پایگاه خبری تحلیلی برزن نیوز نخستین پایگاه تخصصی مطالعات میان رشته ای (برنامه ریزی شهری – منطقه ای)
تغییر سمت و سوی فرهنگ، شرایط خاص خود را نیز تحمیل می‌کند؛ اگر تا چند سال پیش شب بیداری در شهرها کمتر معنا و مقبولیت داشت این روزها می‌بینیم که وضعیت جاری در جامعه طلب می‌کند متولیان حوزه شهری به اقتضای مطالبات موجود، برای حیات شبانه شهر نیز چاره ای بیاندیشند.
صرفنظر از برخی مشاغل که در تهران به صورت شبانه روزی جریان دارد و نیز وضعیت تردد مسافران شبانه درون شهری که سهم قابل تاملی را به خود اختصاص می‌دهند، موضوع و نیاز تازه ای که طی سال‌های گذشته در پایتخت رونق گرفته حیات شبانه است.
هرچقدر برخی پزشکان توصیه کنند براساس ساختار جسمی، انسان باید شب‌ها بخوابد تا سوخت و ساز بدن به طور مناسب انجام شود، اما واقعیت این است که بخشی از شهروندان شب‌ها بیدار هستند؛ به گشت و گذار در شهر می‌پردازند و نیازهایی دارند که پاسخگویی به آنها خود منشا ایجاد مشاغل تازه ای نیز خواهد شد.
شاید اگر اوایل راه اندازی غذاهای خیابانی ( ون کافه ها) در خیابان تاریخی و نوستالوژیک ۳۰ تیر در قالب طرح حیات شبانه برخی افراد واکنش‌هایی نشان می‌دادند، اینک همه پذیرفته اند که بخشی از مردم برای تفرج در این منطقه تاریخی شهر هم که شده نیاز به حضور در جایی برای وقت گذرانی، آشنایی بیشتر با جاذبه‌های تاریخی و گردشگری پایتخت دارند و دیگر کسی مخالفتی با چنین طرح‌هایی نمی کند.
به همین منظور طرح حیات شبانه شهر با هدف معرفی جاذبه‌های گردشگری و اجرای برنامه‌های فرهنگی و هنری در معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری در پایتخت برنامه ریزی شد و در حال اجرا است، طرحی که البته هنوز چندان شناخته شده نیست.
**حیات شبانه، نیازی نوپا
شهر تهران با وجود جاذبه‌های گردشگری قابل توجه و چشمگیر کمتر شناخته شده است و اکثر شهروندان و گردشگران این شهر را با ترافیک و آلودگی‌های هوا و صوتی می‌شناسند؛ حال آنکه جاذبه‌های گردشگری آن چه در روز و چه شب، خود می‌تواند بتنهایی عامل جذب تعداد قابل ملاحظه ای از گردشگران داخلی و خارجی باشد.
ستاد گردشگری شهرداری تهران مدعیست که با اجرای طرح حیات شبانه شهر در تلاش است تا ضمن معرفی مناطق مختلف گردشگری، خدمات فرهنگی هنری را به شهروندان بخصوص افرادی که طی روز امکان بهره مندی از این فضاها را ندارند، ارائه کند.
این طرح، طبق برنامه ریزی‌های انجام شده قرار بود ابتدا از ۱۵ تیر امسال در باغ موزه قصر نیز آغاز شود اما به دلیل برگزاری برنامه ای دیگر در این باغ موزه، امکان اجرای طرح حیات شبانه شهر وجود نداشت و وقفه ای در این زمینه ایجاد شد تا اینکه پس از مطالعه و بررسی نقاط مختلف پیشنهادی، در نهایت مردادماه در باغ موزه دفاع مقدس آغاز به کار کرد.
طرح حیات شبانه شهر تهران شهریور امسال در بوستان‌های آبشار و چیتگر منطقه ۲۲، آبان ماه در بوستان جوانمردان در منطقه پنج و باغ موزه مینیاتور در منطقه ۸ با استقرار تعدادی ون کافه و غرفه‌هایی از جمله صنایع دستی، کتابخوانی، آموزش هنر قلم زنی، مجسمه سازی، نمایش، موسیقی، تئاتر و مسابقات مهیج اجرا شد.
شهرداران مناطقی که طرح شبانه شهر در آنها اجرا شده است معتقدند اجرای این طرح ضمن اشتغالزایی می‌تواند به معرفی جاذبه‌های گردشگری و حضور شهروندان در گردهمایی محلی به منظور ایجاد فضای گفت و گو در ساعات پایانی شب نیز کمک کند.
**حضور شبانه مردم، امنیت افزاست
حجت نظری عضو کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران نیز اجرای طرح شبانه را در شرایط کنونی پایتخت یک ضرورت دانست و گفت: حدود ۹ میلیون نفر ساکن پایتخت هستند، ضمن آنکه جمعیت شناور قابل توجهی هم در شبانه روز وارد این شهر می‌شوند(حدود چهارمیلیون نفر) و از این منظر تهران موقعیتی متفاوت در حوزه جمعیتی و اجتماعی دارد اما متاسفانه در شهری با این جمعیت حیات شبانه مناسبی برای شهروندان وجود ندارد.
نظری یکی از ابعاد حیات شبانه در تهران را موضوع تفریح و نشاط اجتماعی در شهر عنوان و تصریح کرد: برخی اقشار پایتخت نشین با توجه به نوع شغل خود فرصت استفاده از فضاهای شهری طی روز یا حتی ساعت‌های آغازین شب را از دست می‌دهند ضمن اینکه امکانات لازم برای حضور در ساعات پایانی شب نیز برای شهروندان چندان میسر نیست.
وی همچنین احیای زندگی شبانه در تهران را دارای توجیه اقتصادی دانست و گفت: در بسیاری از کلانشهرهای دنیا با اقتصاد مولد و پویا، به هیچ عنوان شهر حتی برای چند ساعت هم تعطیل نمی‌شود و فعالیت بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی ادامه دارد اما تاکید بنده بر اجازه فعالیت یافتن کسب و کارهای خُرد با استفاده از فرصت احیای زندگی شبانه در شهر است.
این عضو شورای اسلامی شهر تهران، ترویج سبک زندگی شبانه در پایتخت را در کاهش معضل ترافیک موثر دانست و افزود: پلیس بارها از شهروندان خواسته زمان سفر عصرگاهی خود که به طور معمول به منظور استفاده از ظرفیت اماکن تفریحی و تجاری شهر است، مدیریت کنند؛ با احیای زندگی شبانه و افزایش ساعت کار این مراکز مدیریت ترافیکی خود به خود انجام می‌شود.
**تسهیل گری حضور شهروندان
مهدی سیف رئیس ستاد گردشگری شهرداری تهران نیز ایفای نقش تسهیل گری برای حضور گروه‌های مختلف فرهنگی و هنری و ارائه خدمات به مردم را از جمله اهداف طرح حیات شبانه خواند.
سیف اظهارداشت: در اجرای این طرح، ظرفیت، امکانات و زیرساخت‌های مناطق و نبود مزاحمت ترافیکی برای ساکنان مورد توجه قرار می‌گیرد.
رئیس ستاد گردشگری شهرداری تهران با اشاره به هماهنگی با نهادهای مسئول در حوزه امنیت برای اجرای طرح حیات شبانه اظهارداشت: مکان‌های برگزاری این طرح شناخته شده است و می‌توان مجوزهای لازم را برای آن کسب کرد و در صورت موفقیت این طرح، اجرای برنامه با هماهنگی نیروی انتظامی در این مکان‌ها قطعی خواهد شد.
وی گفت: طرح حیات شبانه شهر هر ۱۵ روز یکبار از ساعت ۲۱ تا ۲ بامداد روز بعد در یک نقطه شهر تهران، فعال در حوزه گردشگری، با استقرار ون کافه‌ها و برنامه‌های فرهنگی و هنری و موسیقی اجرا خواهد شد.
**حیات شبانه و توسعه گردشگری
شهردار منطقه پنج تهران نیز درباره اجرای طرح حیات شبانه شهر در بوستان جوانمردان، توسعه طرح حیات شبانه شهر را وابسته به رضایتمندی شهروندان دانست و گفت: در قالب این طرح می‌توان امکان بهره مندی شهروندان از خدمات فرهنگی، هنری را در بوستان‌ها و مکان‌های شهری که زیرساخت‌ها و سرمایه گذاری‌های لازم در آنها انجام شده، فراهم کرد.
رجبعلی خسروآبادی با اعلام آمادگی برای اجرای طرح حیات شبانه شهر در منطقه پنج اظهار امیدواری کرد که هنرمندان نیز در این طرح مشارکت کنند تا مردم با علاقه و رغبت بیشتری حضور داشته باشند.
مدیرکل پیشین میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران اظهارداشت: با اجرای طرح حیات شبانه شهر در صورت فراهم کردن زیرساخت ها، حوزه گردشگری و اقتصاد شهری توسعه پیدا خواهد کرد.
**خواسته‌های صاحبان ون کافه ها
با توجه به استقبال و تاکید مدیریت شهری بر اجرای طرح حیات شبانه، ون کافه دارانی که در این طرح‌ها مشغول به کار می‌شوند هم نقطه نظرهایی دارند و البته خواسته هایی.
این افراد معتقدند: اجرای طرح‌های حیات شبانه در مکان‌های شناخته نشده یا کمتر شناخته شده، سودی برای این افراد ندارد و فقط هزینه بر است.
درحالی که صاحبان ون کافه‌ها فعالیت شخصی شان در حاشیه خیابان‌ها را همراه با مشکلات و ممنوعیت‌های مختلف نهادهای متولی برمی شمارند، رئیس ستاد گردشگری درباره حضور ون کافه‌ها در طرح حیات شبانه شهر می‌گوید که طرح حیات شبانه می‌تواند از این افراد حمایت و به عنوان تسهیل گر بدون پرداخت هزینه نسبت به ساماندهی آنان در نقاط اصلی گردشگری اقدام کند.
«مجتبی» یکی از ون کافه داران با اشاره به حضور خود در طرح حیات شبانه بوستان جوانمردان اظهارداشت: از طریق یکی از دوستان با این طرح آشنا شدم؛ تاکنون بوستان جوانمردان نیامده بودم و در شب افتتاحیه به دلیل تبلیغات شهرداری مردم استقبال کردند اما در روزهای دیگر حضور مردم در این بوستان نامناسب است و با توجه به شرایط فعالیت برای من هزینه بر است.
وی گفت: شهرداری در تلاش است بوستان جوانمردان از لحاظ گردشگری رونق پیدا کند و توجه مردم به این بوستان مانند سایر نقاط جلب شود که امکانات لازم را برای استقرار ون کافه‌ها به صورت رایگان فراهم کره است.
یکی دیگر از ون کافه داران که در حوزه اغذیه فعالیت می‌کند با مناسب ارزیابی کردن طرح حیات شبانه شهر اظهارداشت: باید بیشتر در این طرح سرمایه گذاری شود و مورد حمایت قرار گیرد.
وی که خود را «خیال» معرفی کرد گفت: برای پرداخت هزینه‌ها در طرح حیات شبانه بوستان جوانمردان هیچ مشکلی نیست اما به نظر من این بوستان از لحاظ استقبال شهروندان و کسب درآمد برای ون کافه‌ها مناسب نیست و مکان باید تغییر کند.
باتوجه به استقبالی که صاحبان برخی مشاغل و نیز مردم در پایتخت از طرح حیات شبانه نشان می‌دهند، به نظر می‌رسد هرچقدر زیرساخت‌های اجرای این طرح بیشتر فراهم شود می‌تواند زمینه مشارکت و همراهی بیشتر شهروندان و به دنبال آن ایجاد نشاط اجتماعی را نیز به دنبال داشته باشد.
