی از آثار جذاب تاریخی و طبیعی شهرستان سرایان هستند که آب انبار‌های شهرستان و مجموعه کال زو و آبشار‌های دره سبزرود نیز قابلیت کاندید شدن برای ثبت جهانی را دارند.»
مسؤول میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان سرایان اضافه کرد: «فعالیت ۱۰ اقامتگاه بوم‌گردی فعال، ۲ واحد رستوران بین‌راهی، ۲ دفتر خدمات مسافرتی و گردشگری، ۲ مجتمع بین‌راهی و ۶ طرح گردشگری در حال اجرا که تا پایان سال حداقل ۳ طرح جدید به بهره‌برداری خواهد رسید، از دیگر ظرفیت‌های ایجاد شده برای گردشگران و در راستای ایجاد اشتغال و استفاده از ظرفیت‌های شهرستان است.»
آقای عرب گفت: «کاروانسرای سرایان به همراه آب انبار، مسجد، حمام و بازار یک مجموعه تاریخی را تشکیل می‌دهند. بنا به شیوه دو ایوانی ساخته شده و فضا‌های معماری آن عبارت از سر در ورودی، هشتی، صحن، ایوان‌ها و حجره‌های متعدد است. این بنا با شماره۸۷۳۳ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.»
او اظهار کرد: «از ابتدای حضورم در شهرستان سرایان برنامه‌های مرمت، حفظ، احیاء و بهره‌برداری از بنا‌های تاریخی شاخص شهرستان بر مبنای ثبت حداقل یک اثر در فهرست میراث جهانی بوده و تمام برنامه‌های مرمتی و احیاء مشاغل صنایع‌دستی در محدوده تاریخی شهر سرایان از جمله مرمت حمام تاریخی، مرمت و احیاء بازار میثم و تجمیع کارگاه‌های چلنگری و زنگوله‌سازی، کمک به ایجاد کارگاه‌های تراش سنگ و خراطی و راه اندازی اقامتگاه بوم‌گردی، همچنین مرمت آب‌انبار و محوطه‌سازی اطراف بناها و محوطه‌سازی میدان کوثر و … برای تحقق هدف ثبت جهانی این مجموعه بوده است.»
مسؤول میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان سرایان گفت: «کاروانسرا‌های ایرانی همچون خانه ایرانی، باغ ایرانی، قنات ایرانی و برج ایرانی دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است که بدون در نظر گرفتن ارزش معماری خاص آن از لحاظ جایگاه اجتماعی، فرهنگی و تعاملات ساختاری دارای ارزش‌های بالایی است. به دور از تعریف و گسترش کالبدی کاروانسرا‌ها آنچه اهمیت پیدا می‌کند مولفه‌های فرهنگی اجتماعی است که در اعصار مختلف در آن طی شده و استمرار یافته است و در طول چند هزار سال بدون گسست ارزش‌های معماری ایران در کنار فرهنگ جامعه حفظ شده است.»
آقای عرب بیان کرد: «محدوده تاریخی شهر سرایان شامل کاروانسرا، آب‌انبار، حمام، بازار و مسجد جامع یک مجموعه تاریخی و مرکز محله زنده شهری هستند که هنوز جایگاه اجتماعی خود را حفظ کرده و زنده‌ترین نقطه شهر است و مردم تعاملات خوبی با این محدوده دارند.»
او خاطر نشان کرد: «شهرستان سرایان ۲۸۶ اثر تاریخی، طبیعی و معنوی دارد که ۶۳ اثر از این تعداد، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.»
آقای عرب گفت: «ثبت جهانی شدن آثار، منافع متعددی مثل جلوگیری از تخریب و حفاظت از آن، اعطای کمک‌های مالی، حفاظتی و اطلاعاتی برای حفاظت از اثر ثبت شده دارد. مسائل اقتصادی ناشی از ثبت‌های تاریخی از دیگر نتایج ثبت جهانی است و هرگاه اثری، ثبت جهانی شود خود به خود به لیست مقاصد گردشگری داخلی و بین المللی نیز افزوده می‌شود؛ که قطعا ورود گردشگر می‌تواند فواید مالی زیادی داشته باشد. ثبت جهانی شدن یک اثر تاریخی قطعا به افزایش احساسات ملی‌گرایانه و هویتی نیز کمک زیادی می‌کند و همچنین ریشه‌دار بودن آن ملت را اثبات می‌کند.»
