آیا ترکیب فعلی شورای شهر تهران و برخی کلان شهرها تخصصی است ؟

با اطمینان می شود گفت ترکیب شورای پنجم چه در تهران و چه در کلان شهرهای دیگر تخصصی نیست.
به این دلیل که:

۱⃣ تابحال بحث تخصص خیلی در بستن لیست های انتخاباتی اولویت نداشته و بیشتر همگرایی سیاسی، سهمیه بندی حزبی ملاک بوده است. آنچه هم به عنوان پوشش استفاده شده ملاک مدرک تحصیلی و برخی از سوابق خدمتی بوده، در صورتی که بحث تخصص تعریف گسترده و دقیق تری دارد.

۲⃣ نادیده گرفتن وظایف شورا و ساختار سازمانی آن شورا را از ریل تخصص خارج کرده است. به عبارتی میان ویژگی های منتخبان و نیازهای اساسی شورا در کمیسیون ها و کمیته های زیر مجموعه و وظایف قانونی شورا فاصله معنا داری وجود دارد.

۳⃣ دلیل سوم به نوع نگرش به شورای متخصص بازمی گردد. معمولا این استنباط وجود دارد که اگر کسانی با سوابق اجرایی در شهرداری و برخی سازمان های دولتی و عمومی در شورای شهر حضور داشته باشند، آن شورا متخصص است و می‌تواند از پس مشکلات شهر برآید.
در صورتی که این برداشت خطاست، شورای شهر محل گفتگو و تبادل نظر حرفه ایی، قانون گذاری، نظارت بر عملکرد مدیریت شهری، سیاست گذاری شهری و جلب مشارکت واقعی مردم در اداره امور شهرها است.
پس علاوه بر برخی از سوابق اجرایی، شورای شهر بیشتر به افراد اهل فکر و تدبیر، توانمند و شایسته نیاز دارد که بتواند پویایی و خلاقیت در مناسبات اجتماعی و فرهنگی شهرداری ایجاد کند و مصالح عمومی شهر در کوتاه مدت و بلند مدت تامین نماید. طبق شواهد و قرائن ما چنین شرایطی را نه در تهران و در دیگر کلانشهر های کشور نداریم.

البته در تمام شوراها افراد متخصص معمولا وجود دارند، ولی نمی شود گفت تیم شورا، متخصص است.
به عبارتی خرد جمعی، تصمیم جمعی، کارجمعی سه رکن در شورای شهر است. اعضای شورا بایستی بتوانند با هم فکر کنند، تصمیم بگیرند و کار کنند، بطور خلاصه کار درست را درست انجام دهند. شورا جای اندیشیدن و تدبیر به نفع مردم و اصلاح امور مدیریت شهر است. یک عضو شورا باید از ویژگی های لازم برای این امر برخوردار باشد. البته رسیدن به این حد از بلوغ کار دشوار و پیچیده ای است و نظام شورایی در ایران در آغاز راه می باشد.

برای تخصصی شدن شوراها چه کارهای باید انجام شود؟

▫️ ابتدا بایستی افراد توانمند و شایسته وارد شورا شوند. اگر بخواهیم ویژگی اصلی اعضای شورا را معرفی کنیم می‌رسیم به : تعهد، تخصص، انگیزه مثبت (اشتیاق سوزان)

▫️تعهد را باید مجموعه صفات اخلاقی و انسانی دانست که اگر کسی از آن برخوردار نباشد، سیستم های نظارتی هم نمی توانند کجی های فکری و رفتاری او را درمان کنند. این اصل در نظام پارلمانی به اصل شرافتمندی معروف است.

▫️در مورد تخصص هم فاکتور های مثل تحصیلات عالیه و مرتبط، تجربیات و سوابق علمی، پژوهشی و تخصصی اهمیت دارد.

▫️و اما در خصوص انگیزه که معمولا در کشور ما نادیده گرفته می شود. اینکه یکنفر علاقه دارد وارد شورای شهر شود، خیلی مهم نیست! اما انگیزه وی از اینکار مهم است. انگیزه هم در دو بخش انگیزه مثبت و اشتیاق سوزان برای کارکردن تقسیم می شود. برخی ها حتی از انگیزه مثبت برخوردارند و به قول معروف آدم خوبی هستند، اما حال کارکردن ندارند و دنبال جای دنجی هستند و چه جای بهتر از شورای شهر! شاید بیش از نیمی از اعضای شورا در این دسته قرار می‌گیرند.

کسانیکه حتی وظایف روتین و قانونی خود را هم درست انجام نمی دهند. اینها جز اینکه موجب تضعیف شوراها شوند و نارضایتی مردم را افزایش دهند، خاصیت دیگری ندارند.

باز هم همه ایرادها به زمان انتخابات بازمی گردد. شیوه انتخاب در ایران بجای آنکه عالمانه باشد، لیستی است. بجای آنکه کاندیداها با هم رقابت کنند، لیست ها و جریانات سیاسی صحنه انتخابات را به صحنه نبرد تبدیل می کنند و به تقابل ها و تضادها دامن می زنند.
در این فضا خیلی از کاندیداها بجای اینکه توانمندی خود را برای مردم اثبات کنند، ترجیح می دهند لحاف و تشک خود را در اتاق فکر و تصمیم گیری برای بستن لیست ها پهن کنند و نتیجه می شود همین وضعیت موجود.

من معتقدم حتی یک رای بدون آگاهی و شناخت نباید به کسی داد، لیستی رای دادن به تجربه ثابت شده اشتباه است. شورا یک نهاد اجتماعی با رویکرد خدماتی برای امور جاری شهر است، نه محلی برای فعالیت ها و زور آزمایی های سیاسی که جز ضرر هیچ نفعی برای مردم ندارد.
پس هم مردم و همه کاندیداها باید مسئولانه عمل کنند، یادمان باشد که شهر خوب ساختنی است، نه یافتنی!