پایگاه خبری تحلیلی برزن نیوز نخستین پایگاه تخصصی مطالعات میان رشته ای (برنامه ریزی شهری – منطقه ای)
بناهای احداثی در گذشته در ارتفاعات کوتاه و به قولی ویلایی ساخته می شد ولی امروزه به ساختمان های مرتفع و چند طبقه تبدیل شده اند و این مساله لزوم رعایت موارد ایمنی از سوی طراحان ، سازندگان و به خصوص ناظران را بیش از پیش ضروری ساخته است.
به نظر می رسد با توسعه و گسترش بناهای بلند مرتبه، روند ساخت و ساز در برخی از پروژه ها به سمت غیراستاندارد پیش رفته تا جایی که مالکان و یا سازندگان آنها با توجه به اخذ مجوز طبقات، اقدام به افزایش تعداد طبقات و سایر تخلفات ساختمانی کرده و در نهایت نیز در کارگروهی به نام ماده ۱۰۰ شهرداری ها با پرداخت جریمه هایی اندک، واحدهای تجاری و یا مسکونی خود را به بهره برداری می رسانند.
این در حالی است که برای کنترل و نظارت های بیشتر در اجرای ساختمان های بلند مرتبه، اجرای ضوابط و آیین نامه های مربوط به این بخش مورد تاکید فراوان مسوولان و کارشناسان با عنوان مبحث مقررات ملی ساختمان در راستای طراحی و نظارت بر اجرای عملیات های ساختمانی اعم از تغییر کاربری، بهسازی، نوسازی، بازسازی و در نهایت بهره برداری بوده است.
عدم رعایت موارد یاد شده نیز باعث شده تا طی سال های اخیر شاهد بروز اتفاقات ناگواری باشیم که بلافاصله پس از حادثه بر لزوم رعایت مقررات ملی ساختمان و یا کنترل و نظارت بیشتر بر روند ساخت و سازها و در نهایت نیز بر جلوگیری و تخریب هر سازه با تخلفات ایجاد شده تاکید شده اما رفته رفته این موارد یا از اذهان فراموش و یا کنترل و نظارت ها رها شده است.
حوادث اخیر در بلند مرتبه سازی های کشور ما هیچگاه از یادها پاک نخواهد شد که از جمله آن می توان به فاجعه اخیر متروپل اشار کرد ، هرچند این مورد نیز آخرین اتفاق در این حوزه نخواهد بود اما با ورود نهادهای نظارتی و به خصوص نمایندگان مجلس که اخیرا از دولت درخواست ارایه لایحه بررسی مجدد ایمنی ساختمان‌های بلند مرتبه را کرده بود، به نظر می رسد در مورد این مساله به طور جدی توجه ویژه ای در حال انجام است.
به همین مناسبت و برای پیگیری از آخرین وضعیت بناهای بلند مرتبه در استان قزوین، خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) استان قزوین نشستی با حامد عبدالرزاقی، رییس اداره نظام مهندسی و مقررات ملی ساختمان اداره کل راه و شهرسازی استان داشته که مشروح این گفت و گو را در ادامه می خوانیم.
. مهمترین تهدید و خطر در حوزه بناهای بلند مرتبه چه مواردی است؟
ساختمان های بلند مرتبه دارای تعاریف متعددی است اما در مبحث ۳ آمده است که ساختمان بلند، بنایی است که آخرین کف بنا که در آن قرار دارد از سطح زمین بیش از ۲۳ متر باشد و بزرگترین خطر و تهدید در خصوص ساختمان هایی که از آن به بلند مرتبه یاد می کنیم می توان به حریق و سپس زلزله اشاره کرد.
باید توجه داشت که ساختمان یک محصول پیچیده به شمار می رود تا جایی که وقتی به اتمام می رسد در صورت حادثه برای آن ارزیابی ایمنی بنا کاری بسیار سخت خواهد بود و به همین لحاظ در روند احداث یک بلند مرتبه و در طراحی ها و ساخت، مساله ایمنی بایستی به بهترین شکل ممکن کنترل شود و این مهم باید توسط طراحان واجد صلاحیت تهیه و در نهایت نیز به تایید سازمان نظام مهندسی ساختمان و شهرداری برسد.
این در حالی است که اجرای این نوع ساختمان ها نیز باید توسط مجری با صلاحیت صورت پذیرد و در حین ساخت به صورت مرحله ای توسط ناظران و آزمایشگاه های ساختمانی هم مورد کنترل قرار گیرد.
مالکان و سازندگان ساختمان های بلندمرتبه ای که توسط مهندسان، گواهی تایید پایان عملیات ساختمانی و گواهی تایید استاندارد برای آسانسورها از اداره کل استاندارد دریافت کنند، می توانند در نهایت پایان کار خود را از شهرداری های تابعه دریافت کنند.
. در حال حاضر مهمترین مشکل بناهای بلند مرتبه قزوین در چه مواردی خلاصه می شود؟
عمده پروژه های بلند مرتبه این استان در حال حاضر متاسفانه نداشتن گواهی پایان کار می باشد و دلیل آن نیز نداشتن تاییده های لازم از سوی سازمان آتش نشانی در حوزه حریق، مهندسان ناظر، برگه استاندارد آسانسورها و یا به جهت داشتن تخلفات ساختمانی و عدم اخذ گواهی از سوی کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری ها است.
با توجه به عدم اخذ مدارک و تاییده های یاد شده، وضعیت ایمنی ساختمان های بلند مرتبه استان قزوین نامشخص بوده و نظام مسوولیتی ایمنی ها نیز نامشخص می باشد و اگر خدای ناکرده سانحه ای رخ دهد، مقصران آن نیز نامشخص خواهند بود و تشخیص مقصران هنگام ارزیابی های پس از حادثه نیز بسیار سخت می باشد.
. دلایل نداشتن پایان کار از سوی مالکان و سازندگان این بلند مرتبه ها چیست؟
بخش زیادی از پروژه های بلند مرتبه توسط تعاونی های مسکن ساخته و کارها تا حدودی توسط آنان پیش برده شده و در نهایت نیز پروژه های یاد شده را جهت انجام ادامه کار، یعنی نصب برخی کارها از جمله شیرآلات، پکیج و سایر موارد ساختمانی به مالکان واگذار کرده و مالکان نیز جهت اجرای کار و به واسطه دریافت انشعابات، بدون اخذ گواهی پایان کار، سال هاست که در حال بهره برداری از بنای یاد شده می باشند.
از آنجایی که مالک اصلی و یا سازنده ساختمان دیگر وجود ندارد، پیگیری روند کار با مشکلاتی روبرو شده است اما در چنین پروژه هایی ضرورت دارد تا مدیران ساختمان با توجه به مسوولیت خود، در رابطه با نگهداری از بنا، پروسه اخذ تاییده های لازم را به انجام برسانند.
. وظیفه اداره کل راه و شهرسازی در این رابطه چیست؟
اداره کل راه و شهرسازی براساس ماده ۳۵ قانون نظام مهندسی ساختمان، نظارت عالیه بر روند ساخت و سازهای این چنین بناها را عهده دار بوده و براساس همین دستور العمل ما مکلف هستیم تا ۵ درصد ساختمان ها را به صورت موردی یا بعد از دریافت شکایت، مورد بازرسی قرار دهیم.
با این حال و با توجه به اهمیت ساختمان های بلند مرتبه در قزوین، حدود ۵۰ درصد آنها مورد بازرسی ما قرار گرفته و مهمترین مشکل موجود در آنها نیز عدم رعایت ایجاد راه های خروج در زمان وقوع آتش سوزی، مطابق مقررات وضع شده، می باشد چرا که مبحث سوم مقررات ملی ساختمان تاکید دارد که در ساختمان های بلند مرتبه، هر مجتمع مسکونی و یا اداری حداقل ۲ راه خروجی ایمن و دور از هم باید داشته باشند.
اهمیت این موضوع آن است تا بدانیم که در زمان وقوع حریق احتمالی، تمامی ساکنان بتوانند در کوتاهترین زمان ممکن از ساختمان خارج و ایمنی جانی برای ساکنان برقرار شود اما متاسفانه تعدادی از بناهای بلند مرتبه قزوین راه دوم خروج اضطراری خود را به واسطه اعمال تخلفات ساختمانی مسدود کرده و یا اینکه راه خروج در نظر گرفته شده فاقد ایمنی های لازم تشخیص داده شده اند.
. بعد از حادثه متروپل آیا اقداماتی در راستای شناسایی ساختمان های بلند مرتبه ناایمن در قزوین صورت گرفته است؟
پس از وقوع این حادثه دلخراش در آبادان، استاندار قزوین اقدام به تشکیل کارگروه ویژه ای در این رابطه کرده و دستور ویژه ای را در خصوص میزان ارزیابی های خطرات در این بناها را صادر کرده است.
دبیرخانه این کارگروه به اداره کل راه و شهرسازی استان سپرده شده و در حال حاضر نیز با همکاری شهرداری ها و سازمان نظام مهندسی استان قزوین در صدد شناسایی ساختمان های ناایمن و میزان خطر در آنها هستیم.
. در این رابطه آیا به مورد خاصی نیز برخورد کرده اید؟
در یکی از این بناها در شهر قزوین برخی اشکالات و ایراد به خصوص در زمینه حریق احتمالی، آسانسورها، نمای بیرونی و همچنین بخش هایی که به صورت تخلف به بنا اضافه شده، برخورد کرده ایم که البته قابل اصلاح نیز می باشد و در صورت رفع این نواقص و دریافت تاییده سازمان آتش نشانی و اداره استاندارد در خصوص آسانسورها و همچنین تاییده مهندسان ناظر و رای کمیسیون ماده ۱۰۰، ساختمان یاد شده می تواند گواهی پایان خود را نیز از شهرداری دریافت کند.
. در خصوص ساختمان های بلند مرتبه در حال ساخت که پرخطر نیز تشخیص داده شده، چه اقداماتی باید صورت بگیرد.
در نظام ساخت و سازهای بخش خصوصی، مسوولیت کنترل ساختمان برعهده شهرداری می باشد و در رابطه با ساختمان های در حال ساختی که ناایمن هستند نیز این اداره کل طی چند مرحله دستور توقف ساخت را به شهرداری ابلاغ کرده و آنان نیز مکلف هستند تا براساس مبحث دوم مقررات ملی ساختمان، تا زمان رفع نقص و تخلف از ادامه عملیات ساخت جلوگیری کنند.
. به جز بناهای بلند مرتبه، ساختمان های پرخطری نیز مورد شناسایی قرار گرفته اند؟
متاسفانه برخی از ساختمان های احداث شده در بخش های فرسوده شهرها ساخته شده اند که عملیات ساخت آنها برروی خاک دستی و بدون رعایت ملاحضات پی سازی صورت گرفته که در این موارد هم احتمال وقوع حادثه وجود دارد.
البته طی سال های گذشته روند ساخت و سازها در این حوزه با اصلاحاتی همراه بوده و بناها الزام به اجرای فوندانسیون به صورت شمع ستون شده اند که همین مساله باعث ایمنی بسیاری از ساختمان ها شده است.
. ساختمان های بلند مرتبه در حوزه پدافندی نیز مورد کنترل قرار می گیرند؟
رعایت حوزه پدافندی در ساختمان های بلند مرتبه بسیار حایز اهمیت است از جمله اینکه نماهای ساختمان باید مقاوم در برابر ریزش باشند و در زمان وقوع حادثه احتمالی دارای فضاهای امن و ایمن برای ساکنان خود باشند.
. چه توصیه های به مالکانی که در واحدهای بلند مرتبه زندگی می کنند، دارید.
به بهره برداران و ساکنان این واحدها توصیه می شود تا از مالکان و یا مدیران ساختمان ، برگه پایان کار عملیات ساختمانی خود را مطالبه کنند تا از ایمنی بنای خود اطمینان لازم را کسب کنند.
شهروندان نیز برای خرید و یا حتی اجاره واحد از داشتن پایان کار ساختمان مورد نظر خود اطمینان پیدا کنند و دستگاه های خدمات رسان از جمله آب، برق و گاز نیز از واگذاری انشعابات خود پیش از اخذ استعلام از شهرداری در رابطه با تاییده های ایمنی و رعایت مقررات ملی ساختمان، خودداری کنند.
ایرنا
