پایگاه خبری تحلیلی برزن نیوز نخستین پایگاه تخصصی مطالعات میان رشته ای (برنامه ریزی شهری – منطقه ای)
علی‌رغم قوانین و الزامات متعدد به منظور تحقق شعار «تهران؛ شهری برای همه»، با پیاده‌روی در معابر و فضاهای شهری پایتخت، غفلت در برنامه‌ریزی برای معلولین و رویکردهای یک‌جانبه محسوس است.
برای درک بهتر مسائل و مشکلات معلولان و نابینایان کافی‌ست دقایقی چشمان خود را ببندیم و یا روی ویلچر در معبر شهری تردد کنیم؛ آن‌وقت است که علت حضور کمرنگ‌شان در سطح شهر تهران را متوجه خواهیم شد.
بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰، از جمعیت ۷۵میلیونی ایران، حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر معلول‌اند که از این تعداد ۱۳۳هزار نفر آن در استان تهران ساکن هستند.
دولت در سال ۱۳۸۳ قانون جامع حمایت از حقوق معلولان را به تصویب رساند که در آن کلیه وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، موسسات دولتی و نهادهای عمومی موظف شدند در طراحی و احداث ساختمان‌ها، معابر و اماکن عمومی، وسایل خدماتی را به نحوی طراحی و برنامه‌ریزی کنند که فضای لازم برای بهره‌مندی آنان مانند سایر شهروندان ایجاد شود و نیز شهرداری‌ها به عنوان نهاد متولی، از صدور پروانه احداث و پایان کار برای اماکن و بناهایی که استانداردهای تخصصی مربوط به معلولین را رعایت نکرده باشند، منع شده‌اند.
همچنین طبق ماده ۸ و بند«ج» ماده ۲۱ برنامه پنج‌ساله دوم شهر تهران، شهرداری مکلف به فراهم‌سازی رفاه فراگیر برای همه اقشار و ایجاد بستری برای بهره‌مندی آحاد ساکنین شهر از سیستم‌های حمل و نقل عمومی شده است.
مصوبات شورای شهر از جمله، مصوبه شماره ۱۵۸ نیز به بحث مناسب‌سازی فضاهای شهری برای افراد دارای معلولیت پرداخته‌اند. روشن است که همه مفاد فوق بر ضرورت توجه به این مسئله تاکید و مدیریت شهری را به عنوان نهاد مسئول ارائه امکانات و تسهیلات متناسب با شرایط این افراد برشمرده‌اند.
محرومیت و دشواری تردد معلولان، در خیلی از مواقع موجب عدم همراهی آنان با خانواده و فرزندان خود در سطح شهر می‌شود که در بلندمدت برای خود افراد و نیز نزدیکانشان به‌صورت توامان معضلات جسمی و روحی به دنبال دارد. یکی از ابزارهای تردد شهروندان در سفرهای درون‌شهری، حمل و نقل عمومی است، اما طبق بررسی‌های انجام شده با وجود آن‌که حدود ۱۹سال از افتتاح نخستین ایستگاه مترو در پایتخت می‌گذرد، اما در خطوط یک تا ۵ متروی تهران فقط ۱۱درصد از ایستگاه‌ها برای معلولان مناسب‌سازی شده و در مابقی یا امکان دسترسی وجود ندارد و یا نیز به سختی می‌توان تردد کرد. همچنین اغلب ایستگاه‌های خطوط واحد اتوبوسرانی و brبرای استفاده اقشار آسیب‌پذیر طراحی نشده‌اند.
در حال حاضر شرایط معلولان، جانبازان، نابینایان و سایر اقشار آسیب‌پذیر برای حضور در فضاهای عمومی، بوستان‌ها، سیستم‌های حمل و نقل درون شهری مطلوب نیست و با سطح مورد انتظار و قابل قبول فاصله زیادی وجود دارد.باوجود تلاش‌های یک دهه اخیر مدیریت شهری برای تردد همه شهروندان، همچنان چشم‌انداز امروز فضاهای عمومی، شهری ایمن و مناسب را برای گروه‌های هدف تداعی نمی‌کند و کاستی‌های قابل توجهی وجود دارد.شاید یکی از گام‌های اساسی، تغییر رویکرد حاکم بر مدیریت شهری و عزمی ملی برای فراهم‌سازی فضای مطلوب حضور مستقل همه شهروندان با هر میزان معلولیت، باشد.
