پایگاه خبری تحلیلی برزن نیوز نخستین پایگاه تخصصی مطالعات میان رشته ای (برنامه ریزی شهری – منطقه ای)
شهر جدید در کرمانشاه
آیا کرمانشاه شهر جدید دارد و در صورت ضرورت شرایط و مکانیابی آن چگونه است؟
در سال های ۱۳۶۵ و به دنبال نگرانی از انفجار جمعیت کشور (با نرخ ۵/۳ درصد در آن زمان) و به دنبال آن تشدید بحران شهرنشینی، دولت به دنبال راه حل های چندگانه ای برای رویاروئی با گسترش ناموزون شهرها در برابر بحران جمعیتی برآمده و تهیه وآماده سازی گسترده زمین و برنامه ریزی ایجاد شهرهای جدید برای شهرهای بزرگ روبرو با بحران، دو راه اصلی بود.
۲۸ شهر جدید در ایران برنامه ریزی شد که ۱۰ شهر اجراء شد و بقیه ناموفق ماندند مانند: ۱ – شهر اندیشه که علل موفقیت شهر جدید اندیشه: فاصله مناسب تهران و کرج-امکانات مناسب حمل و نقل است-دسترسی به شبکه حمل و نقل –وجود زمین غیر قابل کشاورزی برای ساخت و شیب مناسب برای استقرار سازه های بلند ۲ – شهر پردیس:
از مهم ترین دلایل موفقیت این شهر پیشینه تاریخی آن و تعلق خاطر مردم است که این شهر را از بهترین نمونه موفق شهر جدید قرار داده است لذا مقوله شهرهای جدید در ایران برگرفته از یک تجربه از کشورهای پیشرفته است لیکن از آخرین تجربیات و پیشرفت ها در این زمینه بی بهره بوده است.
امروزه در کشورهای بانی احداث شهرهای جدید را در چهارچوب برنامه جامع آمایش سرزمین در سطح ملی انجام می دهند و در پی اهداف کلان مثل: توزیع مناسب جمعیت در سطح ملی، رشد متوازن مناطق مختلف کشور، احیا و بهره برداری از مناطق دوردست و کمتر توسعه یافته و به طور خلاصه در پی تمرکززدایی جمعیتی و اقتصادی هستند.
از جمله مهم ترین ضرورت های ایجاد شهر جدید در استان کرمانشاه لزوم در نظر گرفتن جمعیت پذیری استان در سال های آتی و محدودیت کلان شهر کرمانشاه از حیث توسعه فیزیکی است. کرمانشاه حالا با جمعیت بیش از یک میلیون نفری، عنوان نهمین کلانشهر کشور را به خود گرفته، کلانشهری که روز به روز در حال گسترش است و روز به روز به جمعیت آن افزوده می شود.
این افزایش جمعیت در حالیست که عملا راه گسترش شهر با توجه به وجود اراضی حاصلخیز کشاورزی در اطراف آن محدود شده است اطراف شهر فعلی کرمانشاه زمین‌های درجه یک کشاورزی قرار دارد که امکان تغییر کاربری آنها نیست و با توجه به وجود این اراضی، عملا راه گسترش و توسعه شهر بسته شده است در همین راستا بحث ساخت شهر جدید کرمانشاه مطرح شده که بتوانیم شهر دیگری با فاصله معناداری از شهر فعلی کرمانشاه ایجاد کرده و جمعیت رو به افزایش شهر را به آن سرریز کنیم.
از سوی دیگر بخش قابل توجهی از جمعیت شهر، یعنی چیزی حدود ۴۰۰ هزار نفر در حاشیه های شهر ساکن شده اند و در وضعیت نابسامانی به لحاظ زیر ساخت های شهری به سر می برند. این شرایط موجب شد که از حدود دو سال پیش بحث ساخت شهر جدید کرمانشاه مطرح شود، شهری که با فاصله معناداری در نزدیکی شهر فعلی کرمانشاه احداث می شود و جمعیت رو به افزایش شهر در آن سرریز خواهد شد.
کلان شهر کرمانشاه با توجه به شرایط توپوگرافی امکان توسعه فیزیکی را نداشته و یکی از مأموریت های شهر جدید ایجاد فرصتی برای فراهم آوردن امکان مسکن قابل استطاعت و در کنار آن کارکردهای متنوع و تخصصی اقتصادی در هم افزایی با کلان شهر کرمانشاه است. همچنین محدودیت منابع به ویژه منابع آبی در کلان شهر کرمانشاه یکی از دیگر ضرورت های ایجاد شهر جدید کاهش فشار محیط زیستی بر اکوسیستم این منطقه است.
بنابراین می توان نتیجه گرفـت کـه شهر کرمانشاه جوابگوی مسکن و سایر خـدمات بـرای ایـن مقـدار جمعیـت (جمعیت استان کرمانشاه در سال ۱۴۰۰: ۱.۲۸۴.۶۸۷ نفر) نخواهـد بـود.
زیـرا شـهر محدودیت هایی از لحاظ تامین مسکن و سایر خدمات مانند تامین آب آشامیدنی داشته و این تعداد جمعیـت اجـازه نمی دهد که توسعه شهر از مرز جمعیتی حداکثر یک میلیون نفر فراتر رود و جهت اسکان و ارائه خـدمات بـه ایـن تعداد جمعیت و اسکان سرریز جمعیتی شهر در آینده، نیاز به شهر جدید اقماری و همچنین با توجه به پتانسیل ها و امکاناتی که این استان برای توسعه گردشگری دارد، شهرهای شرکتی و شهرک های توریستی در اطراف شهر کرمانـشاه خواهـد بود.
امروزه در کشورهای بانی احداث شهرهای جدید را در چهارچوب برنامه جامع آمایش سرزمین در سطح ملی انجام می دهند و در پی اهداف کلان مثل: توزیع مناسب جمعیت در سطح ملی، رشد متوازن مناطق مختلف کشور، احیا و بهره برداری از مناطق دوردست و کمتر توسعه یافته و به طور خلاصه در پی تمرکززدایی جمعیتی و اقتصادی هستند.
در سال ۱۳۸۶ برای کرمانشاه مطالعات مکان یابی شهر جدید صورت گرفت با توسعه نقش منطقه ای کرمانشاه، توسعه بازرگانی با کشورهای غربی و خلیج فارس، فعال شدن محور بزرگ ترانزیتی شمال غرب به جنوب غرب کشور، توسعه راه آهن، فرودگاه و افزایش آمد و رفت ها، گسترش نقش خدمات پایه در کرمانشاه، بویژه گسترش گردشگری در غرب ایران، نیاز به شهر جدید کرمانشاه اهمیت و ضرورت خواهد یافت.
ولی درحال حاضر باتوجه به افزایش اراضی ۳۴۰ هکتاری به محدوده کرمانشاه، و حدود ۵۰۰ هکتار که در طرح جامع جدید شهر به تعاونی های مختلف اختصاص خواهد یافت، در کوتاه مدت نیازی به شهر جدید کرمانشاه وجود ندارد. ولی از هم اکنون لازم است مقدمات ایجاد شهر جدید کرمانشاه فراهم شود.
موانع ایجاد شهر جدید کرمانشاه: تغییر مدیریت ها، فراموش شدن روند اقدامات قبلی، ضعف اداره کل راه و شهرسازی کرمانشاه در برنامه ریزی ساختاری توسعه شهری و منطقه ای، عدم توجه به مصوبات برنامه ریزی های آمایشی و توسعه و عمران ناحیه ای از علل راکد شدن این روند بوده است.
مساله ایجاد شهرهای جدید در استان به صورت جدی یکی از راهبردهای توسعه ساختاری و اساسی استان می تواند باشد که باید بدان توجه شود که مشکلات مسکن، مهاجرت، افزایش جمعیت شهری به خاطر عظمت و وخامت آنها یک مسئله کلی محسوب می شوند که یک وزارتخانه به تنهایی نمی‌تواند آن را سامان دهد بلکه هماهنگی و مساعدت و برنامه ریزی کلیه وزارتخانه ها و سازمان ها را همراه با یک برنامه جامع آمایش سرزمین و توزیع جمعیت در سطح ملی در درازمدت را طلب می نماید.
نظرآنلاین
