پایگاه خبری تحلیلی برزن نیوز نخستین پایگاه تخصصی مطالعات میان رشته ای (برنامه ریزی شهری – منطقه ای)
آیا بــه دلیــل خـلـاء وجــودی نهــاد و در راســتای تحقــق مدیریــت یکپارچــه فضایــی، کالبــدی و عملکــردی شــهر کرمانشاه، وظایـف و مسـئولیت های مسـتخرج از سـند طـرح جامـع بــر زمیــن مانــده و محقــق نمی شــود؟
برنامه هـای شـهری در ایـران بـا الگوبـرداری مسـتقیم از کشـورهای بیشـتر توسـعه یافته در سـده معاصـر شـکل گرفـت. مطابـق نبـودن ایـن برنامه هـا بـا نهادهـای اجتماعـی- اقتصـادی ایـران سـبب موفقیـت انـدک آنهـا در تصمیم گیـری و اجـرا شـده اسـت. اجرایـی شـدن برنامه هـای شـهری از جملـه مهمتریـن مسـائل ســازمان های درگیــر و بــه ویــژه شــهرداری ها از ابتــدای شــکل گیری ایــن نــوع برنامه هــا در ایــران بــوده اســت.
به ویــژه میـزان اجــرای کــم ایــن برنامه هــا و بــه طــور خــاص طرح هــای جامــع شــهری، بـه عنــوان مهمتریــن ســند برنامــه شــهرها کــه وضعیــت دگرگونی هــا و توســعه شــهر را بـرای یـک دوره زمانـی طولانـی (ده یـا بیسـت سـال) مشـخص می کنـد، تبدیـل بـه چالـش اساسـی بـرای شــهرداریها، بــه عنــوان مجــری، و وزارت راه و شهرســازی بــه عنــوان متولــی ایــن برنامه هــا شــده اســت.
لذا تشــکیل نهــادی بــرای برنامه ریــزی و مدیریــت طــرح هــای توســعه شــهری می تواند مشکلات و آثــار تبعــی ناشــی از مســائل مختلــف شــهر را تاحــدود زیــادی رفــع کنــد و در حقیقـت جایگاهـی واقعـی را بـرای بدنـه نیـروی تخصصـی فراهـم کنـد کـه در صـورت نهادینـه شـدن و تدویـن بنیان هـای اساســی آن، ایــن فرصــت را بــه وجــود مــی آورد کــه بــه عنــوان حلقــه ارتباطــی واقعــی میــان دولــت و مــردم در جهــت تحقــق منافــع و حقــوق شــهر و شــهروندان عمــل کنــد.
بــه همیــن منظــور، نهــاد برنامه ریــزی توســعه شــهری بــا چنیــن دیدگاهــی و بــه منظــور پاســخ بــه نیازهایــی کــه در مدیریــت شــهری بــروز کــرده اســت، ایجــاد شــد و اهــداف متعــددی را بنــا بــر مســائل و مشــکالت مربــوط دنبــال میکند امــروز نیــز ایــن نیــاز بیــش از گذشــته و فــردا بیــش از امــروز ضــرورت تحقــق ایــن اهــداف احســاس می شــود.
هدف اصلی تشکیل نهاد در طرح های توسعه شهری
هدف اصلی تشکیل نهاد، تهیه و راهبری طرح ها در فرآیندی مشارکتی و میان بخشی بوده است. برای تحقق این هدف دو توافقنامه در سال های ۱۳۸۲ و ۱۳۹۸ فیمابین وزارت مسکن و شهرسازی (وقت)، شهرداری تهران و شورای اسلامی شهر تهران مصوب و ابلاغ شد.
تأسیس و راه اندازی نهاد برنامه ریزی و مدیریت طرح های توسعه شهری طی موافقتنامه ۱۲/۷/۸۲ مبنی بر فعالیت پیوسته و مستمر به منظور به هنگام سازی، تکمیل، اصلاح و تجدید نظر در طرح های توسعه شهری تهران، با توجه به ماهیت پویا و راهبردی–ساختاری این گونه طرح ها و پاسخگوئی به نیازهای مدیریت شهری بود.
نهاد راهبری و پایش طرح های توسعه شهری با توجه به ماهیت راهبردی–ساختاری طرح جامع در پایان هر یک از دوره های پنج ساله و در فعالیتی مستمر و پیوسته به منظور اعمال بازخوردهای ناشی از فرایند تکمیل، تدقیق و اجرا و در جهت کارآمدی و تحقق پذیری هرچه بیشتر اهداف و راهبردها و طرح های اجرایی فرودست آن، متناسب با تحولات، شرایط و مقتضیات زمان شکل می گیرد.
ضمن حفظ اصول کلی و راهبردهای مصوب آن و به منظور برقراری فرایندی پویا و مستمر در هدایت و راهبری دایمی تحولات کالبدی – فضایی و عملکردی شهر و رفع نیازهای بهنگام مدیریت شهری آن و نظارت بر تحقق کامل طرح های جامع و تفصیلی مصوب شهر و تهیه طرح های موضعی و موضوعی شکل گرفته است.
۱- هدایت و راهبری تحولات فضایی، کالبدی و عملکردی شهر در چارچوب طرح جامع مصوب
۲- پایش دایمی و نظارت بر تحقق طرح های جامع، تفصیلی، موضوعی و موضعی
۳- بازنگری و پیشنهاد اصلاحات مورد نیاز طرح جامع و تفصیلی
۴- هدایت و راهبری تهیه طرح های موضوعی و موضعی مصوب سند طرح جامع
۵- همکاری با سایر دستگاه های تهیه کننده طرح های موضوعی و موضعی و پیگیری تصویب و اجرای آن در مراجع ذیربط
۶- هماهنگی میان بخشی دستگاه های ستادی و اجرایی ذیربط در راستای تحقق طرح جامع
۷- مشاوره در خصوص موارد درخواست شده توسط شورای اسلامی شهر ، شهرداری و وزارت راه و شهرسازی و سایر دستگاه های ذی ربط در تهیه و اجرای طرح های توسعه شهری
۸- زمینه سازی برای دسترسی آزاد شهروندان به اطلاعات و طرح های توسعه شهرسازی از طریق تشکیل بانک اطلاعات یکپارچه طرح ها و انتشار آمار و اطلاعات
۹- تهیه و تنظیم پیش نویس لوایح، آیین نامه ها و دستورالعمل های مورد نیاز با همکاری و مشارکت دستگاه های اجرایی مرتبط و شورای اسلامی شهر جهت ارایه به مراجع ذیصلاح از جمله شورای عالی استان ها و شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و پیگیری مراحل تصویب و تایید آنها
۱۰- انجام مطالعات و تهیه طرح های لازم درجهت پیشبرد اهداف و ماموریت های نهاد
۱۱- تنظیم گزارش های ادواری در ارتباط با روند پیشرفت و تحقق طرح های توسعه شهری و چالش های فراروی آن.
ارکان نهاد شامل: شورای عالی، رییس و شورای تخصصی هستند. اعضای شورای عالی نهاد متشکل از وزیر راه و شهرسازی به عنوان رییس شورا، رییس شورای اسلامی شهر و شهردار هستند. همچنین شورای تخصصی نهاد نیز متشکل از معاون شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی، معاون شهرسازی و معماری شهرداری، رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر، رییس نهاد و پنج نفر از صاحبنظران و متخصصان در امور شهری با پیشنهاد اعضای حقوقی شورای تخصصی و تصویب شورای عالی نهاد هستند.
نهــاد سـاختاری اسـت کـه بـه عنـوان یـک مرجع تشـخیص، مسـئولیت برنامه ســازی و تزریــق آن را بــه تمامــی مجــاری تصمیم گیــری، برنامه ریــزی و اجرایــی دارد و ســیر نهادینه شــدن ایــن ســاختار، خــود فراینــدی اســت کــه مقدمــه یــک تحــول در نظــام شهرســازی کشــور خواهــد بــود. اهــم تــاش (نهــاد) نیــز بایــد ایـن باشـد کـه شـبکه مناسـب توزیـع فعالیـت را تـا حـد امـکان بـر شـبکه تمرکزگرایـی سـیطره بخشـیده و غالـب گردانـد.
همانگونـه کـه پیشتـر اشـاره شـد مشـکل عمـده عـدم توسـعه پایـدار در شهر کرمانشاه نـه در وجـود برنامـه، بلکـه در عـدم وجـود برنامه ریـزی بــه ویــژه برنامه ریــزی بــرای اجــرا و تحقــق برنامه هاســت. در واقــع وجــود (برنامــه بــدون برنامه ریــزی) اســت کــه می توانــد بــه عنــوان عمده تریــن آســیب وارد بــر تهیــه طرح هــا و برنامه هــای نویــن شهرســازی معرفــی شــود.
بــا ایــن بــاور، می تــوان اذعــان داشــت کــه حضــور نهــاد برنامه ریــزی توســعه شــهری می توانــد نقـش عمـده و بسـزایی در تحقـق سـند طـرح جامـع ایفـا کنـد. تشــکیل نهــادی بــرای برنامه ریــزی و مدیریــت طــرح هــای توســعه شــهری می تواند مشکلات و آثــار تبعــی ناشــی از مســائل مختلــف شــهر را تاحــدود زیــادی رفــع کنــد.
در حقیقـت جایگاهـی واقعـی را بـرای بدنـه نیـروی تخصصـی فراهـم کنـد کـه در صـورت نهادینـه شـدن و تدویـن بنیان هـای اساســی آن، ایــن فرصــت را بــه وجــود مــی آورد کــه بــه عنــوان حلقــه ارتباطــی واقعــی میــان دولــت و مــردم در جهــت تحقــق منافــع و حقــوق شــهر و شــهروندان عمــل کنــد.
بــه همیــن منظــور، نهــاد برنامه ریــزی توســعه شــهری بــا چنیــن دیدگاهــی و بــه منظــور پاســخ بــه نیازهایــی کــه در مدیریــت شــهری بــروز کــرده اســت، ایجــاد شــد و اهــداف متعــددی را بنــا بــر مســائل و مشــکالت مربــوط دنبــال کــرد. امــروز نیــز ایــن نیــاز بیــش از گذشــته و فــردا بیــش از امــروز ضــرورت تحقــق ایــن اهــداف احســاس می شــود.
در واقــع، نهــاد بــه عنــوان بدنــه و ســاختاری از نیروهــای تخصصــی فــارغ از هرگونــه رویکــرد بخشــی و ســازمانی کــه می توانــد ســبب شــود دیدگاهــی خــاص بــر آن حاکــم شــود، بــرای نزدیک ترکــردن دولــت، شــهرداری، شــورای اســامی و مـردم، و نظـام برنامه ریـزی شـهری و نظـام اجرایـی و در نهایـت برنامـه و اجـرای آن در راسـتای تحقـق منافـع و حقـوق مـردم و شــهر بایــد ایجــاد و احیــاء شــود.
