تعدیل «قیمت» خدمات شهری

این در حالی است که شهرداری تهران برای توسعه حمل و نقل عمومی که هم اینک به یک بحران تبدیل شده، نیازمند منابع مالی زیادی است و از همین رو، چشم پوشی از درآمدهای میلیاردی کرایه مترو یا عوارض ساختمانی دربافت فرسوده جنوب تهران قابل توجه به نظر می‌رسد و این سوال را در ذهن افکار عمومی ایجاد می‌کند که شهرداری کسری منابع مالی خود را از کجا تامین خواهد کرد؟ اعضای شورای شهر تهران صبح دیروز طرح کاهش بهای بلیت مترو از ۲۵ به ۱۵ درصد را تصویب کردند.

مهدی چمران با اشاره به طرح دو فوریت کاهش نرخ بهای بلیت متروی تهران گفت: این مهم در راستای تحقق شعار سال است وطرح کاهش بهای بلیت مترو از ۲۵ به ۱۵ درصد کاهش یافت. وی در واکنش به این لایحه دو فوریتی اظهار کرد: در راستای تحقق شعار سال که مهار تورم و رشد تولید است لایحه دو فوریتی را تقدیم شورای شهر کردند که بر اساس آن نرخ بلیت مترو کاهش یابد. البته این اقدام بسیار سخت بود اما سعی کردیم که از سوی مدیریت شهری برای کم کردن بهای بلیت مترو گامی برداشته شود تا هم آلام مردم کاهش یابد و هم از سخنان مقام معظم رهبری حمایت کنیم.

رییس شورای شهر تهران با بیان اینکه قیمت بلیت مترو از ۳۷۷۰ تومان به ۳۴۰۰ تومان و از ۲۸۵۰ تومان به ۲۵۰۰ تومان کاهش می‌یابد، گفت: البته در حوزه تاکسی چون تاکسی متعلق به بخش خصوصی است نمی‌توانیم خیلی ورود کنیم اما در مورد مترو سعی کردیم اقدامات موثری انجام دهیم و در اتوبوسرانی نیز اتوبوس‌ها متعلق به بخش خصوصی هستند و نمی‌توانیم به آنها فشار بیاوریم و کم کردن بلیت مترو هم برای اتوبوس‌ها به صرفه نیست. وی با بیان اینکه کاهش بلیت مترو از ۲۵ به ۱۵ درصد رقمش مهم نیست بلکه یک پیام خوب به مردم دارد، افزود: ما برای کاستن از گرانی‌ها و تورم این کار از دستمان بر می‌آمد و انتظار هم نداریم که از فردا این کار انجام شود و مترو ۱۵ روز فرصت دارد. چمران با بیان اینکه از نظر کارشناسی این اقدام صحیح نیست، گفت: ما می‌دانیم که این کار برای شرکت مترو سخت است اما پیشنهاد ما این است که با این دو فوریت موافقت کنیم تا نرخ بلیت کاهش یابد.

بر اساس این گزارش، اعضای شورای شهر تهران با طرح دو فوریت کاهش نرخ بهای بلیت مترو موافقت کردند. جعفر تشکری هاشمی نیز در حاشیه یکصد و چهل و هشتمین جلسه شورای شهر و در جمع خبرنگاران با اشاره به کاهش نرخ بهای بلیت مترو در تهران گفت: پیشنهاد این بود تا بتوانیم نرخ کرایه مترو که متولی آن شهرداری تهران است را کاهش دهیم تا هزینه آمد و شد شهروندان کاهش یابد. وی ادامه داد: در مصوبه قبلی متوسط افزایش بهای بلیت مترو ۲۵ درصد بود اما با توجه به اینکه شعار سال مهار تورم است اقدام به کاهش ۱۰ درصد بهای بلیت مترو کردیم و نرخ نهایی افزایش بهای بلیت مترو به ۱۵ درصد رسید. تشکری درباره بهای بلیت متروی تهران نیز گفت: قیمت بلیت مدت‌دار از ۲ هزار و ۸۵۰ تومان به ۲ هزار و ۵۰۰ تومان و بلیت مسیر تهران کرج از ۳۷۷۰ تومان به ۳۴۰۰ تومان کاهش یافت.

کاهش عوارض ساختمانی در جنوب پایتخت

در رویدادی دیگر، اعضای شورای شهر تهران با یک فوریت طرح «کاهش عوارض ساختمانی در مناطق دارای بافت فرسوده در جنوب تهران» موافقت کردند. اعضای شورای شهر تهران صبح دیروز در جلسه علنی شورای شهر یک فوریت لایحه «کاهش عوارض ساختمانی در بافت فرسوده جنوب تهران» را روی میز بررسی قرار دادند و مهدی چمران در این باره گفت: قرار بود این طرح با قید دو فوریت به شورا بیاید اما درخواست کردیم که به صورت یک فوریت بیاید تا بتوانیم آن را درست بررسی کنیم.

رییس شورای شهر تهران ادامه داد: قبلا عوارض ساختمانی در بافت فرسوده صفر بود اما امسال در لایحه بودجه ۱۴۰۲ شهردای تهران، ما بر اساس قانون مجلس این عوارض را پیش بینی کردیم که حدود ۵۰ درصد تخفیف بود، در حالی که اعضای شورای شهر در بازدید از بافت فرسوده با گلایه شهروندان مواجه شدند و آنها اعلام کردند که اگر با نرخ قبلی عوارض محاسبه می‌شد می‌توانستند نوسازی کنند.

وی با بیان اینکه نوسازی بافت فرسوده به نفع شهر است، تصریح کرد: موضوع این است که پیشنهاد می‌شود بافت فرسوده جنوب خیابان انقلاب و آزادی عوارض ساختمانی‌شان از ۵۰ درصد به صفر برسد و قیمت‌های بافت فرسوده در شمال تهران همان‌گونه بماند؛ چرا که در جنوب تهران عمده نوسازی بافت فرسوده دارای مشکلاتی است. اعضای شورای شهر تهران با یک فوریت طرح «کاهش عوارض ساختمانی در مناطق جنوب شهر تهران» موافقت کردند و قرار شد این طرح برای بررسی بیشتر به کمیسیون‌های مربوطه ارسال شود.

   تعیین عوارض ساختمانی  بر اساس «خیابان انقلاب»

اعضای شورای شهر تهران در نشست علنی ۲۳ بهمن سال گذشته، عوارض ساختمانی در پایتخت طی سال ۱۴۰۲ را برای مناطق بالای خیابان انقلاب (مناطق شمالی تهران) ۳۰ درصد و برای مناطق پایین این خیابان (مناطق جنوبی پایتخت) ۲۵ درصد افزایش دادند. به این ترتیب، برای سومین سال پیاپی، فرمول قیمت‌گذاری صدور پروانه ساختمانی در تهران تغییر کرد. این در حالی است که اختلاف قیمت مسکن از شمال تا جنوب تهران بیش از ۴۰ برابر است و اختلاف ۵ درصدی برای عوارض ساختمانی در شمال و جنوب پایتخت به نوعی اعطای رانت به سرمایه‌گذاران، سفته بازان و سازندگان مناطق شمالی تهران به شمار می‌رود.

به گزارش «تعادل»، شورای پنجم شهر تهران در ۱۲ بهمن ۱۳۹۹ و در آخرین سال فعالیت خود، در قانون بودجه سال ۱۴۰۰ شهرداری تهران، به «محاسبه عوارض ساختمانی بر اساس مرغوبیت مکانی» رای داد تا فاصله شمال و جنوب پایتخت کمتر شود. بر این مبنا ارزش معاملاتی املاک شهر تهران در قالب دفترچه الکترونیکی تهیه و روی سامانه‌های مرتبط شهرداری تهران بارگذاری شد تا از ۱۲ تیر ۱۴۰۰ ملاک عمل محاسبه عوارض قرارگیرد. در دفترچه الکترونیکی، اصطلاحی به نام «لوکیشن رنت» (location rent) به معنای ارزش مکانی تک تک ۹۴۰ هزار پارسل‌ شهر تهران آمده بود.

در آن زمان، مطالعات به این نتیجه رسیده بود که تفاوت ارزش مکانی یا مرغوبیت مکانی املاک در شهر تهران از کف متری ۵ میلیون تومان تا سقف ۲۲۰ میلیون تومان است، یعنی۴۰ برابر تفاوت وجود دارد، این در صورتی است که به موجب دفترچه ارزش معاملاتی که از وزارت اقتصاد و دارایی گرفته می‌شد، این تفاوت بین یک تا ۹ بود. این اختلاف ارزش مکانی پارسل‌ها در عوارضی که طی دهه‌های گذشته، شورا و شهرداری تعیین شده و امسال نیز می‌شود، دیده نشده و به عبارتی برای پارسل‌ها و موقعیت‌های برتر و ممتاز‌تر رانت داده شده است. دریافت عوارض بر اساس ارزش واقعی املاک موجب دریافت عادلانه عوارض از املاک شهری متناسب با متغیرهای واقعی مترتب بر قیمت املاک می‌شد و شاخص‌هایی از جمله موقعیت ملک، میزان بارگذاری (ضوابط طرح تفصیلی)، شکل و اندازه بر ملک، خدمات در دسترس و سرانه‌های خدماتی، در مدل‌سازی و برآورد ارزش املاک شهر تهران ملاک عمل بود.

در جلسه ۲۳ بهمن سال گذشته شورای شهر اما از لایحه‌ای رونمایی شده بود که بدون اعلام هیچ دلیل و ارایه گزارشی از نتایج پایش احتمالی اجرای دو فرمول یادشده در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ بررسی عوارض صدور پروانه ساختمانی به سنت رایج در تعیین نرخ واحد برای کل شهر نزدیک شد. حمید رضا صارمی معاون شهردار تهران درباره این لایحه گفته بود: لایحه عوارض صدور پروانه ساختمانی در سال ۱۴۰۲ بر اساس سیاست‌ها و راهبردهای شورای شهر تهران تعیین شده است و بحث عدالت شهری و کاهش فاصله شمال و جنوب در این لایحه لحاظ شده است. وی با بیان اینکه امسال لایحه درآمد پایدار شهری در مجلس به قانون تبدیل شده و اساس و رکن اصلی این لایحه نیز قانون است.

خیابان انقلاب؛ مرز شمال و جنوب پایتخت

وی افزوده بود: بر اساس سیاست‌های شورای شهر سهم عوارض در قیمت نهایی ملک در محور جنوبی تهران یعنی خط خیابان انقلاب به پایین یک تا سه درصد خواهد بود و افزایش نرخی که ما در نظر گرفتیم بر اساس مصوبه وزارت کشور است و بیشتر از نرخ تورم نیست. مهدی چمران، رییس شورای شهر نیز در نشست علنی یادشده، پیشنهاد داده بود که یک فرمول خاص برای تعیین عوارض صدور پروانه ساختمانی اخذ شود به گونه‌ای که با محور قرار دادن خیابان انقلاب، در محور جنوبی ۲۵ درصد و در محور شمالی ۳۰ درصد افزایش عوارض ثبت شود. این پیشنهاد با کسب اکثریت آرا  رأی آورد و بر همین اساس افزایش ۲۵ تا ۳۰ درصدی عوارض ساختمانی به تصویب رسید.

تعادل