پایگاه خبری تحلیلی برزن نیوز نخستین پایگاه تخصصی مطالعات میان رشته ای (برنامه ریزی شهری – منطقه ای)
برزن نیوز : گزاره «مناطق ۲۲گانه شهرداری تهران»، عبارتی آشنا در میان متخصصین و عموم مردم است و روزانه اخبار و محتوای زیادی با محوریت این عبارت منتشر شده و تقریباً همه شهروندان تهرانی در گفت‌وگوها و محاورات روزانه خود از آن استفاده می‌کنند. به عبارت دیگر بیشتر اهالی تهران با حدود و ثغور جغرافیایی و مرزهای جداکننده مناطق شهرداری تهران آشنا بوده و با شنیدن نام یکی از مناطق ۲۲گانه، می‌توانند تا حد زیادی، موقعیت آن را در ذهن خود مجسم کنند. به دلیل همین آشنایی، شهروندان تهرانی در بسیاری از کارهای روزمره، خصوصاً کارهایی که شامل آدرس‌دهی است، از منطقه‌بندی ملاک عمل شهرداری استفاده می‌کنند. از سوی دیگر به غیر از شهرداری تهران، هر کدام از مجموعه‌ها و ارگان‌های دولتی دیگر هم برای ایجاد ترتیبات در کارهای روزمره و سامان‌بخشی به انجام وظایف خود، نوع خاصی از منطقه‌بندی را ملاک عمل قرار می‌دهند که با یکدیگر متفاوت است. از آموزش و پرورش و اداره پلیس گرفته تا ادارات پست، آب و فاضلاب، برق و گاز، هر کدام منطقه‌بندی مختص به خود را دارند. متفاوت بودن مرزهای جغرافیایی و عملکردی منطقه‌بندی ملاک عمل سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف دولتی، در برخی موارد موجب بروز سردرگمی و وقفه در امور روزانه مردم و دستگاه‌های دولتی می‌شود. هرچند ممکن است مواجهه کاری مردم با برخی از این ارگان‌ها، سالی یکبار باشد و همانند کارهای روزمره با شهرداری با آن‌ها سروکار نداشته باشند، اما در هرحال وجود این تفاوت‌ها، سبب بروز اختلال در مسائل کاری شهروندان می‌شود. این مساله در میان متخصصین حوزه شهری به تفرق عملکردی شناخته می‌شود که برای حل آن معمولاً یکپارچه‌سازی مدیریت شهری در دستور کار قرار می‌گیرد؛ اما همانگونه که از شواهد امر مشخص است، یکپارچه‌سازی عملکرد مجموعه مدیریت شهری در شهرهای کشور و به خصوص شهر تهران، به آرزوی دور و درازی می‌ماند که دستیابی به آن در شرایط موجود ناممکن است و تلاش و اراده‌ای هم در راستای دستیابی به آن مشاهده نمی‌شود. بنابراین در این نوشتار قصدی برای توصیه به یکپارچه‌سازی سیستم اداره شهر وجود ندارد؛ اما از طرف دیگر، می‌توان با پیشنهاد انجام اقداماتی کم هزینه و کوتاه مدت، تا حدی وضعیت موجود را اصلاح و این نقیصه را جبران کرد.
شاید در نگاه اول تفاوت میان منطقه‌بندی ملاک عمل ادارات مختلف دولتی مساله چندان مهم تلقی نشده و حتی راه‌‌حل آن هم همچون برداشتن سنگی بزرگ به چشم آید، اما هنگامی که مساله را کمی ژرف‌تر مورد توجه قرار می‌دهیم، آسیبی بزرگتر از سردرگمی و وقفه در امورات روزمره مردم به نظر می‌آید که ضرورت انجام برخی اقدامات اصلاحی در جهت بهبود فرایندها را گوشزد می‌کند. درست است که در شرایط فعلی عملاً امکان یکپارچه‌سازی مدیریت شهری وجود نداشته و اراده‌ای هم در جهت رسیدن به آن مشاهده نمی‌شود، اما می‌توان با ایجاد یک هماهنگی بین بخشی، فقط در خصوص منطقه‌بندی ملاک عمل ارگان‌های مختلف، در ظرف مدت کوتاهی به یکسان‌سازی محدوده و نام منطقه‌های شهری اقدام و در عین حال که هر کدام از بخش‌ها وظایف مستقل مربوط به خود را به انجام می‌رسانند، از یک گونه نامگذاری برای مرزهای مشخص شهری استفاده کرد. آسیب اصلی متفاوت بودن منطقه‌بندی‌های ملاک عمل، عدم امکان تجمیع اطلاعات و داده‌های کلان به دست آمده از سطوح مختلف اجرایی است. حجم انبوه اطلاعاتی که هر لحظه در ادارات دولتی تولید می‌شود، در بهترین حالت فقط توسط بخش متولی تولید این داده مورد استفاده قرار می‌گیرد. در شرایط فعلی و با وجود محدودیت‌های انتقال داده میان مراکز گوناگون، حتی اگر این اطلاعات بین بخش‌های مختلف رد و بدل شود، بازهم به راحتی قابل بهره‌برداری تجمیعی نخواهد بود. چراکه داده‌های به دست آمده مربوط به مرزها و سطوح مختلف جغرافیای شهر است و امکان برهمگذاری این داده‌ها برای اتخاذ تصمیمات سطوح کلان و راهبردی وجود ندارد. در این صورت برهمگذاری و استفاده از داده‌ها فقط برای کل شهر امکان‌پذیر است که تنها مقایسه بین شهری را میسر می‌کند و در مقیاس منطقه‌های شهری قابل استفاده نخواهد بود. بنابراین پیشنهاد می‌گردد، با ایجاد یک هماهنگی بین بخشی و برقراری وحدت رویه در خصوص نامگذاری و حدود مناطق مختلف شهری، همه ارگان‌ها و سازمان‌های دولتی از یک گونه منطقه‌بندی شهری استفاده کنند تا تجمیع و بهره‌برداری از داده‌ها، آسان‌تر و دسترسی به اطلاعات تجمیع شده تسهیل گردد. همچنین با توجه به اینکه شهرداری تهران از گستره عملکردی خدماتی، عمرانی و فرهنگی وسیع‌تری در سطح شهر برخوردار است و عموم شهروندان از پیش با اسامی و محدوده منطقه‌بندی ۲۲گانه آشنایی دارند، پیشنهاد می‌گردد منطقه‌بندی ۲۲گانه شهرداری، ملاک عمل دیگر سازمان‌ها و ادارات قرار گیرد.
