نقشه ها و تصاویر از ابزارهای مهم برنامه ریزی و مدیریت شهری بوده و اطلاعات مکانی در کنار این ابزار، رکن محوری امر برنامه ریزی محسوب می شوند. شیوه های سنتی کار با نقشه ها و داده های مکانی، این دو را جدا از یکدیگر در نظر می گرفت و از این رو ایجاد ارتباط میان داده ها و مکان وقوع آنها در نقشه، امری دشوار و زمان بر بود. سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) با هدف ایجاد پیوند و ارتباط میان داده ها و محل قرارگیری جغرافیایی آنها پا به عرصهی وجود گذاشت و در کنار نمایش هوشمند داده ها و مکان ها، امکانات تحلیلی گوناگونی را نیز برای متخصصین برنامه ریزی و مدیریت شهری ایجاد نمود.
سیستم اطلاعات جغرافیایی را می توان به صورت زیر تعریف نمود:
GIS یک سامانه اطلاعاتی رایانه ای است که به تولید، پردازش، تحلیل و مدیریت اطلاعات جغرافیایی می پردازد. این سامانه توانایی گردآوری، ذخیره، واکاوی و نمایش اطلاعات جغرافیایی را داشته و هدف نهایی آن، پشتیانی از تصمیم گیری های پایه گذاری شده بر پایهی داده های جغرافیایی می باشد و عملکرد اساسی آن به دست آوردن اطلاعاتی است که از ترکیب لایه های متفاوت داده ها با روش های مختلف به دست می آیند.
بر اساس تعریف فوق، قابلیت های GIS عبارتنداز:
اما اهمیت این ابزار در نظام برنامه ریزی و مدیریت شهری را می توان توانایی آن در ترکیب انواع اطلاعات در مورد موضوعات، عوارض و پدیده های مختلف شهری با نقشهی جغرافیایی آنها دانست. برای مثال در مورد منطقه ای از شهر می توان اطلاعاتی از قبیل جمعیت، مساحت کاربری های گوناگون، تعداد مراجعین هر کاربری، نام معابر و دسترسی ها، تعداد خودروهای عبوری، تعداد طبقات، مصالح و عمر ساختمان ها، میزان جرائم و بزهکاری ها، نقاط حادثه خیز و بسیاری اطلاعات دیگر را در GIS برای آن منطقه ذخیره کرده و سپس با استفاده از ابزارهای نمایشی، محاسباتی و تحلیلی موجود در GIS به ترکیب داده های فوق پرداخته و انواع فرآیندهای تحلیلی و نتایج مورد نظر را از آنها اخذ نمود. به این ترتیب سیستم اطلاعات جغرافیایی می تواند داده ها و نتایج مختلفی را ایجاد نموده و آنها را در اختیار تصمیم سازان، تصمیم گیران و مسئولین در سطوح و دستگاه های مختلف قرار دهد.
دامنه کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی محدود به موضوعات شهری نبوده و با توجه به توانایی های مذکور می توان از این سامانه در موضوعات مختلف جغرافیا، نقشه کشی و نقشه برداری، مهندسی معدن، منابع طبیعی، سنجش از دور، هواشناسی، محیط زیست، مخابرات، کشاورزی، زمین شناسی و به طور کلی هر فعالیتی مکانمبنا بهره برداری نمود. از دیگر قابلیت های بسیار مفید و کاربردی GIS، توانایی آن در اتصال به سامانه موقعیت یاب جهانی (GPS) و همچنین به اشتراک گذاری اطلاعات در سطح اینترنت با استفاده از ابزار WebGis می باشد.
به این ترتیب با وجود قابلیت های فراوانی که سیستم اطلاعات جغرافیایی در اختیار متولیان برنامه ریزی و مدیریت شهری قرار می دهد، می توان با کاربرد گسترده و نوآورانه این سیستم، به ارتقای کیفیت تصمیم گیری ها در امور مختلف شهرها و مناطق پرداخته و ضریب خطاپذیری در فرآیندهای مدیریتی را تا حد زیادی کاهش داد.
با این مقدمه به اطلاع کاربران گرامی برزن نیوز میرساند؛ این پایگاه خبری تحلیلی مطابق رسالتی که برای خود قائل است، از دوشنبه ۴ دی ماه ۱۳۹۶ به بعد از طریق بارگزاری ویدئوهای کوتاه اقدام به معرفی و آموزس نرم افزار GIS میکند. مجموعه ویدئوهای در نظر گرفته شده برای آموزش این نرم افزار شامل ۶۲ قسمت حداکثر پنج دقیقه ای است. کاربران با دریافت و مشاهده این مباحث آموزشی می توانند کار با نرم افزار را از مقدماتی تا پیشرفته بیاموزند. همچنین در صورت وجود سوال یا هر گونه اشکال در استفاده از نرم افزار می توان از طریق ایمیل برزن نیوز در بخش تماس با ما، سوال را مطرح و در کوتاه ترین زمان راهنمایی لازم را دریافت کنند. مدرس دوره آموزشی GIS مهندس حامد امانی، دانش آموخته برنامه ریزی طبیعی از دانشگاه های اصفهان و شهید بهشتی هستند.
منتظر دیگر مباحث آموزشی برزن نیوز با تمرکز بر مباحث توسعه شهری و منطقه ای باشید.