۱۵ سال برای به نصف رساندن فقر کافی است

شاخص فقر چند بعدی که از سال ۲۰۱۰ معادل سال ۱۳۸۸ با همکاری برنامه پیشرفت و توسعه سازمان ملل(UNDP) و برنامه فقر و توسعه انسانی دانشگاه آکسفورد، سالانه وضعیت سلامتی، میزان مرگ و میر کودکان، تغذیه، تحصیلات، سال‌های حضور در مدرسه، تعداد فارغ‌التحصیلان از مدرسه، بهره‌مندی از استانداردهای زندگی از جمله دسترسی به برق، انرژی پاک و مقرون به صرفه، سوخت پخت و پز، آب سالم، سرویس بهداشتی، مسکن شایسته و دسترسی به امکانات و دارایی‌هایی چون رادیو، تلویزین، کامپیوتر و… را می‌سنجد. از آنجایی که بسیاری از جمعیت فقرا به دلیل فرو رفتن در درهٔ فقر از هزاران امکانات ریز و درشت و استانداردهای اولیه زندگی محروم می‌شوند، این شاخص میزان بهره‌مندی و وضعیت این قشر را در هر کدام از این دسته‌بندی‌ها در کشورهای مختلف، ارزیابی می‌کند.

از ۷۳۰ میلیون فقیر در کل جهان، تقریباً دو سوم آنها در کشورهای با درآمد متوسط زندگی می‌کنند

جهان بدون فقر ممکن است
تا پیش از انتشار نتایج آخرین گزارش فقر چند بعدی در سال ۲۰۲۳، ممکن بود به نظر بعضی‌ها برسد که رسیدن به جهانی بدون فقر که از اهداف توسعه پایدار نیز است، ممکن نیست. اما این گزارش با بررسی و تجزیه و تحلیل داده‌های ۸۱ کشور طی ۲۲ سال (از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۲) یعنی حدوداً از سال ۱۳۷۸ تا ۱۴۰۰، نشان داده که ۲۵ کشور از این بین، طی فقط ۱۵ سال توانسته‌اند فقر چند بعدی را به نصف برسانند. به طور مثال وضعیت فقر در هند به طور قابل توجهی کاهشی شده تاحدی که ۴۱۵ میلیون نفر در بازه زمانی ۱۵ ساله بین سا‌ل‌های ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ تا سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۱، از فقر چندبعدی رها شدند. همچنین ۶۹ میلیون نفر در چین در فاصله سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴ و ۸ میلیوون نفر در فاصله بین سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۷ از شر فقر خلاص شدند.

۵۶۶ میلیون نفر یا نیمی از جمعیت افرادی که درگیر فقر شدید هستند را کودکان زیر ۱۸ سال تشکیل می‌دهند

بین ۴ تا ۱۲ سال می‌شود فقرچندبعدی را به نصف رساند
این گزارش می‌گوید که نتایج بررسی‌ها نشان داده که کشورها بیشتر در دوره‌های بین ۴ تا ۱۲ ساله توانسته‌اند فقر چندبعدی را در کشورهایشان به نصف برسانند و به اهداف توسعه پایدار نزدیک‌تر شوند. بر این اساس، پیش‌بینی شده است که در طولانی‌ترین حالت هر کشوری بسته به شرایط خودش نهایتاً تا ۱۵ سال بتواند حداقل فقر چندبعدی را به نصف برساند. البته این گزارش تأکید کرده است که علی‌رغم این روندهای دلگرم‌کنندهٔ کاهش فقر، فقدان داده‌های پس از همه‌گیری برای اکثر ۱۱۰ کشور تحت پوشش این شاخص جهانی، درک ما از اثرات همه‌گیری بر فقر را محدود کرده است. چنانچه «پدرو کونسیسائو»، مدیر دفتر گزارش توسعه انسانی، در این باره گفته است: «قرار بود تا سال ۲۰۳۰ اهداف توسعه پایدار عملی شود و داده‌ها نشان می‌دهد که دست‌کم تا پیش از همه‌گیری کرونا با روند پیشرفت ثابتی در کاهش فقر چند بعدی موفق بوده‌ایم. با این حال اما نمی‌توانیم چشممان را بر تأثیرات منفی همه‌گیری ببندیم. به ویژه اینکه در بعد آموزش پیامدهای منفی بلندمدتی پیش آمد. از این رو ضروری است که تلاش‌های سیاستی برای بازگرداندن روند کاهش فقر به مسیر اصلی پیش از کرونا متوقف نشود.»
روند امیدوارکنندهٔ کاهش تعداد فقرا بعد از کرونا
هر چند بسیاری از کشورها داده‌های خود را از اثرات کرونا بر وضعیت فقر منتشر نکرده‌اند اما این گزارش بر اساس داده‌های جمع‌آوری شده در سال ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ در پنج کشور مکزیک، ماداگاسکار، کامبوج، پرو و نیجریه نسبت به روند کاهشی فقر ابراز امیدواری کرده است. داده‌های این گزارش می‌گوید که کامبوج، پرو و نیجریه کاهش قابل توجهی را در دوره‌های اخیر از خود نشان داده‌اند و ثابت کرده‌اند که هنوز می‌توان به بهبود اوضاع امید داشت. در کامبوج، میزان بروز فقر از ۳۶.۷ درصد به ۱۶.۶ درصد کاهش یافت و تعداد افراد فقیر به نصف رسید. به بیان دیگر از حوالی سال ۲۰۱۴ که ۵.۶ میلیون نفر از جمعیت این کشور در فقر دست و پا می‌زدند، طی ۷سال و نیم تعداد فقرا به ۲.۸ میلیون نفر کاهش یافت.
فقر در میان کودکان همچنان ادامه دارد
این گزارش تأکید می‌کند که هرچند امید به کاهش فقر افزایش پیدا کرده، اما تأثیرات همه‌گیری بر کودکانی که با فقر دست و پنجه نرم می‌کنند، شدیدتر از بزرگسالان است. گزارش شاخص فقر چندبعدی می‌گوید که ۵۶۶ میلیون نفر یا نیمی از جمعیت افرادی که درگیر فقر شدید هستند را کودکان زیر ۱۸ سال تشکیل می‌دهند. همچنین نرخ فقر در میان کودکان ۲۷.۷ درصد و در میان بزرگسالان ۱۳.۴ درصد است. در بیش از نیمی از کشورهای تحت پوشش از نظر آماری، کاهش معناداری در فقر کودکان دیده نشده است و کودکان، کندتر از بزرگسالان از فقر رها می‌شدند. به این معنی که کودکان همچنان از حضور در مدرسه محرومند و از سوء تغذیه رنج می‌برند.
بیش از ۱۸ درصد جمعیت جهان، درگیر فقر شدید
طبق گزارش سال ۲۰۲۳، ۱.۱ میلیارد از ۶.۱ میلیارد نفر در ۱۱۰ کشور جهان با فقر شدید و چندبعدی دست و پنجه نرم می‌کنند. این یعنی بیش از ۱۸ درصد مردم دنیا اسیر فقر شدید هستند. بیشتر این فقرا در کشورهای جنوب صحرای آفریقا که جمعیتی ۵۳۴ میلیونی را تشکیل می‌دهند و جنوب آسیا با جمعیتی ۳۸۹ میلیونی زندگی می‌کنند. به بیان دیگر طبق داده‌های این گزارش از هر شش نفر فقیر، پنج نفر فقیرند. همچنین از ۷۳۰ میلیون فقیر در کل جهان تقریباً دو سوم آنها در کشورهای با درآمد متوسط زندگی می‌کنند. نکته جالب توجه در این داده‌ها این است که کشورهای کم درآمد فقط ۱۰ درصد از جمعیت افراد فقیری که با فقر چندبعدی دست و پنجه نرم می‌کنند را تشکیل می‌دهند. با این حال اما ۳۵ درصد از کل فقرا در این کشورها ساکن هستند. به علاوه فقر عمدتاً مناطق روستایی را تحت تأثیر قرار می دهد و ۸۴ درصد از کل افراد فقیر در مناطق روستایی زندگی می کنند. مناطق روستایی در تمام مناطق جهان فقیرتر از مناطق شهری هستند.
شاخص فقر چندبعدی به خوبی پیچیدگی مسئله فقر را روشن می‌کند. محققان این گزارش معتقدند که این شاخص به طور متفاوتی تجربه مردم از فقر را نشان می‌دهد و سیاستگذاران کمک می‌کند که بتوانند به نحو درستی برای مناطق درگیر فقر شدید برنامه‌ریزی کنند. همچنین به روز بودن و جامع بودن داده‌های فقر جهانی، اولین گام مهم در رسیدگی به چالش‌ها فقر و رسیدن به پیشرفت به سوی جهانی برابرتر است.

روزنامه پیام ما