پایگاه خبری تحلیلی برزن نیوز نخستین پایگاه تخصصی مطالعات میان رشته ای (برنامه ریزی شهری – منطقه ای)
عدم مراقبت اصولی و ترمیم به‌موقع زخم‌های درخت چنار تنومند روستای «شرکان» پاوه درحال حاضر این درخت را در معرض زوال تدریجی قرار داده است، چناری دیرزیست در اورامان که به ثبت ملی رسیده، اما گویی این‌روزها اسیر فراموشی شده و در خطر مرگ قرار گرفته است.
شرکان یکی از روستاهای دهستان سیروان از توابع بخش نوسود شهرستان پاوه است که در کناره جاده ارتباطی پاوه- نودشه قرار گرفته و فاصله آن تا فاصله کانونی شهر نوسود، ۱۱ کیلومتر است. ازلحاظ مختصات جغرافیایی در طول شرقی ۴۶/۱۵ و در عرض شمالی ۳۵/۹ قرار گرفته و ارتفاع آن از سطح دریا حدود یک‌هزار و ۱۰۰ متر بوده که از شمال به شهر نودشه، از شرق و جنوب به رودخانه و سد سیروان و از غرب به روستای نروی محدود می‌شود.
روستای شرکان در دهستان سیروان قرار دارد و روستایی زیبا در آغوش کوه‌های سر به فلک کشیده است، حس زیبای قدم زدن در کنار جوی آب باغات آن که به دل روستا و یکی از آبشارهای زیبایش منتهی می‌شود، وصف‌ناپذیر است؛ شرکان روستایی کوهپایه‌ای و دارای بافت قدیمی و پلکانی به‌صورت متمرکز بوده و با توجه به عرض جغرافیایی، ارتفاع، دوری و نزدیکی به مناطق رطوبتی و توده‌هوای باران‌زا، دارای اقلیم معتدل است.
گردشگران در هنگام سفر به این روستا با دیدن درخت چنار کهن‌سال و موزه مردم‌شناسی شرکان، به زندگی سنتی و نوستالژی‌هایی از روزگاران دور نیز سفری خیالی خواهند کرد.
اما این‌روزها در سایه بی‌توجهی شاهد وضعیت نامناسب چنار ۴ هزار ساله روستا هستیم، به‌نوعی که نابودی آن دور از انتظار نیست!
چنار کهن‌سال روستای شرکان پاوه از معدود چنارهای تنومند کشور است و با وجودی که در یک روستای توریست‌پذیر واقع شده و تاکنون تلاش‌های زیادی از سوی طرفداران محیط‌زیست و مردم بومی محل برای ثبت آن در فهرست آثار طبیعی ملی کشور صورت گرفته و حتی به ثبت ملی رسیده است، اما این‌روزها با مرگ دست‌وپنجه نرم می‌کند.
** شاهد کم‌لطفی در حق کهن‌سال‌ترین درخت غرب کشور هستیم
بشیر قانع، فعال محیط‌زیست و یکی از ساکنان روستای «شرکان» از توابع بخش نوسود شهرستان پاوه و مدیر اقامتگاه بوم‌گردی «هه نار» در این روستا است.
وی در گفت‌وگو با خبرنگار گردشگری سپهرغرب عنوان کرد: شرکان یکی از روستاهای پاوه بوده و در قسمت غربی این شهرستان قرار دارد که جمعیت آن حدود ۳۵۰ نفر و ۸۰ خانوار است؛ در چند سال اخیر به‌دلیل مهاجرت و مشکلات اقتصادی، از جمعیت این روستا کاسته شده، اما به سبب گردشگرپذیر بودن آن، کم‌کم شاهدیم که مردم در پی بازگشت به شرکان هستند.
این جوان اهل روستای شرکان از نگرانی‌هایش بابت حال این روزهای درخت چنار چهار هزار ساله در این روستا گفت: این چنار قدمتی حدود چهار هزار سال دارد و به ثبت ملی رسیده است؛ اما اکنون شاهدیم این درخت که کهن‌سال‌ترین درخت در غرب کشور و استان کرمانشاه محسوب می‌شود، مورد کم‌لطفی‌های بسیاری است.
وی با بیان اینکه درحال حاضر حتی با وجود آنکه روستایمان و این درخت چنار به ثبت ملی رسیده است اما شاهد اقدام خاصی در آن نیستیم، خاطرنشان کرد: برای به ثبت ملی رسیدن چنار گه وره سال‌ها زحمت کشیدیم و این‌روزها متأسفانه شاهد نابودی آن هستیم.
قانع با اشاره به اینکه اضافه شدن پوسیدگی‌های درخت، خطر شکسته شدن و عدم سامان‌دهی محیط اطراف آن ازجمله مشکلات فعلی این درخت کهن‌سال محسوب می‌شود، افزود: درختان کهن‌سال طاق‌بستان ازجمله درخت ۷۰۰ ساله موسوم به رحمت طی سال‌های گذشته به دلایل مختلفی دچار آسیب‌هایی شده بود و شیوع برخی بیماری‌ها و آفات مانند کرم ساقه‌خوار و سوسک پوست‌خوار میان این درختان باعث شد تا در معرض خطر قرار بگیرند، اما خوشبختانه تنه‌زنی، هرس شاخه‌ها، جوان‌سازی و اقداماتی ازاین‌دست برای نجات آن درخت کهن‌سال بیمار درپیش گرفته شده است.
وی با بیان این موضوع، تصریح کرد: نیاز است تا برای درخت چنار کهن‌سال در روستای شرکان نیز چنین اقداماتی درپیش گرفته شود تا شاهد مرگ و نابودی آن نباشیم.
این فعال محیط‌زیستی در ادامه افزود: چنار کهن‌سال روستای شرکان یک میراث زنده و ارزشمند طبیعی کشورمان است که به گفته اسماعیل شمس مدیر بخش کُردپژوهی مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، بیش از چهار هزار سال عمر دارد و وی به این نکته در کتاب «فولکلور و تاریخ کُرد» هم اشاره کرده؛ اما این درخت در شرایط خوبی قرار ندارد و باید به آن رسیدگی شود، گمان می‌کردیم که اگر این درخت به ثبت ملی برسد، مراقبت‌ها از آن انجام می‌گیرد، اما درحال حاضر نه محدوده آن مشخص شده و نه مراقبت‌ها برای جلوگیری از پوسیدگی و نابودی‌اش را شاهد هستیم.
این جوان تحصیل‌کرده اهل روستای شرکان در ادامه صحبت‌های خود اظهار کرد: تأمین هزینه‌های مرمت و نگهداری درخت
برای مردم محلی که از راه باغ‌داری و دام‌داری امرار معاش می‌کنند، غیر ممکن است؛ بدین‌سان تصمیم گرفتیم تا پویشی برای نجات‌بخشی درخت راه‌اندازی کنیم و از فعالان محیط‌زیست و دوست‌داران میراث طبیعی طلب کمک کنیم، چراکه اگر ناجیان محیط‌زیست دست به‌کار نشوند، شاید در آینده‌ای نه‌چندان دور این چنار هم به سرنوشت درخت مقدس الیشون در تایوان (درختی که پس از سه هزار سال عمر طعمه طوفان شد) دچار شود.
قانع با ناامیدی در پایان این گفت‌وگو بیان کرد: از آنجا که این درخت در یک روستا بوده و مسئول دلسوز شهرستانی نداریم، کاری برای آن انجام نمی‌شود.
** زخم‌های دیروز و امروز بر تن درخت کهن‌سال چنار شرکان
درخت کهن‌سال چنار شرکان که هم‌زاد سرو ابرکوه است، این‌روزها نفس‌های پایانی‌اش را می‌کشد؛ درختی که سالیان پیش به سبب عدم مراقبت‌ها و در اثر بی‌مبالاتی برخی گردشگران سوخت، البته با وجود این هنوز سبز است، اما درحال حاضر زخم فراموشی را بر تن خود می‌بیند.
گمان می‌رود این درخت تنومند عمری بالغ‌بر چهار هزار سال داشته باشد. قطر تنه این درخت قریب به ۱۵ متر بوده، اما عدم مراقبت و ترمیم به‌موقع زخم‌های دیروز و امروزش و عمر زیاد، آن را در بستر مرگ قرار داده است.
مردم روستا به‌نوعی هویت خود و روستایشان را به این چنار پیوند زده‌اند و حال نظاره‌گر از بین رفتن این نماد هویتی هستند و تمامی دغدغه آن‌ها مرگ این درخت کهن‌سال است؛ بدین‌سان نیاز بوده تا مسئولین مربوطه در استان کرمانشاه با همراهی فعالین محیط‌زیستی، انجمن‌ها، تشکل‌‌های خیریه و نهادهای دولتی قدمی بردارند و آستین‌هایشان را بالا بزنند تا مانع از نابودی این نماد هویتی مردم شوند و به فکر نوش‌دارو پس از مرگ سهراب نباشند!
سپهر غرب
