شهر،رفتاراجتماعی ،وندالیسم،تخریب اموال پارک پونه گچساران

ضمن آرزوی آغازی همراه با بهترینها برای شما عزیزان وشهروندان گرامی وتبریکات صمیمانه نوروز۹۷
امیدکه تحول طبیعت سبب تحولی عظیم درجان ودل ما شود که بادیدن همدیگر احساس خوشی وخوشنودی ومسرت داشته باشیم تابتوانیم نسبت به هم اعتماد واطمینان داشته وزمینه تعامل ومشارکت وهماهنگی پیرامون مسایل اجتماعی خصوصا حفاظت ازاموال عمومی ورعایت حقوق شهروندی رافراهم آوریم.
باکمال تاسف درفضای مجازی عکسهای ازتخریب اموال شهرداری واقع درپارک پونه گچساران که به تازگی افتتاح شده بود رامشاهده کردم ،لذا برآن شدم که فارغ ازکاهلی واشکالاتی که شهرداری شهررامتوجه می باشد به موضوعی پیرامون اینگونه رفتارها (وندالیسم)پرداخته ونقطه آغازی برای توجه مدیران شهری باشدکه درتصمیمات مدیریتی خود چه برای ساخت وسازها،مبلمانهای شهری یافضای سبز علاوه بر درنظرگرفتن هزینه مالی، به رفتارهای احتمالی شهروندانی که هنوز فرهنگ شهروشهرنشینی رایادنگرفته اند نیز توجه داشته باشند .

امروزه دربسیاری ازشهرهای بزرگ وندالیسم به صورت یک مشکل حاداجتماعی مطرح است که نه تنها سلامتی وامنیت جامعه رابه مخاطره می اندازد ،بلکه هزینه های مالی گزافی راتحمیل مالیات دهندگان وساکنین این شهرها می کند(محسنی تبریزی۱۳۷۴،۳۲۸)

پدیده تخریب اموال عمومی ازچند منظر(روانشناسی،جامعه شناسی،اقتصادی،شهرسازی)قابل تامل وبررسی است.
مادراین مقوله بدنبال تحلیل این نوع رفتارها که پیامدهای کجروی اجتماعی شهروند نامیده شده ،می پردازیم.

تعریف وندالیسم
درمتون جامعه شناسی وندالیسم به مفهوم داشتن نوعی روحیه بیمارگونه به کاررفته که مبین تمایل به تخریب آگاهانه ،ارادی،خودخواسته اموال،تاسیسات،متعلقات عمومی است.
وندالیسم درلغت به معنی هرج ومرج طلبی ضدشهری وتخریب اموال عمومی است.درجای دیگری به معنای تخریب کنترل نشده اشیاوآثارفرهنگی باارزش یااموال عمومی تعریف شده که ناهنجاری اجتماعی به حساب می آید ودلایل متعددی برای آن عنوان می شود.

وندالیسم راهمچنین درزمره انحرافات وبزهکاری های جوامع جدیددسته بندی میکنند وآن راعکس العملی خصمانه وواکنشی کینه توزانه نسبت به برخی ازفشارها وتحمیلات وناملایمات واجحافها ،تحلیل میکنند.

تاریخچه وندالیسم

وندالیسم مشتق از واژه وندال است .(ژانورن،۱۳۶۷:۲۸) نام قومی ازاقوام ژرمن -اسلاوکه درقرن پنجم میلادی باروحیه جنگجویی وخونخواریوتهاجم به کرات به نواحی وسرزمینهای اطراف قلمروخود تجاوزمیکردندوبه تخریب وتاراج مناطق وآبادیها ی متصرفه می پرداختند .روحیه ویرانگرانه قوم وندال سبب شد که درمباحث آسیب شناسی کلیه رفتارهای بزهکارانه که به تخریب آگاهانه اموال واشیاومتعلقات عمومی وتخریب آثارهنری ودشمنی باعلم وصنعت وآثارتمدن صورت می گیرد رابه وندالیسم منتسب گردانند(محسنی تبریزی،۱۳۷۴:۵۴)

نظرچندنفرازمحققین درموردوندالیسم
پاتریس ژانورن میگوید وندالیسم نوعی روحیه بیمارگونه است که به تخریب تاسیات عمومی نظیرتلفن عمومی،صندلی اتوبوس شهری،مترو،باجه پست وتلگرافونظایرآن تمایل دارد.
کلارک وهوبروگلداستون وندالیسم راهمچون سایرانحرافات اجتماعی ناشی از ناسازگاریهای حاکم بررابطه افراد وجامعه وتزلزل نهادهای اجتماعی درانتقال ارزشهای اجتماعی ،سلطه شرایط نابسامان حاکم برجامعه وواکنش وعکس العمل خصمانه وخشن برخی افراد به تحصیلات وشرایط ناخوشایند ونامطلوب وغیرعادلانه بیرونی می دانند،

هوبر درزمینه مطالعات خود ریشه وندالیسم رادروسایل حمل ونقل عمومی اروپا عوامل متعددی مثل کمبود محبت وخودخواهی،احساس عدم تعلق به وسایل نقلیه ،احساس خودباختگی ،حس انتقام جویی وداشتن شخصیت ضداجتماعی میداند(محسنی تبریزی،۱۳۸۳:۱۶۷)
موزر احساس اجحاف واحساس ناکامی رادوانگیزه مهم درخرابکاری ورفتارهای ویرانگرانه می داند.

اشکال وگونه های وندالیسم
وندالیسم اینترنتی،اوباشگری درجهان ورزش،وندالیسم درمدارس،دربعدزیست محیطی،

مورد آخربه جهت اهمیتی درمحیط شهری دارد توضیح داده میشود که شامل مواردزیرمی شود
شکستن درختان پارک
چیدن گلها وکندن بوته هاوگیاهان کاشته شده درپارک وفضای سبز
نوشتن یادگاری برروی درختان ،صندلیهاونیمکت پارکها
ایجادحریق عمدی درپارکهاخصوصاپارک جنگلی
تخریب چمن داخل پارکهاوفضای سبز
تخریب سطل زباله داخل پارک
تخریب شیرهای آب ودستگاههای آب سردکن داخل پارک یافضای سبز

ازمهمترین دلایل اصلی بروزاین پدیده نابهنجاراجتماعی ،ایجادویافراهم نمودن شرایط وزیرساختهای آن است.فقدان یاکمبودامنیت درفضاهای عمومی واماکن تفریحی وفقدان نورکافی ونظارت کافی وعدم برخوردبامتخلفین بروزاینگونه پدیده هارادرشهرها تقویت میکند

یافته هانشان میدهدکه اغلب وندالها درگروه جنسی مذکر هستند.
براساس تحقیقات وندالیسم خاص گروه سنی معینی است که معمولا بین ۱۰تا۲۵سال بیشترازبقیه گروهها به وندالیسم روی می آورند.وازحیث سواد اکثرا دارای تحصیلات زیر دیپلم هستند
د.
نتایج گردآوری شده وتنظیم وتدوین شده موجود درباب وندالیسم درایران شهرتهران نشان می دهدکه اکثرادارای خصوصیات زیرهستند
مذکر(۹۸/۲)زیردیپلم(۳۴)فرزندطلاق(۶۲)تجربه تنبیه بدنی(۶۱)
فرارازمدرسه(۵۰+)ستیزباوالدین(+۵۰)بیماری افسردگی وپرخاشگری(۷۰+)اعتیاد(۳۳)ونهایتا ۴۱ درصد دارای والدینی باسابقه مجرمیت هستند.

علل وانگیزه وندالیسم
بررسی ریشه روانشناسب وتربیتی این گونه رفتارها اکتسابی وناشی از شرایط محیطی می باشد
البته علل وندالیسم مجموعه ای به هم تنیده از عوامل فرهنگی واجتماعی می باشد که درجامعه معضل بیکاری،پرنشدن اوقات فراغت،تخلیه نشدن هیجانات روحی نوجوانان مهمترین آنهاست.متهمان اصلی اینگونه رفتارها نوجوانان وجوانان می باشد وضعیت اجتماعی شهرها نظیرسطح درآمدوتسهیلات رفاهی ومعیشتی ومحرومیتهای طبقاتی ومهاجرنشینی وقوع آنرانشدید میکند
باگسترش دامنه شهرنشینی وتوسعه تکنولوژی دامنه وندالیسم فراگیرترمی شود.
درتحولات شهرنشینی علت وندالیسم میتواند
بسط تمدن ماشینی
ازدست رفتن زندگی ساده ومبتنی برروابط عاطفی
ترویج زندگی بی روح ورسمی همراه بافردگرایی مفرط
شکستهاوعقده های روانی پنهان
امیال سرکوب شده
احساس درماندگی
سرخوردگی وناتوانی دربدست آوردن حقوق فردی رانام برد

پیشنهادات جهت کاهش آثارسوپدیده وندالیسم
آموزش وتبلیغ
مطلوب ساختن شرایط محیط زیست
بوجودآوردن زمینه هایی برای مشارکت مردم درحل مشکل وندالیسم
استفاده ازتجارب سایرکشورها
پخش برنامه های آموزش مناسب
نظارت اجتماعی
درنظرگرفتن استحکام وشکل فیزیکی مناسب

درایران مجازات نسبتاسنگینی برای افرادخلافکارتعیین شده که علاوه برملزم ساختن آنان به تامین مالی خسارت های وارده ،حکم ۳تا۱۰سال زندان نیز درنظرگرفته می شود

 

ماخذ: برگرفته شده از کتاب
شهرورفتارهای اجتماعی
تالیف مسعود داوری ومحمدرضا مبهوت