جمعه , ۳۱ فروردین ۱۴۰۳ - ۳:۱۳ قبل از ظهر

یادداشت و مقاله

هم افزایی رویکردهای شهرسازی بالا به پایین و پایین به بالا

توسعه شهری با دوگانگی و تضاد بین استراتژی‌های برنامه‌ریزی بالا به پایین که توسط نهادهای بانفوذ و نهادهای حاکمیتی به پیش برده می‌شود و ابتکارات پایین به بالا که توسط جوامع محلی و مردم هدایت می‌شود همراه است. این تأثیر متقابل شهرها را شکل می‌دهد و بر جنبه‌هایی از زیرساخت‌ها و فضاهای عمومی گرفته تا مدل‌های مسکن و هویت شهری تأثیر می‌گذارد. عناصر محوری شهرسازی در سراسر جهان را مسکن، زیرساخت ها، امکانات مراقبت‌های بهداشتی و آموزشی، و فضای اوقات فراغت تشکیل می‌دهند. در این ارتباط، زمانی یک رویکرد بالا به پایین بر حوزه طراحی و برنامه‌ریزی شهری تسلط داشت. هر چند امروزه واضح است که یک الگوی هژمونیک را نمی توان به سادگی در زمینه های گوناگون تکرار کرد. در قلمرو شهری جهانی شده، تأثیر بخش خصوصی در شکل‌دهی شهرها در کنار ارگان‌های دولتی محسوس است. برنامه‌ریزی شهری بالا به پایین اغلب با شخصیت‌های با نفوذ و نهادهای حاکم مرتبط است که اختیار شکل‌دهی مسیر یک شهر را دارند. در طول تاریخ، نمونه‌هایی از چشم‌اندازهای بزرگ شهری توسط افراد قدرتمند زنده شد که بازسازی پاریس توسط هاوسمن نمونه‌ای از روش شهرسازی رهبری شده توسط یک مسئول حکومتی است. این رویکرد می تواند کارایی، نوسازی و انسجام را در فضاهای شهری به ارمغان بیاورد. با این حال، آنها نمی توانند جوهر محله‌ها و نیازهای ظریف آنها را درک کنند. رویکرد پایین به بالا در مقابل، رویکردهای پایین به بالا تاز طریق توانمندسازی جامعه و ابتکارات مردمی هدایت می‌شوند. جوامع با توجه به پویایی منحصر به فرد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی خود، در قلب این روش قرار می گیرند. طرفداری جین جاکوبز از شهرهای «ارگانیک، خودانگیخته و نامرتب» جوهر فلسفه پایین به بالا را در بر می‌گیرد. رویکرد پایین به بالا به شهروندان اجازه می‌دهد تا مسئولیت شرایط محیطی خود را بر عهده بگیرند و حس مالکیت و هویت قوی در محله ها را تقویت کنند. علی‌رغم تاکتیک‌های شهروند محور، این رویکرد اغلب می‌تواند منجر به توسعه پراکنده، زیرساخت‌های ناکافی و چالش‌هایی در هنگام تسهیل پروژه‌های بزرگ شود. یک رویکرد هم‌افزایانه همکاری بین برنامه‌ریزی بالا به پایین و طرح‌های پایین به بالا می‌تواند نتایج امیدوارکننده‌ای به‌ویژه در زمینه ایجاد فضای عمومی و نوسازی شهری به همراه داشته باشد. برای مثال، برنامه پلازای شهر نیویورک، نشان می دهد که چگونه نهادهای دولتی می‌توانند با گروه‌های اجتماعی برای بازپس‌گیری خیابان ها برای استفاده عمومی همکاری کنند. به طور مشابه، مسابقه ساخت مکان‌های لندن نشان می‌دهد که چگونه مشارکت مردمی می‌تواند فضاهای عمومی موجود را بهبود بخشد و طراحان جوان را در فرآیند برنامه‌ریزی مشارکت دهد. برنامه‌ریزی توسعه شهری در مکزیک در ابتدا با رویکردهای دولتی، از بالا به پایین با حداقل مشارکت عمومی مشخص می‌شد. اما در دهه‌های گذشته، رویکرد برنامه‌ریزی شهری از روشی متمرکز و علمی به رویکرد مشارکتی‌تر تغییر کرده است. شیوه‌های کنونی به یک مدل ارتباطی‌تر، با تأکید بر دیدگاه‌های پایین به بالا و مشارکت ذینفعان تبدیل شده‌اند. مشارکت بین ارگان‌های دولتی و گروه‌های اجتماعی فراتر از فضاهای عمومی به مدل‌های مسکن جایگزین هم گسترش می‌یابد. در واقع پشتیبانی از بالا به پایین می‌تواند گسترش راه‌حل‌های نوآورانه مسکن را امکان‌پذیر کند. این مدل‌ها با در دسترس قرار دادن سایت‌های کوچک برای توسعه‌دهندگان کوچک، انجمن‌های مسکن و گروه‌های خودساز، به مسکن مقرون‌به‌صرفه کمک می‌کنند و در عین حال حس اجتماعی و سفارشی‌سازی را تقویت می‌کنند. چالش‌های پیچیده شهری نیازمند راه‌حل‌های چندوجهی است. برنامه ریزی از بالا به پایین برای ایجاد چشم انداز بزرگ یک شهر بسیار ضروری است. استراتژی های پایین به بالا کمک می کند تا تضمین شود که چشم انداز بزرگ با نیازها و خواسته های شهروندان همسو می‌شود. ترکیب این رویکردها می‌تواند به پرورش بافت شهری ظریف‌تر کمک کند - بافتی که به شخصیت محلی احترام می‌گذارد، برابری را امکان‌پذیر می‌کند و با مسائلی مانند تغییرات آب و هوایی و یکپارچگی اجتماعی مبارزه می‌کند. به طورکلی، برنامه‌ریزی بالا به پایین و پایین به بالا در کنار هم امکان ایجاد چارچوب های شهری انعطاف پذیر را فراهم می‌کند که در زمینه های مختلف قابل تنظیم هستند. ترکیب نقاط قوت هر دو استراتژی در ساخت شهرهای فراگیر و تاب آور بسیار موثر خواهد بود. منبع: https://www.archdaily.com/۱۰۰۵۵۶۷/top-down-and-bottom-up-urban-planning-a-synergetic-approach شهرسازی

تاریخ برنامه‌ریزی شهری از طرح‌های شبکه‌ای شهرهای یونان باستان تا طراحی شهری ایده‌آل دوران رنسانس، همواره بازتابی از ساختارهای قدرت و اولویت‌های اجتماعی بوده است.

توضیحات بیشتر »

غفلت دولت از سازندگان بخش خصوصی

غفلت دولت از سازندگان بخش خصوصی

در حالی که به گفته مسوولان دولتی، کشور از بحران کمبود ساخت مسکن رنج می‌برد و تلاش می‌شود تا در یک انبوه‌سازی 4 میلیون واحدی این مساله تا حدی تعدیل شود، دولت و به‌طور مشخص وزارت راه و شهرسازی به عنوان متولی بخش مسکن زمینه لازم برای ایفای نقش توسط سازندگان مسکن بخش خصوصی را فراهم نیاورده است. این نکته هم از سوی رییس مرکز پژوهش‌های مجلس و هم از سوی انبوه‌سازان دیروز عنوان شد.

توضیحات بیشتر »

کابوس ترافیک تهران

امروزه شاهد افزایش بی‌رویه تعداد خودروهای تک‌سرنشین در شهرها هستیم که ما را با موضوعات گریزناپذیری همچون آلودگی هوا و ترافیک روبه‌رو کرده است، اما شاید پیشرفت تکنولوژی بتواند فرصتی را فراهم آورد تا با بهره‌گیری از فرهنگ سفر اشتراکی یا همان کارپولینگ، راه‌حلی برای این مسئله پیدا کنیم. سفر اشتراکی یک مفهوم گسترده است که انواع مدهای حمل‌ونقلی از جمله تاکسی اینترنتی، سفر اشتراکی و کارپولینگ را شامل می‌شود و یک روش هوشمندانه برای جابه‌جایی در شهرها است که به اشتراک‌گذاری خودروها بین افراد کمک می‌کند. در حمل‌ونقل اشتراکی معمولاً همکاران یا همسایگان برای انجام سفرهای تکراری و روزمره یا برای یک هدف جمعی با یک وسیله نقلیه مشترک رفت و آمد می‌کنند، در این روش مسافران و رانندگان نقاط مبدا و مقصد را به اشتراک می‌گذارند و هدف استفاده از منابع موجود در جاده است. بهره‌وری از حمل‌ونقل اشتراکی نه‌تنها به کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل کمک می‌کند، بلکه روابط اجتماعی را تقویت می‌کند و به بهبود وضعیت اقتصادی کشورها نیز کمک می‌کند، از این‌رو حمل‌ونقل اشتراکی روشی مؤثر برای کاهش مصرف بنزین است که به حفظ منابع انرژی تجدید ناپذیر همچون بنزین و گازوئیل کمک می‌کند، همچنین با کاهش مصرف سوخت، حمل‌ونقل اشتراکی راهی ساده برای حمایت از جهانی پاک‌تر و دوستدار محیط زیست را ارائه می‌دهد. با پیشرفت فناوری، سرویس‌های حمل‌ونقل اشتراکی در شهرهای مختلف جهان رشد کرده و وجود سرویس‌های رایگان این نوع حمل‌ونقل به شرایط محلی و توسعه اقتصادی هر شهر بستگی دارد، همچنین سرویس‌های حمل‌ونقل اشتراکی در شهرهای مختلف جهان از جمله نیویورک، لس‌آنجلس، لندن، تهران، دوبلین، سیدنی، توکیو و واشنگتن دی‌سی وجود دارد و این شهرها با توجه به نیازها و توسعه خود سرویس‌های مختلف حمل‌ونقل اشتراکی را ارائه می‌دهد. در طرح حمل‌ونقل اشتراکی رانندگان به‌عنوان رانندگان حرفه‌ای یا پیمانکاران مستقل استخدام نمی‌شوند و به‌دنبال کسب درآمد نیستند، همچنین شهروندان می‌توانند خودروهای خود را با یکدیگر به اشتراک گذارند و هزینه‌های حمل‌ونقل را کاهش دهند، این اقدام می‌تواند به بهبود ترافیک، کاهش آلودگی هوا و هزینه‌های حمل‌ونقل کمک کند. حمل‌ونقل اشتراکی؛ آینده‌ای روشن برای ترافیک شهرها تردد غیرضروری خودروها در شهر باید کاهش پیدا کند ابوالفضل قربانی، رئیس کمیسیون هوشمندسازی و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: به‌روزترین دانشی که در حال حاضر در خصوص جابه‌جایی و حمل‌ونقل مورد استفاده شهرهای جهان قرار می‌گیرد، مبتنی بر کاهش تردد و استفاده کمتر از خودروها است. وی با بیان اینکه برای کاهش تردد خودروها در سطح شهر، موضوع سفر اشتراکی از مدت‌ها پیش مطرح شده است، ادامه می‌دهد: شهروندان می‌توانند با روش‌ها و شکل‌های گوناگون از خودروهای اشتراکی استفاده کنند یا خودرو خود را به اشتراک با دیگران شهروندان قرار دهند. رئیس کمیسیون هوشمندسازی و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر اصفهان ادامه می‌دهد: این نوع حمل‌ونقل در موضوع دوچرخه وجود دارد و شهروندان می‌توانند با استفاده از دوچرخه و مراجعه به محل‌های پارک دوچرخه، آن‌ها را مورد استفاده قرار دهند و در نهایت دوچرخه را در محل پارک رها کنند. قربانی با بیان اینکه میزان تردد خودروها به‌ویژه در سفرهای غیرضروری باید در سطح شهر کاهش پیدا کند، می‌گوید: شهروندان با معرفی و اعمال سفرهای خود می‌توانند تعدادی همسفر برای خود مشخص کنند تا سفر آن‌ها با یک خودرو صورت گیرد. حمل‌ونقل اشتراکی؛ آینده‌ای روشن برای ترافیک شهرها حمل‌ونقل اشتراکی تنها با منافع اقتصادی امکان رشد ندارد شهاب‌الدین کرمانشاهی، دکترای برنامه‌ریزی حمل‌ونقل و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه حمل‌ونقل اشتراکی به شیوه‌هایی از حمل‌ونقل گفته می‌شود که در آن‌ها وسیله نقلیه به صورت مشترک بین افراد استفاده می‌شود و برای مدت زمانی محدودی در اختیار یک شخص است، اظهار می‌کند: دوچرخه اشتراکی سابقه خوبی در شهرهای کشور دارد و شهروندان متعددی حدود دو دهه از این نوع حمل‌ونقل استفاده کرده‌اند. وی با بیان اینکه حمل‌ونقل اشتراکی شامل خودروهای شخصی، دوچرخه و سایر وسایل حمل‌ونقل می‌شود، ادامه می‌دهد: گونه‌ای از حمل‌ونقل اشتراکی که در حال حاضر در جهان سابقه چندین ساله دارد، موضوع خودروهای اجاره‌ای است. دکترای برنامه‌ریزی حمل‌ونقل و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران تاکید می‌کند: ریشه حمل‌ونقل اشتراکی، اقتصاد اشتراکی است؛ در این اقتصاد قرار نیست که یک شخص زمانی که هزینه وسیله‌ای را پرداخت کرده است، استفاده دائم از آن داشته باشد. کرمانشاهی می‌گوید: در موضوع خودروهای اشتراکی در بخش معینی از روز یک خودرو به اشتراک گذاشته می‌شود، از این‌رو این موضوع به دلیل کمبود اعتماد میان شهروندان، هنوز رشد خوبی در کشور نداشته است. وی اضافه می‌کند: اغلب وسایل نقلیه با کیفیت بالا از لحاظ سوخت مصرفی و وسایل الکتریکی برای حمل‌ونقل اشتراکی استفاده می‌شود تا به نوعی اثرات زیست‌محیطی را کاهش دهد. بهترین نتیجه استفاده از حمل‌ونقل اشتراکی، صرفه‌جویی اقتصادی ناشی از تملک مربوط به وسایل است دکترای برنامه‌ریزی حمل‌ونقل و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه کارپولینگ به این معناست که یک شهروند در مسیر خود با چند شهروند دیگر همسفر می‌شود، خاطرنشان می‌کند: حمل‌ونقل اشتراکی موجب کاهش نابرابری می‌شود و دسترس‌پذیری شهروندان به وسایل نقلیه مختلف را افزایش می‌دهد، همچنین بهترین نتیجه استفاده از این نوع حمل‌ونقل، صرفه‌جویی اقتصادی ناشی از تملک مربوط به وسایل است. کرمانشاهی می‌گوید: در حمل‌ونقل اشتراکی گونه‌های مختلفی از حمل‌ونقل در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد و این موضوع تنها به خودرو شخصی مربوط نمی‌شود، همچنین شهروندان می‌توانند کیفیت بالاتری از خدمات را با هزینه تملک پایین تجربه کند. وی با بیان اینکه تجربه خوبی از دوچرخه برای موضوع حمل‌ونقل اشتراکی در کشور وجود دارد، ادامه می‌دهد: شیوه دوچرخه اشتراکی می‌تواند رشد خوبی در کشور داشته باشد، اما تنها با منافع اقتصادی امکان رشد ندارد و نیازمند کمک‌های همه‌جانبه است. دکترای برنامه‌ریزی حمل‌ونقل و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران تصریح می‌کند: حمل‌ونقل اشتراکی در مجموع به دلیل صرفه‌جویی در منابع و دسترس‌پذیری شهروندان به تمام وسایل نقلیه یکی از مهم‌ترین گونه‌های حمل‌ونقل است. حمل‌ونقل اشتراکی؛ آینده‌ای روشن برای ترافیک شهرها برای کاهش آلودگی هوای شهر گام برداریم جمشید لقایی، مسئول امور کنترل کیفیت هوا در معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: حمل‌ونقل اشتراکی تأثیر بسزایی در تمام موضوعات به‌ویژه در کاهش آلودگی هوا دارد. وی ادامه می‌دهد: موضوع حمل‌ونقل اشتراکی به سایر وسایل نقلیه گفته می‌شود که با سابقه‌ترین گونه این نوع حمل‌ونقل شامل اتوبوس، مترو و سایر وسایل حمل‌ونقل عمومی می‌شود. مسئول امور کنترل کیفیت هوا در معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری اصفهان با بیان اینکه سنتی‌ترین شکل حمل‌ونقل اشتراکی شامل مترو، اتوبوس، اتوبوس تندرو، تراموا و تاکسی می‌شود، تاکید می‌کند: به‌تازگی موضوع دوچرخه و اسکوتر اشتراکی مطرح شده است که در بسیاری از شهرهای جهان شکل‌های مختلفی از دوچرخه در ایستگاه‌های مختلف به اشتراک گذاشته می‌شود تا شهروندان استفاده کنند. لقایی با بیان اینکه هرکدام از گونه‌های این نوع حمل‌ونقل با هدف خاصی توسعه پیدا کرده است و به اشکال مختلفی در شبکه حمل‌ونقل تأثیر دارد، اضافه می‌کند: شهروندان برای رفع نیازها و انجام امور روزانه خود نیازمند سفر هستند و با افزایش بهره‌وری این سفرها به کاهش آلودگی هوا نیز کمک می‌کنیم. مسئول امور کنترل کیفیت هوا در معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری اصفهان خاطرنشان می‌کند: به‌طور مثال در طول روز شش میلیون سفر در سطح شهر اصفهان انجام می‌شود، از این‌رو اگر تمام این سفر با خودرو شخصی صورت گیرد، حجم زیادی از خودرو وارد خیابان‌ها می‌شود و ترافیک سنگینی را به‌وجود می‌آورد که با افزایش آلودگی هوا همراه است. به گزارش ایمنا، یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده از حمل‌ونقل اشتراکی برای محیط زیست این است که روشی مؤثر برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای محسوب می‌شود و علاوه بر این با کاهش تعداد خودروها، فرسودگی جاده‌ها نیز به‌طور چشمگیری کاهش پیدا می‌کند، همچنین شواهد نشان می‌دهد که استفاده از حمل‌ونقل اشتراکی استرس مربوط به رفت‌وآمد را کاهش می‌دهد، زیرا مسافران مجبور به رانندگی نیستند. حمل‌ونقل اشتراکی فرصتی برای استفاده مؤثر از زمان رفت و آمد برای اقداماتی از جمله گوش دادن به کتاب‌های صوتی یا پادکست و لذت بردن از یک سفر آرام را فراهم می‌کند، همچنین این روش موجب کاهش ترافیک، آلودگی هوا و هزینه‌های حمل‌ونقل می‌شود.

«ترافیک» و «تهران» دو واژه‌ای‌ هستند که دهه‌هاست با هم عجین شده‌اند و این آمیختگی ناخواسته، در نیمه دوم هر سال بیشتر می‌شود و سؤالی که در‌‌این‌میان پیش می‌آید، این است که مگر می‌شود تهرانی باشی و کابوس ترافیک آغاز مهر را درک نکرده باشی؟

توضیحات بیشتر »

برنامه ریزی شهری از نگاه بابک منوچهری فر

برنامه ریزی شهری از نگاه بابک منوچهری فر

«من به همزیستی مسالمت‌آمیز جوامع علاقه‌مندم.» این گفته بابک منوچهری‌فر ، دانشجوی مقطع دکتراست که برای تحصیل در دانشگاه MIT کشورش ایران را ترک کرده است.

توضیحات بیشتر »

پرسش و پاسخ‌های رایج درباره مشاغل سخت و زیان‌آور

پرسش و پاسخ‌های رایج درباره مشاغل سخت و زیان‌آور

مشاغل سخت و زیان‌بار به عنوان شغل‌هایی شناخته می‌شوند که معمولاً شرایط و ویژگی‌های خاصی دارند که آن‌ها را از سایر مشاغل متمایز می‌کند. این مشاغل ممکن است با فشارهای جسمانی و ذهنی بالا، خطرات بیشتر، شرایط کاری سخت‌تر، تأثیرات نامطلوب بر سلامتی و زندگی شخصی همراه باشند.

توضیحات بیشتر »

سالنامه‌ مدارس تهران قدیم؛ گنجینه گمشده تاریخ پایتخت

سالنامه‌ مدارس تهران قدیم؛ گنجینه گمشده تاریخ پایتخت

یکی از مهم‌ترین منابع تاریخی تهران که کمتر کسی از وجود آن خبر دارد «سالنامه‌های مدارس» است که در دهه‌های ۳۰ و ۴۰ منتشر می‌شد. برخی پژوهشگران این سالنامه‌ها را به‌نوعی «دایره‌المعارف آموزش و پرورش» یا «دانشنامه تعلیم و تربیت» می‌دانند.

توضیحات بیشتر »

مصایب بورس‌زدایی از سیمان و فولاد

مصایب بورس‌زدایی از سیمان و فولاد

در پی ناکامی در تحقق وعده ساخت 4 میلیون مسکن در 4 سال، دولت تحت فشار انتقادهای فراوانی حتی از سوی همفکران و افراد همسو با خود قرار دارد. در چنین شرایطی، وزارت راه و شهرسازی به عنوان متولی مسکن دولتی تلاش دارد تا هزینه‌های ساخت واحدهای مسکونی را از طریق ارایه زمین رایگان، تسهیلات ارزان (از جیب بانک‌ها و سهامداران آنها) و در نهایت سیمان و فولاد ارزان قیمت، کاهش دهد.

توضیحات بیشتر »

یادداشت سوم : پیشنهاد تشکیل انجمن صنفی کارکنان شرکت های مهندسان مشاور

یادداشت سوم : پیشنهاد تشکیل انجمن صنفی کارکنان شرکت های مهندسان مشاور

  برزن نیوز : در دو یادداشت قبلی با بررسی تجربه کارزار “درخواست رسیدگی به وضعیت شرکت‌ها و مهندسان مشاور بخش خصوصی” و نیز با مروری بر ویژگی ها و مشکلات مشترکِ کارکنانِ شرکت های مهندسانِ مشاور در کشور، ایده اولیه ای مبنی بر لزوم پیگیری حقوق و منافع این …

توضیحات بیشتر »