خیابانها پر شده از خودروهای پارکشده در حاشیه آنها که علاوهبر نازیبایی شهر به بار ترافیک شهری افزوده است.
گشتهای سرگردان برای یافتن جای پارک برای حتی چند دقیقه، معضلی بزرگ برای کلانشهری مانند تهران شده است. این امر میزان سوخت را افزایش داده و به آلودگی موجود کلانشهرها دامن میزند؛ علاوهبر اینکه ترافیک را بیشتر میکند. بسیاری از افراد مشغول بهکار، از صبح تا عصر، خودرو خود را در حاشیه خیابانها پارک میکنند.
براساس سخن کارشناسان حوزه شهری معضل کمبود پارکینگ به توجیهناپذیری سرمایهگذاری در این بخش برمیگردد و نیاز است تغییراتی در قیمت و قوانین رخ دهد.
موانع ساخت پارکینگ
محسن فقیهی، رئیس اتحادیه اتوسرویس، تعمیرگاه، کارواش و پارکینگ تهران درباره وضعیت پارکینگ این کلانشهر گفت: وضعیت پارکینگها بسیار نابسامان است. شرایط یک بام و دو هواست. نخست اینکه شهرداریها بیشتر پارکینگ را در اختیار خود گرفته و خود ساختهاند؛ علاوهبر اینکه وضعیت پارکینگهای قدیمی مناسب نیست و اجازه نوسازی و بروزرسانی آنها هم داده نمیشود.
رئیس اتحادیه اتوسرویس، تعمیرگاه، کارواش و پارکینگ تهران افزود: پارکینگها در شهر تهران دارای مشکلات بسیاری هستند.
هنگامیکه شهرداری از یک پارکینگدار مطالبه پول بابت پسماند میکند آیا انگیزهای برای ساخت آنها میماند؟ پرسش این است که پارکینگ چه پسماندی دارد؟
فقیهی ادامه داد: موضوع دیگر در بحث نرخ قیمت پارک خودرو در این پارکینگهاست. سازمان تعزیرات حکومتی و حمایت مصرفکننده و تولیدکنندگان اجازه افزایش هزینه پارک را نمیدهند. اگر پارکینگی هزینههای پارک را افزایش دهد، جریمه میشود.
رئیس اتحادیه اتوسرویس، تعمیرگاه، کارواش و پارکینگ تهران اظهارکرد: سرمایهگذار بهدلیل عملکرد شهرداری فراری است. طی مذاکراتی که پیشتر بین اتحادیه و شهرداری انجامشده، قرار بر این بود سرمایهگذار را اتحادیه اتوسرویس، تعمیرگاه، کارواش و پارکینگ تهران معرفی کند و شهرداریها اجازه ساخت پارکینگ طبقاتی را بدهد. پارکینگهایی که مثلا ۵ طبقه منفی در کنار طبقات معمول دارند اما اجرایی نشد.
فقیهی عنوان کرد: این مذاکره برای دهه ۷۰ بود و پس از گذشت بیش از ۲ دهه همچنان کلانشهری مانند تهران به پارکینگهای مکانیزه و طبقاتی در حجم بالا نیاز دارد.
چرا پارکینگ عمومی ساخته نمیشود؟
در ادامه محمد علیخانی یکی از اعضای شورای شهر تهران درباره وضعیت پارکینگها گفت: درباره آمار پارکینگها در کلانشهر تهران، بخشی از پارکینگهای موجود خصوصی و بخشی هم مربوط به پارکینگهای شهرداری است. مجموعه آنها حدود ۲۰۰ هزار پارکینگ در تهران میشود. این آمار مربوط به پارکینگهای عمومی است.
وی درباره نیاز تهران به ساخت پارکینگها هم عنوان کرد: شهر تهران نیاز به حدود ۶۰۰ هزار پارکینگ دارد که از این تعداد بخشی در حال ساخت است.
عضو شورای شهر تهران در ادامه به کارهای انجامشده در دور پنجم شورای شهر تهران گفت: یکی از اقداماتی که از سوی شورای شهر انجام شد، اصلاح هزینهکردهای درآمد حاصل از کمیسیون ۱۰۰ شهرداری بود. پیشتر درآمد کسری پارکینگ شخصی در ساختمانها در جای خود هزینه نمیشد. درحالیکه براساس قانون باید برای ساخت پارکینگ عمومی هزینه میشد. در واقع یکی از دلایلی که در حوزه تامین پارکینگ عمومی در سطح شهر تهران عقب هستیم به این موضوع برمیگردد.
او ادامه داد: در مدیریت جدید شهرداری و دور پنجم شورای شهر در بودجه مصوب و شهرداری ملزم شد این درآمد را برای ساخت پارکینگ هزینه کند.
تغییر اجارهبها و تشویق به ساخت
علیخانی در ادامه سخنان خود افزود: در سطح شهر تهران پروژههای زیادی آغاز شده که برای ادامه آن نیاز است تا مشوقهایی داده شود. بخش خصوصی نیاز به مشوق دارد تا زمینهایی که جواز کاربری ساخت پارکینگ دارند شروع به ساخت کنند اما تمایلی به این کار نیست، چون ساخت پارکینگ در کشور توجیه اقتصادی ندارد.
این عضو شورای شهر افزود: یکی دیگر از کارهایی که در کمیسیون عمران و حملونقل انجام شد، تغییرات در نرخ مصوب پارکینگها بود. بهاین ترتیب قرار شد پارکینگها مانند هتلها رتبهبندی شوند و همانگونه که هزینه کرایه تمام هتلها یکسان نیست، اجاره پارکینگ نیز براساس خدماتی که ارائه میدهد، تعیین شود. بهعنوان مثال، برخی پارکینگها زمین خالی است که فردی در ورودی آن نشسته است و هزینه را دریافت میکند.
در این پارکینگها چالشهایی مانند آفتاب در فصل گرما و برف و باران در فصل سرما و… وجود دارد. چنین پارکینگی چه خدماتی به صاحبان خودروهای پارک شده ارائه میدهد که قیمت آن باید با یک پارکینگ هوشمند یکی باشد. او اظهار کرد: این عملکرد ساخت پارکینگهای مکانیزه را توجیهناپذیر کرده و سرمایهها را از این حوزه فراری داده بود، زیرا درآمد آنها نسبت به خدماتی که ارائه میدادند، کمتر بود.
علیخانی با بیان اینکه در دوره شهرداری پیشین تهران، مطالعهای در سازمان ترافیک انجام شد تا راهکار تشویق افراد به ساخت پارکینگها مشخص شود، گفت: قرار شد کسانی که تمایل به ساخت پارکینگ دارند، تشویق و اجازه داشته باشند پارکینگ را در چند طبقه احداث کنند؛ اینکه پارکینگ مربوط به طبقاتی باشد و علاوهبر آن، طبقهای هم مربوط به تالار باشد.
او یادآور شد: بهاین ترتیب قرار شد تعدادی پارکینگ عمومی ساخته شود. اما بهلحاظ قیمت همچنان ساخت پارکینگ توجیه اقتصادی نداشت و سرمایهگذار عنوان میکرد با هزینهای که برای خرید زمین باید داشته باشد عدد فعلی اجاره جای پارک در پارکینگهای عمومی از سوی صاحب خودرو بسیار پایین است؛ بنابراین برای نخستینبار قیمتگذاری را براساس درجهبندی پارکینگها انجام دادیم. البته این مبلغ تعیینشده برای اجاره جای پارک همچنان توجیهاقتصادی ندارد اما بههر حال زمینه تحولات آینده شد.
علیخانی یادآور شد: تغییر در قیمت اجارهبهای جای پارک مشوقی برای ارائه خدمات بیشتر از سوی صاحبان پارکینگها شده و اینکه به تعداد پارکینگهای مکانیزه و هوشمند اضافه میشود. برای امنیت خودرو در پارکینگ علاوهبر نصب دوربین، به شکل هوشمند فضاهای خالی کاملا مشخص هستند.
جای پارک خیابانی و معضل شهری
این عضو شورای شهر در ادامه به پارک خودرو در حاشیه خیابانها اشاره کرد و گفت: هنگامیکه صاحبان خودرو آزادانه میتوانند خودرو خود را در معابر پارک کنند، درحالیکه پارکینگ عمومی در نزدیکی این محل وجود دارد خود یکی از دلایل عدمساخت پارکینگ از سوی بخش خصوصی است. نبود قانونی درباره ممنوعیت پارک در حاشیه خیابانها سبب شده صاحبان خودرو نیازی نبینند تا برای پارک هزینهای بپردازند؛ بنابراین باید پارک در حاشیه خیابانها نیز ساماندهی شوند. پارک در حاشیه خیابان فقط برای توقفهای کوتاهمدت باشد.
علیخانی افزود: قیمت پارک در حاشیه خیابان باید بالا باشد تا افراد برای پارک چند ساعت به پارکینگهای عمومی مراجعه کنند، نه پارک شبانه. در چنین وضعیتی افرادی که نیاز دارند برای مدت کوتاهی خودرو خود را پارک کنند، ناچار نمیشوند سرگردان خیابانها برای پیدا کردن جای پارک شوند. این امر علاوهبر بار ترافیکی منجربه سوخت بیشتر و همچنین آلایندگی میشود. تمام این موارد در سایر کشورها تجربه شده و امری نیست که ما کشف کرده باشیم.
پارکینگ عمومی جاذب سفر
این عضو دور پنجم شورای شهر در ادامه به برخی انتقادها اشاره کرد و گفت: برخی از کارشناسان حوزه شهری معتقدند پارکینگها جاذب سفر هستند. آنها عنوان میکنند هرچه تعداد پارکینگهای عمومی بیشتر شود، افراد تشویق به استفاده از خودروهای شخصی شده و خیابانها شلوغتر با بار ترافیکی بیشتر میشود.
علیخانی در پاسخ به این انتقاد گفت: این مسئله برای کشورهایی است که دارای ناوگان حملونقل عمومی مجهز و باکیفیت هستند اما برای شهر تهران که ناوگان حملونقل عمومی دارای خلأهایی است این موضوع نمیتواند محلی از اعراب داشته باشد.
متولی ساخت پارکینگ عمومی
این عضو شورای شهر تهران در پاسخ به این پرسش که آیا متولی ساخت پارکینگ شهرداری است، گفت: درحالحاضر در کنار شهرداری بخش خصوصی هم مبادرت به ساخت پارکینگ عمومی میکند و ساخت پارکینگ مختص شهرداری نیست اما برای شتاببخشی به این امر نیاز است تا بخش خصوصی تشویق به ساخت شود.
وی ادامه داد: برخی از دارندگان زمین با کاربری پارکینگ بهدلیل توجیهناپذیر بودن ساخت پارکینگ بهدنبال تغییر کاربری بوده و بعضی هم موفق به تغییر کاربری شدهاند. بهعنوان مثال در مدیریت پیشین شهرداری زمین پارکینگ متعلق به سازمان ترافیک که کارکرد پارکینگ داشت تغییر کاربری داده و اطلسمال در آن ساخته شد. علیخانی افزود: این امر دو پیامد داشت؛ نخست حذف ایستگاه مترو و همچنین اختصاص یافتن زمین پارکینگ به یک مجتمع تجاری.
سخن پایانی
بنابر این گزارش کلانشهری مانند تهران در حوزه ساخت پارکینگهای عمومی با چالشهای بسیاری روبهرو است که سرمایهگذاران را تشویق به هزینهکرد در این بخش نمیکند. همچنین برخی انتقادها نسبت به عملکرد شهرداری در این حوزه مطرح میشود بهجای تشویق به ساخت پارکینگ سنگاندازی میکند.
منبع:صمت