پایگاه خبری تحلیلی برزن نیوز نخستین پایگاه تخصصی مطالعات میان رشته ای (برنامه ریزی شهری – منطقه ای)
حدود ۱۰ درصد از نقشه تهران در حریم گسل‌های اصلی قرار دارد که بخش قابل‌توجهی از این «پهنه تحت خطر تخریب گسترده با زلزله بزرگ» در شمال شهر است. از سال ۹۹ با تصویب شورای عالی شهرسازی، برج‌سازی در اطراف گسل‌های اصلی ممنوع و برای سایر ساخت‌وساز‌ها «حد تراکم» تعیین شد. یک مطالعه رسمی اما، ۶۵درصد ساختمان‌های منطقه یک را «بحرانی» به لحاظ «شدت خسارت در زلزله» اعلام می‌کند. این مطالعه، «جذابیت درآمد فروش تراکم» در این سال‌ها را عامل «ساخت فاجعه برای پایتخت» می‌داند.
دنیای اقتصاد در گزارشی نوشت: نقشه جدید از محدوده گسل‌های اصلی تهران، مناطق مستعد گسیختگی ناشی از وقوع زمین لرزه‌های بزرگ مقیاس را نشان می‌دهد و در عین حال از فاجعه مخفی در تراکم فروشی پرده برداری می‌کند.
بنایی برای فروش تراکم و شهرفروشی وجود ندارد
تراکم فروشی و ساخت و سازهای بی‌رویه؛ یکی از مشکلات بزرگ شهروندان
بازوی پژوهشی مجلس شورای اسلامی در یک گزارش رسمی، با اعلام اینکه هم اکنون دست کم ۱۰۰ ساختمان پرجمعیت و ۲۴۵ سایت مهم پایتخت در خطر «زلزله بزرگ» قرار دارند، چهار توصیه برای «نجات تهران از تخریب بزرگ» مطرح می‌کند. مرکز پژوهش‌های مجلس همچنین در این گزارش از دولت درخواست می‌کند تا با محدود کردن فعالیت‌های کمیسیون ماده ۵ و ماده ۱۰۰ شهرداری، از تغییر کاربری‌های خطرناک و بارگذاری‌های متراکم و طبقاتی (ورای ظرفیت تجمعی امداد و نجات و تردد در شبکه ارتباطی پیرامون) جلوگیری شود.
در حالی که از سال‌های گذشته ضوابط و مقررات محدود کننده و تعیین کننده ضوابط ساخت‌وساز روی حریم گسل‌ها تدوین، تصویب و ابلاغ شده است، به تازگی مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با عنوان «ملاحظات ساخت‌وساز در حریم گسل»، نقشه جدیدی از محدوده گسل‌های اصلی تهران منتشر کرده است. دراین گزارش، با بیان اینکه سازه‌های واقع در حریم گسل، بیشترین آسیب را در زمان وقوع زمین لرزه‌های مخرب دارند، چهار توصیه مهم در ارتباط با کاهش ریسک لرزه‌ای از ناحیه ساخت‌وساز مطرح شده است.
تب رسیدگی به خطر زلزله بزرگ از سال‌های قبل، بین مسوولان و مدیران شهری پایتخت بعد از وقوع چند زمین لرزه در مناطق مختلف، آن‌ها را به فکر زلزله احتمالی با مقیاس بالاتر از ۶ و ۷ ریشتر در تهران فرو برد. در حالی که در سال‌ها و دهه‌های قبل، آیین نامه ۲۸۰۰ به عنوان ضوابط ایمنی ساختمان‌ها در برابر زلزله در قالب مجموعه قوانین سازهای برای طراحی لرزه‌ای سازه در برابر زلزله طراحی شده بود و در دوره‌های مختلف از جمله اوایل دهه ۹۰ مورد بازنگری قرار گرفت، در اواخر دهه ۹۰ نیز دستورالعمل ساخت‌وساز روی پهنه‌های گسلی از سوی شورای‌عالی شهرسازی و معماری تصویب و ابلاغ شد.
در آیین‌نامه ۲۸۰۰، سازنده‌ها و شهرداری‌ها موظف شدند «طراحی ساختمان از نقشه‌های معماری تا دیوار‌ها و به‌خصوص تراکم ساختمان» را متناسب با وضعیت لرزه‌ای محله و شهر انجام دهند و در دستورالعمل ساخت‌وساز روی پهنه‌های گسلی نیز مقررات ساخت‌وساز متناسب با وضعیت لرزه خیزی شهرها، شرایط گسل ها، استعداد تخریب و… تعیین شد. در قالب این دستورالعمل، ضمن آنکه تمام ضوابط و مقررات استاندارد یا آیین نامه ۲۸۰۰ مطابق با آخرین ویرایش آن باید در ساخت‌وساز‌ها رعایت شود، در عین حال مقررات محدودکننده و ممنوع کننده برای ساخت انواع ساختمان‌ها در حریم گسل‌ها تعیین شد.
از آن جمله ساخت ساختمان‌های حساس و مهم مانند انبار نفت، پمپ بنزین، آتش نشانی، بیمارستان، دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی، شهرداری ها، مدارس، مساجد، برج ها، پل و راه‌های ارتباطی و… روی زمین‌های واقع بر محدوده‌های گسلی ممنوع شد؛ همچنین ضوابط محدود کننده مانند حداکثر تراکم مجاز ۶ طبقه، در مناطق واقع در حریم گسل‌های اصلی اعمال شد. با این حال از سال‌های قبل ساختمان‌های زیادی از جمله ساختمان‌های حساس، در این حریم‌های گسلی اصلی ساخته شده و همچنین برج‌های با ارتفاع بیش از ۱۲ طبقه و حتی بیش از ۲۰ طبقه نیز به فراوانی در این محدوده‌ها احداث شده اند.
