محله محوری در تهران یک ضرورت تام و تمام است و در برنامه های آقای دکتر نجفی شهردارمحترم تهران هم به آن تصریح شده است.اثر این نگاه باید بر کلیه سیاستها و برنامه های نهاد های اجرایی شهر تهران بویژه شهرداری خودش را نشان بدهد و در پرتو آن به حل مشکلات شهر پرداخته شود.
«شوماخر»کتابی دارد تحت عنوان«کوچک زیباست»،پیام این کتاب آن است که:وقتی مشکلات و مسائل کلان و بزرگ،تقسیم و کوچک می شوند،حل آنها بسیار آسان ،سریع، ارزان،اثربخش و پایدار میشود.
جمعیت شهرتهران بر اساس آخرین سرشماری در سال۹۵ ،حدود۸/۷ م.نفر است.که از حاصل جمع جمعیت کلیه شهرهای زیر ۳۰۰۰۰نفر ایران بیشتر است.(بالغ بر ۱۰۵۰شهر)این ۱۰۵۰شهر را ۱۰۵۰ شورا و شهرداری اداره میکنند.جمعیت تهران از جمعیت حداقل ۱۱۰ کشور جهان بیشتر است.این کشورها را پارلمانها و نظامات اجرایی و حقوقی اداره میکنند.اداره شهر تهران به شکل مطلوب ،به صورت متمرکز غیر ممکن است.چرا تهران با حفظ ساختار واحد و یکپارچه و استراتژیک، نباید محله ای و مشارکتی اداره شود؟چرا در حالیکه در قانون اساسی به صراحت بر شکل گیری شورای محل تاکید شده است ، ما با موجود ابتری بنام «شورایاریها»و «مدیریت محله»میخواهیم محلات را اداره کنیم؟
تهران ،حدود ۳۵۰ محله دارد که وسعت متوسط هرمحله حدود ۲کیلومتر مربع و جمعیتی حدود ۲۵۰۰۰نفر است.
اگر محلات محور مدیریت و توسعه پایدار شهر شوند،۸۰درصد مشکلات تهران را میتوان براحتی حل نمود.محله محوری و مدیریت هوشمند دو بال مدیریت پایدار شهر میباشند.بخش قابل توجهی از مشکلات ترافیکی و آلودگی و بحرانهای اجتماعی،فرهنگی و اقتصادی با رویکرد محله محوری قابل حل است.محله محوری فقط تقسیم فضایی و جمعیتی تهران نیست.محله محوری یعنی«مشارکت همه جانبه مردم در اداره امور شهر بویژه در وجه تصمیم سازی و تصمیم گیری»است.با استقرار سیاست محله محوری دسترسی به بسیاری از خدمات با حداکثر ده دقیقه پیاده روی و پیمایش یک کیلومتر قابل حل است.محله محوری صرفا یک شعار قشنگ نیست،بلکه کلید حل پایدار بسیاری از تنگناهای تو در توی شهر است.
لذا سطح مدیریت اجرایی شهر تهران می بایست از سطح ناحیه به سطح محله تعمیق شود و توسعه یابد و.طرح«شورا_شهردار»محله هرچه زودتر عملیاتی شود.شهرداریهای محلات در کنار شوراهای محلات به رتق و فتق امور جاریه و روز مره مردم بپردازند.اجرای این طرح نه تنها بار مالی ندارد بلکه بار مالی گستردهای را از دوش شهر و شهرداری بر میدارد.با یک سازماندهی مدیریتی و با تغییر مأموریت و مکان خدمت ۳۰درصد کارکنان شهرداری به شهرداری محلات ،هم واحدهای ستادی در مرکز و مناطق چابک و کارآمد میشوند وهم با توزیع متناسب نیروها در محلات نزدیک به محل سکونت، بار قابل توجهی از مشکلات ترددی آنها حل و فصل میشود.و در عین حال تهران صاحب حداقل ۳۵۰ شهرداری محلات میشود.
مواجهه کارآمد و موثر با بحرانهایی مثل زلزله در تهران فقط و فقط در پرتو طرح محله محوری ممکن است در غیر این صورت تهران با یک فاجعه روبرو خواهد بود.
برای استقرار نظام مدیریت شهری محله محور فردا دیر است.همین امروز باید اقدام کرد.
*عضو هیات علمی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی و متخصص در زمینه شورا ،مشارکت و محله
محوری