تأثیرِ گذار سبز انرژی بر درآمدهای نفتی

دولت‌ها در سراسر جهان در واکنش به آتش‌سوزی‌های بی‌سابقه، موج‌های گرمایی، جاری شدن سیل‌ها و وقوع خشکسالی‌ها، سیاست‌های آب‌وهوایی سخت‌تری را اتخاذ می‌کنند. مقابله جهانی با این بحران‌های آب‌وهوایی در حال کاهش تقاضا برای نفت و گاز است.

کاهش تقاضا برای نفت و گاز

آژانس بین‌المللی انرژی تخمین می‌زند چنانچه تعهدات سیاست فعلی دولت‌ها برآورده شود، تقاضا برای نفت که در ۲۰۱۹ به ۱۰۰ میلیون بشکه در روز رسید، در ۲۰۵۰ به ۵۴.۸ میلیون بشکه در روز کاهش خواهد یافت.

در واقع کربن باقی‌مانده (مقدار دی‌اکسید کربن مجاز که می‌تواند منتشر شود در حالی که گرمایش جهانی در محدوده ایمن ۱.۵ درجه سانتی‌گراد باقی بماند) به سرعت در حال کاهش است. به این ترتیب اتحادیه اروپا در بیست‌وهشتمین اجلاس آب‌وهوایی سازمان ملل‌متحد (COP28) برای دستیابی به نخستین توافق جهانی در راستای حذف تدریجی استفاده جهانی از سوخت‌های فسیلی تلاش می‌کنند. چنانچه در این مسیر اشتباهی رخ دهد، بر امور مالی دولتی آسیبی جدی وارد و ناآرامی‌های اجتماعی پیچیده‌ای ایجاد خواهد شد.

گذار جهان به انرژی پاک

تولید الکتریسیته به‌واسطه کاهش هزینه انرژی‌های بادی و خورشیدی و افزایش ظرفیت باتری‌های ذخیره انرژی در حال گسترش است تا به پایه کل سیستم‌های انرژی در سراسر جهان تبدیل شود. این گذار سبز با خطر از دست دادن درآمد برای کشورهای نفتی همراه است، چراکه دولت‌ها در سراسر جهان در حال اتخاذ سیاست‌های سختگیرانه‌تر در برابر تغییرات آب‌وهوایی هستند. این سیاست‌ها تقاضا برای سوخت‌های فسیلی را کم می‌کند.

آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) در اکتبر پیش‌بینی کرد که تقاضای جهانی برای سوخت‌های فسیلی ممکن است قبل از پایان ۲۰۳۰ به اوج خود برسد و پس از آن روند نزولی را در پیش بگیرد. این امر به احتمال زیاد برای کشورهای وابسته به نفت و گاز همچون عربستان سعودی و امارات متحده عربی چندان خوشایند نیست، چراکه باعث کاهش درآمد نفتی آن‌ها می‌شود، در واقع این کشورها با کاهش تقاضای سوخت فسیلی، نیمی از درآمد خود را از دست می‌دهند.

کاهش درآمد در کشورهای نفت‌خیز

با کاهش تقاضا و تشدید کاهش قیمت‌ها به دلیل مازاد عرضه، حدود ۴۰ ایالت نفتی ممکن است شاهد کاهش درآمد نفت و گاز خود از ۱۷ به تنها ۹ تریلیون دلار در سال‌های منتهی به ۲۰۴۰ باشند. امارات متحده عربی و عربستان سعودی دو کشور از ۲۸ تولیدکننده قوی نفت و گاز به‌شمار می‌روند که با توسعه انرژی پاک در معرض خطر از دست دادن بیش از نیمی از درآمد مورد انتظار خود از سوخت‌های فسیلی قرار دارند. این کشورها عبارتند از:

• امارات متحده عربی

• عربستان سعودی (بزرگ‌ترین صادرکننده نفت جهان)

• نیجریه

• آنگولا

• چاد

• کنگو

• گینه استوایی

• گابن

• ونزوئلا

کاهش وابستگی به نفت و گاز

دولت‌ها نباید هیچ زمانی را برای کاهش وابستگی خود به درآمدهای سوخت فسیلی تلف کنند و لازم است گام‌هایی را برای مقاوم‌تر کردن اقتصاد خود و آماده شدن برای آینده‌ای کم‌کربن بردارند.

راه اصلی برای کاهش تقاضای نفت و گاز توسط دولت‌های نفتی، تنوع بخشیدن به اقتصاد و سرمایه‌گذاری در بخش‌های جدید، همچنین پایان دادن به یارانه برای مصرف سوخت فسیلی است که فشار بر منابع مالی دولت را کاهش می‌دهد.

دبی در این زمینه به موفقیت چشمگیری دست پیدا کرده است. نفت زمانی بیش از ۵۰ درصد از تولید ناخالص داخلی آن را تشکیل می‌داد، اما امروز به کمتر از یک درصد رسیده است، زیرا امارت اقتصاد پویایی ایجاد کرده که شامل واردات و صادرات، لجستیک، سرمایه‌گذاری‌های مالی، املاک و گردشگری می‌شود، با این حال بسیاری از دولت‌های نفتی برای انجام اصلاحات لازم به حمایت مالی و فنی بین‌المللی نیاز دارند.

ایمنا