پایگاه خبری تحلیلی برزن نیوز نخستین پایگاه تخصصی مطالعات میان رشته ای (برنامه ریزی شهری – منطقه ای)
مساجد از دیرباز تا کنون محلی برای حضور و تجمع مردم در زمان ها و وقایع مختلف به منظور رفع مشکلات، همدلی و همراهی و تجمع برای برگزاری برنامه های مختلف ملی و مذهبی و همچنین کمک به همنوعان و رسیدگی به مشکلات آنها بوده است و برنامه های هر محله با محوریت مسجد انجام می شده.
امروز احیا کارکردهای این مکان های معنوی در دستور کار قرار گرفته و رهبر انقلاب بارها در سخنان خود به این مهم تاکید کرده اند.
از اهمیت مساجد همین بس که اولین مسجد توسط پیامبر گرامی اسلام بنا شد و پس از آن نیز در همه جای دنیا به ویژه در ایران اسلامی شاهد بناهای زیبایی مسجد هستیم که با بهترین معماری و طراحی بنا شده اند.
مسجد جامع ساوه یکی از این بناهای قدیمی است که به دست هنرمندان و معماران ایرانی ساخته و جزء اولین مسجدهای است که در ایران بنا شده است و این بنای تاریخی و اثر فاخر در دوره های مختلف مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته.
مسجد جامع ساوه بار دیگر مرمت شد
رضا ایاز با اشاره به پایان مرمت مسجد جامع ساوه گفت: در این مرحله از عملیات، سقف این مسجد سبک سازی، اندود و کاهگل و همچنین قسمتی از دیوراههای جانبی مرمت شده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ساوه با بیان اینکه مسجد جامع ساوه دارای دوره‌های ساخت متنوعی در طول تاریخ اسلام است افزود: برخی یافته‌ها نشان از قدمت یک هزارساله آن بوده به گونه‌ای که آثاری از دوره آل بویه تا صفوی در آن دیده می‌شود.
وی با بیان اینکه به عقیده کارشناسان میراث فرهنگی احتمال می‌رود مسجد جامع ساوه بر بنای قدیم‌تری ساخته شده است، خاطر نشان کرد: از مصالح مسجد قدیمی‌تر یا بنای قدیمی‌تری مانند آتشکده در معماری مسجد شبستانی استفاده شده و در واقع ۱۷ لایه تاریخی در داخل گنبدخانه و فضای همجوار آن گواهی بر این مدعا است.
این مقام مسئول در ادامه با اشاره به اینکه این مسجد در دوره‌های مختلف تاریخی با اضافه شدن تزئینات و معماری خاص هر دوره همچنان به حیات و کارکرد اصلی خود ادامه داده است، اظهار کرد: در دوران پهلوی اول با توجه به رونق مناطق و مساجد مرکز شهر ساوه از جمله مجموعه مسجد انقلاب، به دلیل تراکم جمعیت و مراکز اقتصادی حول آن، برگزاری آئین‌های مذهبی از جمله نماز جمعه از مسجد جامع به مسجد انقلاب واقع در میدان انقلاب این شهر منتقل شد.
ساخت ایوان و مناره مسجد در دوره سلجوقیان
گفتنی است؛ پس از دوره آل بویه و استقرار سلجوقیان، عملیات ساخت، ایوان‌سازی و مناره در مسجد جامع ساوه نیز آغاز شده و واقع از قرن ۶ هجری این مسجد دارای ایوان، گنبد، گنبدخانه و مناره شده است.
این مسجد و بنای تاریخی با تخمین قدمت بیش از یک‌هزار سال از جمله نخستین مساجد بنا شده در ایران و مهم‌ترین اثر تاریخی این خطه است که طی سال‌ها و دوره‌های مختلف توسط هنرمندان ایرانی و با توجه به معماری ایرانی و اسلامی تزئین و مرمت شده است.
مسجد جامع تاریخی ساوه، مشتمل بر یک صحن و گنبدی در جنوب، ۲ ایوان، یک مناره، چند شبستان، محراب‌هایی متعدد و قدیمی با خطوط کوفی و ۲ محراب از دوره صفویه با خط ثلث است.
همچنین این بنای معنوی دارای شبستان‌ها و دهلیزهای زیبای آجری است که از آثار قرن ششم و عصر سلجوقیان به شمار می‌رود.
گچ بری سوره هایی از قرآن در محراب مسجد
محراب مسجد جامع تاریخی ساوه محرابی زیبا ودیدنی است که این محراب دارای کتیبه‌های متعدد عمودی و افقی که سه جانب آن را فرا گرفته و روی آن سوره‌هایی از قرآن (سوره قدر، اخلاص، جمعه) به خط ثلث و کوفی گچبری شده است.
در ضلع غربی میان شبستان‌های این بنا، ایوان باشکوه و رفیعی قرار دارد و در هر جانب این ایوان، حجره‌ای با درگاه تنگ و کوتاه نمودار است.
مناره مسجد جامع ساوه شاهکار معماری ایرانی
مناره مسجد جامع ساوه مربوط به دوره سلجوقیان است؛ این مناره که از آجر و ساروج ساخته شده است، در خارج از محدوده بنای مسجد جامع قرار دارد.
ارتفاع مناره ۱۴ متر و قطر آن ۳٫۵ متر است و در داخل آن پله‌هایی قرار دارد.
قسمت پایینی این مناره ساده و قسمت‌های بالایی آن، مزین به نقوش آجری است و بر اساس مستندات تاریخی، این مناره در ابتدا کاملاً عمودی و دارای ارتفاعی بالغ بر ۳۰ متر بوده است.
گفتنی است، در اثر سیل ناشی از طغیان رودخانه مزدقان در سال ۱۰۵۱، این شهر به کلی تخریب شد و تنها چند اثر مستحکم باقی ماندند که مسجد جامع و این مناره از آن جمله هستند که این مناره نیز در اثر سیل مایل شد و عمود بودن خود را از دست داد.
مسجد جامع ساوه در خیابان سلمان ساوجی، واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۵۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
شبستان
