پایگاه خبری تحلیلی برزن نیوز نخستین پایگاه تخصصی مطالعات میان رشته ای (برنامه ریزی شهری – منطقه ای)
*خلیل حاجی پور
منتخبین شورای شهر شیراز اکنون در برابر آزمون دشواری قرار گرفته‌اند که اولین و مهم‌ترین گام در این آزمون انتخاب شهردار است.
منتقدین شرایط فعلی مدیریت شهری شیراز بااراده و خواست شهروندان به منتخبین و مدیران آینده شهر تبدیل شده‌اند و اکنون در برابر آزمون دشواری قرار گرفته‌اند که اولین گام در این آزمون انتخاب شهردار است. اگر به شیوه شهرها و کلان‌شهرهای موفق و کارآمد در مدیریت شهری باشد علی‌الاصول این رقابت بین «رویکردها» و «برنامه‌ها» است، نه رقابت بین اشخاص و لابی‌گری‌های سیاسی مرسوم و سهم خواهی‌های رایج!
نگاه سیاسی به سازمان شهرداری که ماهیتاً نهادی اجتماعی است، آسیب‌های جبران‌ناپذیری به جایگاه مدیریت شهری وارد خواهد نمود و این رفت‌وآمدهای سیاسی هیچ عایدی برای شهروندان نخواهد داشت. مواردی که در ادامه می‌آید سعی دارد به‌اجمال شایستگی و قابلیت‌های ضروری جهت احراز مسئولیت شهرداری را به منتخبین شورای شهر شیراز در اولین و مهم‌ترین آزمون پیش روی شورای پنجم یادآوری نماید:
۱- شهردار منتخب درک درستی از واژه شهر، شهرداری و شهروندی داشته باشد. اگر فردی شهر را کالای اقتصادی تعریف کند، مدام در پی بهره‌جویی از محیط شهری است؛ اما اگر شهر را پدیده‌ای فرهنگی و محیطی برای خودشکوفایی و فرزانگی شهروندان تلقی کند، آنگاه در زمان اخذ تصمیم رویکردهای کاملاً متفاوت اتخاذ خواهد کرد.
۲- دانایی لازم نسبت به گذشته شهر شیراز و سیر تحولات دهه‌های گذشته داشته باشد، تحلیل و درک درستی از وضع موجود شهر داشته باشد و بتواند با افق‌گذاری و برنامه‌ریزی دقیق و کارشناسانه، آینده‌ای مطلوب برای شهر و شهروندان ترسیم کند.
۳- باور به کاهش هزینه‌ها و افزایش درآمدهای پایدار داشته باشد؛ برای تأمین هزینه‌های جاری و عمرانی شهر، تمام روش‌های کسب درآمد را مجاز نشمرد و خطوط قرمز مشخص و معین کارشناسی در رابطه با منابع درآمدی را مدنظر قرار دهد.
۴- شجاعت و توان لازم برای مواجهه با ذینفعان قدرتمند در شهر را داشته باشد و شهر را از گزند زمین‌خواری، کوه‌خواری، باغ‌خواری، میراث‌خواری و هرگونه ویژه‌خواری دیگر محافظت نماید.
۵- تعهد به شفافیت و پاسخگویی در برابر عملکرد برای وی یک ارزش باشد و از نظارت و پایش سازما‌های مردم‌نهاد، دستگاه‌های دولتی، مجموعه‌های صنفی، حرفه‌ای و تخصصی نه‌تنها استقبال نموده بلکه با باوری عمیق زمینه و سازوکارهای مشارکت مؤثر مردمی را فراهم نماید. مسئله اصلی، حرکت به سمت ایجاد حاکمیت مطلوب شهری است که چهار ویژگی کلیدی آن شفافیت، حساب‌دهی، پاسخگویی و روابط مردم‌سالارانه است؛ شهردار منتخب باید به اصول حکم‌روایی خوبِ شهری اِشراف داشته و عمیقاً پایبند باشند.
۶- احراز سلامت مالی و اخلاقی دیگر ویگی بسیار مهم در انتخاب شهردار است. در شرایطی که فساد در ساختارهای اجرایی شهرها به‌واسطه ضعف حوزه نظارتی، نبود نظارت‌های مؤثر اجتماعی و فقدان دیوان محاسبات شهری ریشه‌دار شده است، دو شرط لازم برای جلب اعتماد عمومی و مقابله با فساد شهری، پاک‌دستی و پاک‌حسابی شهردار و اعضای کابینه‌اش و پایبندی به استفاده سالم و اخلاقی از قدرت است.
۷- باور به امر مهم و حیاتی استفاده از تخصص و دانش کارشناسی در مدیریت شهری نشان می‌دهد که شهردار منتخب ضمن مشورت‌پذیری و توجه به جامعه حرفه‌ای و تخصصی، خود پایبند به فرآیند کارشناسی و تخصصی در نظام تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری است.
۸- شهردار باید جسارت، شجاعت و توانمندی برای دفاع بی‌قیدوشرط از حقوق شهروندان، منافع شهر و جلوگیری از تضییع حقوق اقشار مستضعف داشته باشد؛ به‌نحوی‌که در دفاع از حقوق شهروندان تحت تأثیر هیچ فشار سیاسی و اقتصادی قرار نگیرد.
۹- ضمن داشتن تفکر استراتژیک و بینش عمیق راهبردی در خصوص آینده شهر از نگاه صرفاً عمرانی و پیمانکارانه به شهر پرهیز نماید، به‌گونه‌ای که ماحصل تمامی اقدام‌ها، تصمیم‌ها و پروژه‌ها در شهر، افزایش کیفیت زندگی و ارتقاء شرایط محیط‌زیست شهری باشد.
*مدیر گروه مطالعات شهری فاطر و عضو هیات علمی دانشگاه شیراز
