پایگاه خبری تحلیلی برزن نیوز نخستین پایگاه تخصصی مطالعات میان رشته ای (برنامه ریزی شهری – منطقه ای)
با توجه به آلایندگی زیست محیطی ذاتی در صنایع پتروشیمی و درعین حال تجربه آلایندگی این صنایع در شهرها و استان‌های کشور انتظار میرود تمهیدات لازم از سوی دستگاه‌های متولی پیش بینی شود تا این مشکلات گیربان شهر را نگیرد
تاسف بارتراینکه اگر سری به اخبار مسائل زیست محیطی شرکتهای پتروشیمی بزنی به نظر می‌رسد بیشتر شرکتهای پتروشیمی با توجه به اینکه مجبور به پرداخت عوارض یک درصد آلایندگی به خزانه دولت هستند، ترجیح می‌دهند تغییراتی در مجتمع‌ها لحاظ نکنند و همان سهم یک درصد عوارض فروش خود را بپردازند. این در حالی است که فشار نمایندگان مجلس نیز برای عدم خروج شرکتهای پتروشیمی که دیگر آلاینده نیستند هم از لیست آلایندگی، سبب شده پتروشیمی‌ها با وجود تمکن مالی، همچنان علاقه‌ای به رفع آلایندگی شرکتهای خود نداشته باشند.
مثلا پتروشیمی بندرامام به عنوان بزرگترین مجتمع پتروشیمی همچنان خروجی پساب خود را به خور می‌ریزد و به گفته کارشناسان محیط زیست سبب شده زندگی برای ساکنان اطراف این مجتمع در خوزستان غیرممکن شود.
همچنین بیشتر شرکتهای پتروشیمی مانند رازی، شیمی تکس آریا، اروند، زاگرس، مارون، پردیس، کرمانشاه، بیستون و بوعلی سینا نیز در لیست شرکتهای آلاینده هستند. این در حالی است که در سال ۹۶ بیش از ۱۵ هزار میلیارد تومان از محل یک درصد عوارض آلایندگی شرکتهای پتروشیمی، به حساب دولت پول واریز شده و سپس در اختیار شهرداری‌های مناطق قرار گرفته، اما برای محیط زیست و رفع آلایندگی از اطراف این شرکتهای پتروشیمی، هزینه ای نشده است.
علاوه براین اکثر ساکنان مناطق اطراف پتروشیمی کرمانشاه و بیستون دچار مشکلات گوارشی حاد هستند و حتی دام‌های زنده در معرض آسیب قرار داشته و تلف شده‌اند. به نظر می‌رسد با توجه به اینکه انسان‌ها و آکوسیستم‌های نزدیک به شرکتهای پتروشیمی در معرض آسیب و نابودی قرار دارند، نیاز است نگاه سیاسی و درعین حال استفاده ابزاری از ایجاد شرکتهای پتروشیمی ازسوی نمایندگان که به لحاظ زیرساختهای لازم همچون آب با محدودیت روبه رو است برداشته شود و با نگاه واقع گرایانه‌ای به ایجاد چنین ظرفیتی‌ها پرداخت اما علیرغم آلایندگی ذاتی شرکتهای پتروشیمی طی دو دهه اخیر در استان همدان کلنگ دو پتروشیمی هگمتانه و ابن سینا بر زمین زده شده و پس از کش و قوس فراوان برای تامین مواد اولیه و نیز آب گویا پتروشیمی هگمتانه طی ماه‌های آتی وارد فاز بهره برداری و افتتاح خواهد شد تاسف بارترین اینکه محل استقرار این واحد صنعتی بزرگ در نزدیکی مناطق مسکونی روستایی قرار دارد و حتی میتوان گفت با توجه به گسترش افقی شهر همدان در آینده نزدیک مناطق مسکونی در نزدیک‌ترین حالت ممکن به این محوطه صنعتی قرار خواهند گرفت براین اساس با توجه به اهمیت موضوع بر آن شدیم تا در خصوص پیوستهای زیست محیطی این شرکت و فرایند اخذ آن با محسن جعفری نژاد بسطامی مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان همدان گفتگویی را ترتیب دهیم که در ادامه میخوانید:
مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان همدان با تاکید براینکه بحث پتروشیمی هگمتانه موضوع متعلق به دیروز و امروز نیست و از سالها قبل شاهد کلنگ زنی این پروژه در همدان بودیم گفت: طبق اسناد موجود مجوزهای لازم در حوزه‌ها مختلف از جماه بحث‌ها محیط زیستی به این پروژه داده شده است.
محسن جعفری نژاد بسطامی با تاکید براینکه شرکتها پتروشیمی واحدهای صنعتی بالقوه آلاینده ای هستند که درصورت عدم رعایت یکسری مسائل میتوانند زمینه ایجاد مشکلات زیتی محیطی را فراهم کنند عنوان کرد: براین اساس در گزارشات اولیه ارزیابی واحدهای این چنینی تمهیداتی را در قالب تعهد در خصوص مباحث و مشکلاتی احتمالی که در اینده میتوانند الایندگی زیستی را به همراه داشته باشند در نظر گرفته میشوند.
وی ادامه داد: خوشبختانه طبق بررسی‌هایی که در اسناد این واحد صنعتی ( پتروشیمی هگمتانه ) داشتیم این تعهدات اخذ شده است.
جعفری نژاد بسطامی با تاکید براینکه انتظار میرود همزمان با اغاز به کار این پتروشیمی مباحث همچون سیستم جمع آوری پسماند و پایش آنلاین و در عین حال دیگر مواردی که میتواند به عدم آلایندگی این واحد صنعتی کمک کند از سوی مدیریت این شرکت در دستور کار قرار گیرد گفت: این رویکر منجر به آن خواهد شد که در اینده ما شاهد ایجاد چالش‌های زیستی محیطی نباشیم.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان همدان در پاسخ به این سوال که آیا به لحاظ زیست محیطی ایجاد دو صنعت پتروشیمی در فاصله زمانی یک ساعته در استانی همچون همدان آن هم در نزدیکی مناطق مسکونی معقول است اذعان کرد: به لحاظ مدیریت مباحث زیست محیطی ایجاد دو واحد صنعتی که در آنها احتمال آلایندگی بالقوه وجود مشابه آن هم در فاصله نزدیک به هم سیاست منطقی نیست.
وی افزود: البته بزرگ بودن واحد صنعتی ملاک نیست بلکه منجر به آلودگی شدن واحدهای صنعتی اصلی‌ترین رویکردی است که از سوی ازمان محیط زیست دنبال میشود.
جعفری‌نژاد بسطامی با تاکید براینکه از نظر سازمان محیط زیست وجود حتی یک واحد صنعتی که آلایندگی زیست محیطی را به همراه داشته باشد زیاد است خاطر نشان کرد: طبق تعهدات دریافت شده از واحد صنعتی پتروشیمی هگمتانه و درعین حال نظارت و پیگیری‌های که حتما شاهد خواهیم بود امید میرود فرایندها به گونه ای مدیریت شود که ما دچار مشکلات زیست محیطی نشویم.
وی با بیان اینکه ما در سازمان محیط زیست بر این باور هستیم که نباید هیچ گونه تهدیدی سلامت مردم و مباحت اجتماعی آنهارا با مخاطره مواجه کند اذعان کرد: درواقع نا براین باور هستیم که همزمان با ایجاد اشتغال و تولید مباحث زیستی محیطی نیز مورد توجه قرار گیرد.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان همدان با اشاره به اینکه تعهدات اخذ شده بیشتر در حوزه رعایت مسائل زیست محیطی همچون مدیریت پسماند، پایش آلایندگی و درعین حال کنترل آلایندگی است اذعان کرد: از انجایی که این واحدها اغلب بزرگ هستند برای ما جلوگیری از آلودگی آب، خاک و هوا از اولویت خاصی برخوردار است.
وی با تاکید براینکه در گزارش اولیه ارزیابی لزوم اندیشیدن تمهیدات دراین زمینه‌ها تاکی میشود خاطر نشان کرد: در خصوص گسترش شهر و نزدیک شدن شهر به واحدهای صنعتی این چنینی نیز باید بگویم یکی از مهمترین مباحثی که از سوی سازمان دنبال میشود بحث مدیریت توسعه است.
جعفری نژاد بسطامی با تاکید براینکه یک مباحث و الزامات محیط زیستی محل استقرار واحدها است عنوان کرد: آنچه مسلم است اینکه باید توسعه شهر به گونه ای پیش برود که که در آینده شاهد یجاد مشکل و چالش زیست محیطی نباشیم زیرا در چنین شرایطی درصد تقصیر واحد صنعتی اندک و این مدیریت غلط توسعه‌ای است که مشکل ساز شده است.
مع الوصف چنان که گفته شد یقینا استقرار دو واحد پتروشیمی در شهر و استانی همچون همدان با توجه به محدودیت آب و در عین حال خاک و نیز آلایندگی ها احتمالی سیاست نامعقولی است که طولانی شدن اجرای آن پروژه‌ها خود موید این فضا است به طوریکه تامین مواد اولیه و آب پتروشیمی هگمتانه چیزی حدود دو دهه طول کشید و درنهایت آب پتروشیمی از طریق پساب تامین شود البته شرایط برای پروژه ابن سینا نیز همین روال را طی کرده و طی چند سال گذشته پیشرفت ۱۴ تا ۱۵ درصدی را تجربه کرده است زیرا طبق بحث آمایش سرزمینی به عنوان یک سند بالادستی هیچ یک از زیرساختهای بدهی برای استقرارپتروشمی در همدان وجود نداشته و ندارد و بیشتر تلاش برای استقرار این صنایع در همدان به شو تبلیغاتی برای اخذ آرا در مقاطعی از زمانی باز میگردد.
جالبتر اینکه طبق آنچه گفته شد آلایندگی ذاتی صنایع پتروشمی بر هیچ کس پوشیده نیست و یقینا نیمتوان آینده این صنعت را بنا به تجارب موجود در کشور به لحاظ رعایت مباحث زیست محیطی مثبت قلمداد کرد البته شرایط در شهر همچون همدان بنا به وسعت اندک بغرنج تر خواهد بود.
این حالی است که اگر بنا به پتانسیل‌های موجود در عرصه گردشگری و کشاورزی به دو بال قدرت‌مند توسعه استان از سالها پیش برنامه‌ریزی می‌شد در حال حاضر شاید در صنعت گردشگری و درعین حال صنایع بخش کشاورزی جز استان‌ها مطرح بودیم اما حیف که چنین صنایعی در حد صنعت پتروشیمی برای شوهای تبلیغاتی برد ندارد.
