پایگاه خبری تحلیلی برزن نیوز نخستین پایگاه تخصصی مطالعات میان رشته ای (برنامه ریزی شهری – منطقه ای)
نشست تخصصی «جایگاه اقتصاد شهری در نظام برنامه‌ریزی کلان» با حضور معاون برنامه‌ریزی، توسعه شهری و امور شوراهایشهرداری تهران و همچنین جمعی از اساتید دانشگاه ها و مسئولان حوزه مدیریت شهری روز دوشنبه در محل سالن جلسات دانشگده علوم اقتصادی دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.
در ابتدای نشست، امین عسکری سرپرست مدیریت مطالعات و برنامه‌ریزی مالی و اقتصاد شهری مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران گفت: به موضوع اقتصاد شهری توجه نشده است و به همین خاطر در مرکز مطالعات اقدام به طراحی پروژه‌هایی با همکاری دانشگاه‌های معتبر شده است و نتایج آن نیز به جامعه علمی عرضه شده است.
وی با بیان این که موضوع اقتصاد شهری حتی به لحاظ آکادمیک و وجود متون علمی فربه‌ای لازم را ندارد، افزود: امید است که برگزاری این نشست در کمک به توجه هر چه بیشتر به مقوله اقتصاد شهری که زندگی همه را در برگرفته است تاثیر داشته باشد.
حجت الله میرزایی معاون برنامه‌ریزی، توسعه شهری و امور شوراهای شهرداری تهران در ادامه نشست تخصصی جایگاه اقتصاد شهری در برنامه‌ریزی‌های کلان با بیان اینکه شهر و سرنوشت آن در دست مهندسان بوده نه اقتصاددان‌ها یا جامعه شناسان خاطر نشان کرد: ضرورت برنامه‌ریزی شهری حتی در لیبرال‌ترین اقتصادها بر مبنای نیاز به مداخله تاکید شده است و در ایران بدیهیات را حتی فراموش می‌کنند که توسعه شهری متکی بر مداخله است و اگر این نباشد امکان زیست وجود ندارد.
میرزایی با بیان وجود دیدگاه‌های متفاوت در ارتباط با توسعه شهری عنوان کرد: دیدگاه مدرنیستی شهر را مرکز تراکم جمعیت، حضور نخبگان و محور توسعه، بازتولید و سرریز اندیشه‌های نو و دیدگاه رادیکالیستی عمدتا شهر را سرپل اتصال و وابستگی کشورهای در حال توسعه به کشورهای مادر و مترو پلیس تصور می‌کند؛ یعنی یک دیدگاه مثبت و یک دیدگاه منفی نسبت به شهر وجود دارد.
معاون برنامه‌ریزی، توسعه شهری و امور شوراهای شهرداری تهران از تفاوت میان امور محقق شده و آن چه را که در برنامه‌ها انعکاس یافته و یا در قالب افکار و گفتار آمده است را یک واقعیت تلخ و مهم کشور و جامعه ذکر کرد و گفت: فاصله بین برنامه رسمی و اقدامات اجرا شده بسیار جدی است و این شکاف بسیار جدی است و مختص برنامه و بودجه نیست؛ بلکه بین افکار و گفتار و متن برنامه نوشته شده نیز هست.
میرزایی افزود: تعدادی از برنامه‌های توسعه‌ای توسط تکنوکرات‌ها و کارشناسان و تعدادی دیگر توسط سیاست‌گذاران و نمایندگان مجلس نوشته شده است و لذا در محتواها و دیدگاه‌ها تفاوت‌های زیادی دیده می‌شود که ارمغان آن یک رابطه و رفتار پاندولی تنفر و وابستگی به شهر بوده است.
وی تصریح کرد: تنفر از شهر در ادبیات، سینما و شعر وجود دارد و هریک در قالب خود بدبینی خود را ابراز کرده است و تصویری که سینما از شهر ارائه کرده است زیر پوستی است و روایتگر نابرابری، استثمار، از هم گسیختگی میان مناطق بالا و پایین شهر است و یا دیدگاهی در میان برخی از سیاست‌گذاران وجود دارد که عمدتا زاییده تفکرات رادیکالی است که می‌پندارند شهرهای بزرگ حق شهرهای کوچک را پایمال کرده و بر آنان جفا کرده اند.
معاون برنامه‌ریزی، توسعه شهری و امور شوراهای شهرداری تهران افزود: شهرها به عنوان مراکز نوآوری، اکتشافات، ارتباطات مهم هستند و می‌توانند موضوع مسالمت و همزیستی قرار گیرند، اما در طول سال‌های گذشته همواره تحت تاثیر متغیرهایی واقع شده که در سرنوشت آن تاثیر گذار بوده است.
وی همچنین یادآور شد که جنگ و انقلاب پدیده‌های بود که تاثیر زیادی بر تحولات ایران و همچنین شهرها از نظر جمعیتی و ساختار شهری داشته است نظیر اختصاص زمین در اوائل انقلاب که با هدف محرومیت‌زدایی انجام شد و یا محدودیت و تنگناهایی که در دهه ۶۰ بود و مدیریت‌های شهری را خودگردان اعلام کردند و برای تامین منابع مالی اقدام به فروش تراکم شد که آثار زیان بار آن همچنان با گذشت این سال‌ها ادامه دارد.
میرزایی تاکید کرد: سرنوشت شهر به نفت وابسته بوده است و بیماری هلندی در چندین نوبت تاثیر خود را در شهر داشته و منجر به سوداگری زمین و مستغلات شده است و هر از گاهی بر کسب و کار شهر تهران غالب شده است.
وی با انتقاد از این که در سیاست گذاری ها توجه و دقت کافی بر همه متغیرهای اساسی که در سرنوشت شهر دخیل هستند وجود ندارد، گفت: امروز رقابت پذیری شهر موضوع مهمی است و خیلی از شهرها رو به ویرانی می روند و قدرت رقابت پذیری خود را از دست می دهند و متاسفانه هیچ یک از این مفاهیم در برنامه ریزی های توسعه انعکاس پیدا نکرده است.
معاون شهردار تهران با بیان اینکه در میان شهرها مسجد سلیمان و میانه به صورت تاریخی قدرت رقابت پذیری خود را از دست داده اند و شهری مثل یزد در دهه های اخیر از قدرت رقابت پذیری بالایی برخوردار شده و توانسته در طول ۱۵ سال گذشته بالاترین نرخ رشد اقتصادی را به خود اختصاص دهد.
بهروز هادی زنوز عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی دیگر سخنران این نشست براهمیت موضوعاقتصاد شهری در نظام برنامه ریزی کلان تاکید و گفت: بعد از انقلاب و در برنامه های متعدد توسعه بحث عدم تمرکز و تقسیم کار دولت ملی و محلی طرح گردید و مطالعاتی انجام شد که در عمل مثمر ثمر واقع نشد.
وی عنوان کرد : در برنامه ها گاهی مناسبات مالی مطرح می شود و در قانون برنامه ششم نحوه تقسیم سهم شهرداری از عایدات مالیات بر ارزش افزوده را تغییر داد و دست استانداران را باز می کند گرچه قواعد روشنی در مورد تقسیم کار و هم اصول مالیات و در آمد را نداریم و این ها نکاتی است که در برنامه ها به آن پرداخته نشده است.
این استاد دانشگاه همچنین رقابت پذیری شهرها و تاسیس نهادهایی با این هدف در سطح جهانی را مورد تاکید قرار داد و گفت: علل عدم اجرا و توفیق برنامه های کالبدی شهرها را باید در معمارانه بودن آن و هم چنین متدولوژی های وارداتی دانست. نظیر طرح جامع که به صورت طرح راهبردی و ساختاری است اما در عمل ویژگی های هیچ کدام را ندارد.
زنوز همچنین با اشاره به ضرورت ارتباط بین دولت ملی و محلی به موضوع تاثیر گذاری این بخش ها بر یکدیگر اشاره کرد و خاطر نشان ساخت: در صورت عدم وجود آمار،تحلیل های حوزه اقتصاد درست از آب در نخواهد آمد.
وی افزود: بدهی کلان شهرداری تهران و سایر شهرداری های کشور بیش از دو سوم بدهی دولت مرکزی است، اما این آمارها وجود ندارد و کسی متوجه نیست و آن چه مهم است، این بعد اقتصاد کلان مالیه عمومی است که توجه نمی شود.
زنوز نقش شهرها در توسعه اقتصادی را مهم دانست و آن ها را پیشروی و پیش برنده توسعه ملی برشمرد.
گفتنی است که دوتن از مجریان طرح های اتمام یافته در حوزه اقتصاد شهری در ابتدای نشست به تشریح طرح خود پرداختند.
