معماری باروک در ایران (تاریخچه – ویژگی ها – مصالح)

معماری باروک یکی از انواع سبک ها و شاخه های معماری است که با تزیینات بسیار زیاد، نقش های پر آذین، سقف مانسرد و گنبدی چشم نواز شناخته می شود. برای اینکه با سبک باروک و شیوه ساخت بناهایی متناسب با آن آشنا شوید، ابتدا باید مفاهیم پایه و اساسی ساختمان سازی را بدانید؛ به همین دلیل پیشنهاد می کنیم مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان ۱۴۰۰ و منابع آموزشی دیگر را بخوانید و درباره اصول ساخت و ساز اطلاعات بیشتری به دست آورید.

علاوه براین معماری باروک در ایران بیشتر در دوره قاجار دیده می شود و در آن المان هایی چون شومینه های بزرگ و ستون ها دیده می شود. در این مقاله به بررسی کامل عناصر این معماری می پردازیم.

معماری باروک چیست؟
شما با یادگیری منابع و استفاده از انواع مباحث ساختمان سازی مثل مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان به مرور با اصول و قواعد ساخت بناهای مقاوم و مستحکم آشنا می شوید و کم کم می توانید نحوه ساخت انواع بناهای خاص مثل بناهایی الهام گرفته از سبک معماری باروک را فرا بگیرید.

معماری باروک به عنوان یکی از انواع سبک های خاص در معماری شناخته می شود که با تلفیقی از احساسات و درام جلوه ای خاص و متفاوت از بنا را به نمایش می گذارد. در واقع معماران در ساخت بناهایی از سبک باروک به تفکر مدرن روی می آورند و از منظر دینی و الهی سعی می کنند ساختمان هایی مقاوم و البته زیبا و باشکوه بسازند.

المان های خاص سبک باروک در ایران
در معماری سبک باروک شما باید بیشتر از هر عاملی به فونداسیون، متریال استفاده شده، دانش و مهارت معماران، ابزار و تجهیزات، میزان تزیینات و … توجه داشته باشید تا بنایی کاملاً مستحکم و زیبا با این سبک معماری بسازید. در ساختمان های قاجار در شیراز و تهران دیده می شود.

در سبک باروک از المان های خاصی استفاده می شود، از جمله انواع مجسمه به ویژه در سردر ورودی، ستون ها، در آن می توانید تزیینات مختلف را ببینید. سبک باروک برای اولین بار در کشور ایتالیا و در قرن هفدهم استفاده شد و از آن زمان به بعد معماران زیادی بناهایی مستحکم و مقاوم را با الگو گرفتن از باروک طراحی کردند.

در سبک باروک بیشتر از اینکه از اشکال هندسی منظم مانند مستطیل، مربع و … استفاده شود، طراحان از موج ها، عناصر منحنی، طاقچه های مقعر و … استفاده می کنند تا جلوه ای خاص به ساختمان دهند.

هم اکنون بناهای زیادی با استفاده از این سبک طراحی شده اند که از جمله آنها می توان به کلیسای کاتولیک رم اشاره کرد که همه مردم جهان محو طراحی خاص و متفاوت آن هستند.

بررسی ویژگی معماری باروک
سبک معماری باروک ویژگی های مختلفی دارد که آن را نسبت به معماری رنسانس و سایر سبک های مختلف متمایز می کند. از پیچیدگی های کلی گرفته تا منحنی های قوی، سطوح حجاری شده، سطوح قالب گیری شده آزادانه، مجسمه های ۳ بعدی، ایجاد تمرکز بر روی برخی عناصر غنی و … از ویژگی های معماری باروک هستند. اکنون در ادامه لیستی از انواع ویژگی های خاص این سبک را بیان می کنیم:

بی نظمی
بی نظمی یکی از مهمترین شاخصه های این سبک از معماری است؛ چون وقتی به سازه های باروک نگاه می کنید، متوجه می شوید که گویی برخی قسمت ها بیرون زدگی و برخی قسمت ها نیز تورفتگی دارند.

معماران سعی می کنند در این سبک در دهانه مرکزی تزیینات زیادی انجام دهند، به همین دلیل یک نمای مخروطی و زیبا در ساختمان به وجود می آورند که در عین بی نظمی، دارای نظم خاص و متفاوتی است.

تزیینات فراوان
از فرشتگانی که سازهای مختلف را در دست گرفته تا گلدسته های پر زرق و نماد برف، انواع گلدان و شمعدان به تعداد بسیار زیاد در این سبک از معماری استفاده می شوند. در واقع معماران سعی می کنند که چه در نمای بیرونی و چه در نمای داخلی از تزیینات فراوانی استفاده کنند تا عناصر ساختمان بیشتر توجه جلب کند.

این معماری اغلب در کلیساها در دنیا و در ایران در ساختمان های دوره قاجار دیده می شود. معماران با تزیینات بسیار زیاد سعی کرده اند آنجا را به گونه ای بسازند تا مردم حس بودن در بهشت را داشته باشند.

استفاده از مجسمه ها
در باروک معمار سعی می کند در بسیاری از بخش ها از پدیمنت هایی استفاده کند که یک عنصر مثلثی شکل در قسمت بالا دارند. داخل پدیمنت ها معمولاً مجسمه های مختلفی قرار می گیرند. معماران تلاش می کنند تا اولین مجسمه ها را از جنس مرمر یا گچ بسازند و در بخشی از نمای ساختمان استفاده کنند، چون مهمترین عناصر تزیینی در این ساختمان ها مجسمه ها هستند.

رنگ بندی های متنوع
انواع رنگ بندی های متنوع جلوه ای خاص و متفاوت به ساختمان هایی با سبک معماری باروک می بخشند. اغلب رنگ های استفاده شده در این ساختمان ها نیز قرمز، سفید، آبی یا عنصر طلا کاری شده هستند که جلوه های خاص و متفاوت می آفرینند.

تاکید برای ورودی

دهانه مرکزی و بخش ورودی ساختمان های باروک که همان درب یا دروازه می شوند، مهمترین اصل برای تشخیص این نوع ساختمان ها هستند. معماران سعی می کنند تا توجه بیشتری بر روی قسمت ورودی این ساختمان ها داشته باشند و حتی آنها را متمایزتر و خاصتر نسبت به سایر قسمت ها طراحی کنند.

در این بخش از ساختمان معمولاً از آویزها، پدمنت های منحنی، انواع گلدسته و طومار و حتی کارتن های مختلف و … استفاده می شود.

مقاومت کافی و مناسب
معماران سبک باروک سعی می کنند در عین ظرافت و حفظ جذابیت های ظاهری سازه به مقاومت و ماندگاری آن نیز توجه داشته باشند؛ به همین دلیل از فونداسیون گرفته تا مصالح و متریال ها را با دقت بالایی انتخاب می کنند. در واقع آنها در انتخاب فونداسیون دقت کرده تا با بررسی دقیق بارهای وارد شده، میزان ظرفیت باربری زمین، نوع خاک و سنگ، سطح آب زیرزمینی و … سازه ای اصولی بنا کنند، مصالح انتخابی آنها نیز معمولا از آجرهای قرمز، سنگ سفید و … تشکیل شده اند.

معماری باروک، سبکی خاص و متفاوت از ساختمان سازی

در سبک باروک در معماری هیچ نظم خاصی دیده نمی شود، اما همه طرح های منحنی و خطوط پیچیده و زیبا در عین بی نظمی، با نظم خاصی در کنارهم قرار دارند و این ها تماماً به واسطه معجزه علم معماری هستند. در واقع در این روش یک معمار حرفه ای و با مهارت سعی می کند بیشتر به جای اشکال هندسی از خطوط مورب و … استفاده کند و آنها را به گونه ای جلوه دهد که گویی هیچ نظم خاصی ندارند.

معماری باروک به قدری باشکوه است که در بسیاری از انیمیشن ها از این سبک برای قصرها استفاده می کنند. این سبک از معماری را در بناهای امروزی بیشتر در کلیساها مشاهده می کنیم. اگر می خواهید معمار سبک باروک شوید، در مرحله اول باید دانش و اطلاعات خود را در زمینه معماری بالا ببرید.

در این صفر تا صد این سبک از معماری را بررسی کرده و ویژگی های خاص آن را شرح داده ایم. برای دریافت اطلاعات بیشتر در رابطه با این سبک معماری باید به سراغ منابع این مدل ساختمان سازی بروید.